УФ-м и Федеральнэ Зэхуэсым и Къэрал Думэм ЛэжьыгъэмкIэ, социальнэ политикэмрэ ветеранхэм я IуэхухэмкIэ и комитетым и унафэщI Нилов Ярослав я пашэу лIыкIуэ гуп лэжьыгъэ IуэхукIэ мы махуэхэм Къэбэрдей-Балъкъэрым щыIэщ. Дыгъуасэ ахэр яхуеблэгъащ Нартан къуажэм дэт школ-интернат №5-м, Сабий творчествэмкIэ «Дыгъэпс къалэ» академием, УФ-м Пенсэмрэ социальнэ страхованэмкIэ и фондым и къудамэу КъБР-м щыIэм.
ХьэщIэхэм псом япэу зыщагъэгъуэзащ сабий зеиншэхэмрэ адэ-анэ зыщхьэщымытхэмрэ школ-интернат №5-м щаIэ псэукIэм. IуэхущIапIэм и унафэщI Алишанов АлийсулътIан ахэр щыгъуазэ ищIащ интернатым унагъуэ хабзэхэм тету сабийхэр зэрыщагъасэм, сыт и лъэныкъуэкIи къызэрызэгъэпэщам. Школ-интернатым езым и пщIантIэм туе жыгыу мини 3-м щIигъу щегъэкI, Iэщ, шы, тхьэкIумэкIыхь щаIыгъ фермэхэр, жыг хадэхэр иIэщ, гуэдз хасэ. Нэхъыщхьэращи, цIыкIухэр а лэжьыгъэхэм хэгъуэзауэ къохъу.
- Сабий зеиншэхэмрэ адэ-анэм я нэIэм щIэмытхэмрэ гъащIэм тыншу зэрыхэзэгъэн Iэмалхэм гулъытэ хэха мыбдеж щыхудощI. Апхуэдэу гупжьей зэмылIэужьыгъуэу 28-рэ диIэщ, - къыхигъэщащ Алишановым. - Сабий 76-м ди нэIэ ятетщ. Школ-интернатым и бжэр сыт щыгъуи зэIухащ, ди цIыкIухэм къахохьэ къуажэм щыщ ныбжьыщIэу 140-рэ. Ахэр зэгъусэу йоджэ, гупжьейхэм макIуэ, зэныбжьэгъущ. ДызэреплъымкIэ, ар Iуэху бгъэдыхьэкIэфIщ сабийхэр цIыхум зэрыхэтыфынум хуэгъэхьэзырыным и лъэныкъуэкIэ. Еханэ классым къыщыщIэдзауэ зрагъэгъуэтыну IэщIагъэм нэхъ тегъэщIауэ дадэлэжьэн щIыдодзэ. КъищынэмыщIауэ, школ-интернатым щекIуэкI лэжьыгъэм ныбжьыщIэхэр жыджэру илъэс 14-м къыщыщIэдзауэ хэтщ, Лэжьыгъэ кодексым зэригъэувым тетуи улахуэ хэхаи къахь. Абы мыхьэнэшхуэ иIэу къызолъытэ, ахэр гъащIэм тыншу хыхьэфынымкIэ».
ХьэщIэхэр еплъащ школ-интернатым пщэфIэнымрэ дэнымрэ щыхуагъасэ и пэшхэм, сабийхэм я щыIэкIэ-псэукIэр зрагъэлъэгъуащ, абыхэм я узыншагъэм зэрыкIэлъыплъым и деж щыщIэкIыжу. Абдеж къэкIуахэм зрагъэцIы-хуащ интернатыр къэзыуха ПащIэ Даринэ, ар еджэри къигъэзэжауэ илъэс еплIанэ хъуауэ абдеж дзэ дохутыру щолажьэ.
Егоровэ Татьянэ жиIащ депутатхэм мы школ-интернатым я нэIэ зэрытетыр, зэрыхъукIэ зэрызыщIагъакъуэр. НыбжьыщIэхэм защыхуигъазэм, ар абыхэм ехъуэхъуащ Сабийхэр хъумэным и дунейпсо махуэмкIэ. «Дэ дыхуейщ узыншэу, губзыгъэу, хэкупсэу фыкъэхъуну», - къыхигъэщащ абы.
Нилов Ярослав зи лIыкIуэ гупым къабгъэдэкIыу ныбжьыщIэхэм егъуэхъуащ щхьэж и хъуэпсапIэр къехъулIэну, гъащIэм увыпIэфI щагъуэтыну. Абы жиIащ школ-интернатым зэрыпщафIэ хьэкурэ уэрэд зэрыжаIэну Iэмэпсымэрэ къызэрыхуашар. «Къэбэрдей-Балъкъэрым етIуанэу дыкъокIуэ. Нэхъ ипэкIэ нэгъуэщI IуэхущIапIэхэри тлъэгъуащи, жысIэну сыхуейт абыхэми ноби гукъыдэж ин зэрыщыдгъуэтар, щIэблэр зэрывгъасэ Iэмалхэр телъыджэ зэрытщыхъуар, - жиIащ Ниловым. - Унагъуэ зэхущытыкIэ-хэр мыбдеж зэрыщывгъэлъапIэмрэ къызэрыщывгъэсэбэпымрэ псом хуэмыдэу нэхъ дигу дыхьащ, балигъым хуэдэу, сабийми къалэн пыухыкIа зэраIэр зыхащIэу, пщэфIэн, жьыщIэн, къапщтэмэ, къабзагъэм зэрыкIэлъыплъын хуейр ящIэу къызэрытэджым мыхьэнэшхуэ иIэу къызолъытэ. Сынывохъуэхъу узыншагъэ быдэ фиIэну, мамыру фыпсэуну».
УФ-м и Федеральнэ Зэхуэсым и Къэрал Думэм ЛэжьыгъэмкIэ, социальнэ политикэмрэ ветеранхэм я IуэхухэмкIэ и комитетым и фIыщIэ тхылъыр абы яритащ школ-интернатым и унафэщI Алишанов АлийсулътIанрэ лэжьакIуэхэу Нэгъуей Маринэ, Шэру Светланэ, Щомахуэ Залинэ сымэ.
КъБР-м и Парламентым еджапIэм тыгъэ хуищIащ удз зэрыпаупщI Iэмэпсымэ.
КъыкIэлъыкIуэу, хьэщIэхэм зыхагъэгъуэзащ Сабий творчествэмкIэ «ДыгъафIэ къалэ» академием и лэжьыгъэм. Ахэр еплъащ маэстро Темыркъан Юрэ, сурэтыщI цIэрыIуэ Шемякин Михаил сымэ я цIэкIэ къызэIуаха классхэм ныбжьыщIэхэм зэрызыщагъасэм, шахмат клубым и ехъулIэныгъэхэм, ныбжьыщIэхэм робототехникэм щаIэ зэфIэкIым, апхуэдэуи едэIуащ вирусхэм пэщIэтыным хуэгъэзауэ къэкIыгъэ зэхуэмыдэхэр къэгъэсэбэпауэ жьэм жьэдагъэжыхь псы хущхъуэрэ зыIуалъхьэ медицинэ маскэхэмрэ абыхэм къызэрагупсысам.
Комитетым и фIыщIэ тхылъхэр егъэджакIуэ зыбжанэм хуагъэфэщащ.
Ивановскэ щIыналъэм и Думэм и УнафэщI, УФ-м и Федеральнэ Зэхуэсым епхауэ лажьэ УФ-м и законодателхэм я советым социальнэ политикэмкIэ и комиссэм и Iэтащхьэ Дмитриевэ Маринэ жиIащ «ДыгъафIэ къалэ» академием и гъэсэнхэм я Iущагъым ахэр къызэригъэуIэбжьар: «Дэтхэнэми къигупсыса и проектым апхуэдизкIэ гъэщIэгъуэну дыхигъэгъуазэрти, а Iуэхум ахэр зэрыдихьэхыр хьэкъ тщыхъуащ. Апхуэдэуи гу лъыстащ щалъхуа я щIыналъэр абыхэм фIыуэ зэралъагъум, зэрырипагэм. Ар гъэсэныгъэм и Iыхьэ нэхъыщхьэщ. А псор зи фIыщIэр, шэч хэмылъу, егъэджакIуэхэмрэ я гъэсакIуэхэмрэщ. ИкъукIэ ди гуапэщ нобэ тлъэгъуар, сабий губзыгъэхэр къызэрыхъур. Парламентхэр зэрызэдэлэжьэнум дыщытепсэлъыхькIэ, абы къикIыр псом япэу цIыхухэм ди зэныбжьэгъугъэрауэ къызолъытэри, дызэкIэлъыкIуэнщ».
КъБР-м Пенсэмрэ социальнэ страхованэмкIэ и фондым и лэжьыгъэм зыщыхагъэгъуазэм, хьэщIэхэм къыжраIащ 2023 гъэм и япэ мазитхум абы цIыху мин 39-м электроннэу зыкъызэрыхуагъэзар, IуэхущIапIэм и клиент IэнатIэм мини 4 зэрекIуэлIар. Къэралыр унагъуэхэм зэрыдэIэпыкъум папщIэ фIыщIэ хуищIыну Iуэхум зыкъригъэхьэлIат бынипщI зыпI Архэст Маритэ. Бзылъхугъэр къэрал унафэщIхэм зэрахуэарэзыр къыхигъэщри, яхуигъэхьэзыра тыгъэхэри яритащ.
IуэхущIапIэхэм я лэжьыгъэм зыхагъэгъуэза нэужь, УФ-м и Къэрал Думэм и комитетым и лIыкIуэхэм КъБР-м и Правительствэм «стIол хъурей» щрагъэкIуэкIащ, «УФ-м Пенсэмрэ социальнэ страхованэмкIэ и фондым теухуауэ» федеральнэ законым къыщыгъэлъэгъуахэр зэрагъэзащIэм щытепсэлъыхьу. Абы къыщаIэта Iуэхухэм теухуа тхыгъэ ди газетым къыкIэлъыкIуэ къыдэкIыгъуэм тетынущ.
БАГЪЭТЫР Луизэ.