Узакъ болжалгъа ахча къыстырыкъ этиу программа (ПДС) быйыл январьда ишлеп башлагъанды. РФ-ни Ара Банкында айтханларына кёре, анга ким сюйсе да къатышыргъа эркинди. Программаны магъанасы недеди?

Аны бла къыралны бойсунууунда турмагъан пенсия фондла (НПФ) кюрешедиле. Адам аланы бири бла келишим этгенден сора, анга счёт ачадыла. Ол а ары ахча салып турургъа керекди. Аны ёлчемине неда салыр кезиуюне излем жокъду. Башхача айтханда, къачан эмда неллай бир сюйсе да, аллай бир салыргъа эркинди. Пенсия счётунда жыйыла тургъан ахчаны да ары кёчюрюрге боллукъду.

Адам НПФ-де быллай счёт ачса, ол ары салгъан ахчаны юсюне къырал да (юч жылны ичинде) ахча къошуп турлукъду. Аны эм уллу ёлчеми 36 минг сом бла (бир жылгъа) чекленеди. Дагъыда бир жылгъа 400 минг сомгъа дери салгъанда, «налогну къайтарыу» деген амал бла энтта да 52 минг сом къоллу болургъа жарайды.

Счётда ахчаны 2,8 миллион сомуна дери кесегине къырал гарантия береди. Фондха абери болса, аллай бирин ол къайтарыргъа боюнуна алады. Ахчаны фондла облигациялада эмда башха тюрлю багъалы къагъытлада тутуп, ол ёсюп барырча этерге кюреширикдиле.

Фондда быллай счётну онбеш жылны ичинде жабаргъа, андан ахчаны да чыгъарыргъа чек салынады. Алай инсанны бир бек къыйын кезиую болса (къыйын ауруса неда аны ашына-суууна къарагъан адам ауушса), ахчасын толусунлай къолуна тутдурлукъдула. Дагъыда тиширыулагъа 55, кишилеге уа 60 жыл толса да, жыйгъан ахчаларын кеслерине берликдиле.

Улбашланы Мурат хазырлагъанды.