Ахыр жыллада сютню эмда андан жарашдырылгъан продукцияны рыногунда аланы бир ненча жюз тюрлюсюн табаргъа боллукъду. Кёбюсюню рекламасы тири бардырылады, аны ючюн аланы жалгъан тюрлюлерин чыгъарыргъа сюйгенле да табыладыла. Алай этип, женгил ахча ишлерге жаланда сатыучула угъай, жарашдырыучу предприятияла окъуна алданыргъа боллукъдула. Жалгъан продукциягъа тюбемез ючюн аны къаллай ышанлары болгъанын билсе игиди. Ала бла Россельхознадзорну Къабарты-Малкъарда Референт арасыны специалистлери шагъырейлендиргендиле.
Сютню юсюнден айтханда, бузукълукъланы эм башында аны суу къошуп алай сатыу турады. Алай этилсе, аны татыуу жукъа, суугъа тартханыракъ болады, кеси да акъсылдым бет алады. Суу къошулгъанын быллай амалла бла бек женгил билирге боллукъду:
1. Сютню бла спиртни 1:2 тенг алып къатышдырадыла, иги чайкъап, адыргъа къуядыла. Анга суу къошулмагъан эсе, 5-7 секунд озгъаны бла ууакъ гулмакла болуп казеин белок чыгъады. Аланы андан кеч кёрсегиз а, сютге суу къошулгъанын билигиз. Ол не къадар кёп заманнга созулса, ол къадар кёп сууу барды.
2. Адырда суу къошулгъан сют тура кетсе, ол аны ичинде кёксюлдюм кенг тогъай къояды. Аны тырнакъны юсюне тамдыргъанда уа, олсагъат жайылып кетеди.
3. Мияла орунда жылы суугъа иги сютню аз-аз къуйгъанда, ол аны башында жыйыллыкъды. Суу къошулгъан сют а саулай эририкди.
Сют жалгъан болгъанын лабораторияда бек терк тохташдырадыла. Аны ючюн аны бузлатып кёредиле. Ол къалыныракъ болурча бирле крахмал да къошадыла. Аны билирча, стакан сютге йоддан талай тамычы къошаргъа керекди. Ол кёксюлдюм болгъан эсе анда крахмал барды.
Сютню качествосун шарт кёргюзтген белгиледен бири – аны ачылыгъыды. Аны мардасы 16-18 °Т (градус Тернера) болургъа керекди. Сатыуда болгъан продукцияныкъы уа – 21 °Т бла чекленеди. Бирле ачы болгъан сютге сода къошуп сатаргъа да боллукъдула. Аны ачылыгъы азаяды, хау, алай ол сапын татыулу болады, кесин да ашха неда абериге къошаргъа жарамайды.