Беш да Тау элни файгъамбары жазгъан чыгъармала, ёлюмсюз сёзле болгъанлай къаллыгъы баямды. Кязимни аты айтылгъан жерде, кёзюбюз, къашыбыз, саныбыз  бла хурмет этебиз. Къаллай насыплы миллетбиз Кязимибиз болгъаны. Эл-элледе Кязимни насийхаты бла юйретиу ишле бардырадыла, школлада Кязим юйретген жол бла барадыла, аны чыгъармаларын кёлден биледиле, не гитче сабий да хар таулу юйюрде закий Кязимни атын иги биледиле.

Бу арт кезиуде уа Кязим хажини фонду ачылгъанлы, анда ненча жумуш этиледи, санап саны жокъду. Фондну таматасы Аппайланы Мустафаны къызы Лариса ишин , тилин иги билген адам болуп, уллу насыбыбыз тутханды. Бу ариу, жылы мекямда  жыйылыулагъа кёлюбюз кётюрюлюп барабыз. Быллай жумуш барды деген сагъатда, анда жыйылып жумуш бардырсакъ, анда болгъан жылыулукъну, огъурлулукъну сезебиз. Сёзсюз, ол анда ишлегенлени хайырынданды. Лариса кесини жанына салып , бир бирни ангылап ишлеген жаш тёлю  магъаналы  жумушну бардыргъанларын сезип, Кязимни тёгерегинде намыс сый , адет-къылыкъ шараяпсыз болургъа керегин ангылап, билип бирден кёл салып, бир бирни ангылап, келишип ариу ишлейдиле. Ала ары сабийле, уллула болсунла , келгеннге бет жарыкълы тюбейдиле. Миллетде- адетдеча,  жорукъну бузмай,  чай ичирмей иймейдиле. Ол жылыулукъ Ларисадан да келгенлей турады.

Лариса Булунгу элде туууп, сабийлиги анда ётгенди. Ларисаны анасы Фатима Хаджимуратовнаны Чегем ауузунда танымагъан, анга сый-намыс бермеген адам болмаз.   Булунгуда 55 жыл устаз болуп ишлегенди. Ненча сабийге билим бергенди, ненча  тёлюню окъутханды, аны къолунда окъуп , жер-жерледе кеслерини усталыкъларын табып, атларын иги бла айтдыргъан жашлагъа, къызлагъа къууана: Мени да аланы жетишимлеринде  къыйыным барды, деп къууанады. Аланы хар бирини жетишимлерине ёз сабийлерини жетишимлеринеча къууанады.

 1991 жылда Нальчикде  педагогика училищени айырмалы бошап, ызы бла КъМКъУ-ну орус тил бла литература, малкъар тил бла литература бёлюмню бошагъанды. Аны бошап, артха туугъан элине къайтып, анасыны къолунда, анасы кесини билимин берип школда устаз болуп тургъанды. Ол Булунгуну школунда бир талай жыл ишлеп, Нальчик  шахарны школларында да кесини билимин ёсдюре, кеси билгенни сабийлеге юйрете ишлегенди. Аны билимин, ниетин кёре тургъан , аны  кесин колледжде окъутхан устазла, Ларисаны колледжге устаз болуп барырын дурус кёрюп аладыла. Ол анда 2005-чи жылдан башлап 2015 жылгъа дери ишлегенди.  2015 жылда Ларисаны фахмусун, билимин , аны тутхан жумушуна ие кёзден къарай билгенине эс буруп, КъМР-ни телевидениясына  ишлерге аладыла. Лариса мында да кесини хунерин кёргюзтюп, бизге къараучуланы  кесине эслерин бурдургъанды.  Ларисаны бериулерин сюйюп сакълайбыз. Ол не теманы алса да, айыпсыз бериуле этеди. Бизге къарагъанла Ларисаны юсюнден ариу айтып сёлешедиле, анда-мында тюбесек, жюрек ыразылыкъларын билдиредиле.

Ишни уста бардыргъаны себепли, не жумушну да тынгылы бардыра билгени ючюн 2017-чи жылда Ларисаны Мёчюланы Кязимни атын жюрютген фондха тамата этедиле. Айта келгенибизча, ол анда бет жарыкълы ишлейди.  Хар ишине бет жарыкълы , жууаплы къарап, тёгерегиндегилени къууандырады. Кязимге жоралап, халкъла аралы турнирле, анга къатышханланы санлары бек кёп болады, аланы ётдюреди. Республиканы школларыны арасында Кязим-Хажиге атап кёп конкурсла этеди. Кязимни туугъан кюню, ёлген кюнлеринде  школладан, сабийле, устазла, ата-анала, Кязим –Хажини жууукъларын, общественный организацияланы келечилерин, башха республикаланы келечилерин да чакъырып, уллу жыйылыула этеди. Аладан бериуле этип республиканы жамауатына кёргюзтеди.

Ана тилибизде иги сёлеше билмегенлик аны бек жарсытады, къайгъы этдиреди. Ол себепден Лариса «АНА ТИЛ» деп  проект къурагъанды. Анга бек аздан 200 адам къатышханды. Ары тюрлю-тюрлю жыл санлада, школладан, бийик билим берген окъуу юйледен, жер-жерледе ишлегенле, жамауатны къайсы къауумунда ишлегенлени да къатышыргъа чакъырады. Ол а малкъар тилни иги билирге себеп этеди. Тилни иги билмегенлери.  Ларисаны жюрегин бек ачытады. Ол ана тилин келе тургъан тёлюге  юйретирге кесин аямай, не мадар этерге да кюрешеди.

Фахмулу адам не жаны бла да фахмусун кёргюзтеди, аллай адам не жаны бла да фахмулу болады. Ларисаны эки назму китабы чыкъгъанды. Аланы бетлеринде къууанч, жарсыу, сагъыш, сюймеклик, таш, агъач, Къарачай-Малкъар кёрген кёчгюнчюлюкге аталгъан назмулары да бек кёпдюле. Аны назмуларына Къарачайда, Малкъарда да макъам жазып жырла жырланадыла. Миллетте сыйы-намысы бийикде жюрюген къызыбыз Ларисаны къалам къарындашларыны эм эгечлерини араларында да сыйы уллуду.

 Лариса баш иеси  Заниколаны Алим бла бирге ариу юйюр къурагъандыла. Эки хайт деген жашлары - Ислам бла Мурат.Юйюрле къаты, монглу болсала, къырал да айныулуду, деп бошдан айтыла болмаз. Бу юйюрде сыйгъа, намысха, андан сора окъуугъа, билимге уллу эс бёлюне келгенин билебиз. Белгилисича, аллай юйюрде  ёсген сабийле «Къуш уясында  не кёрсе, учханында аны этер», деп андан айтылгъан болур. Алайды, сабий не затны да юйюрюнде кёреди. Сабийге заманында тийишлисича эс бёлюп, тюз ниетлиликге, ариу халгъа  юйретселе, ол сабийни келир жашаууна себеп болады.  Аллай юйюрледен бирлериди биз башда айтхан юйюр да.  Тамата жашлары Ислам КъМКъУ-ну Медицина бёлюмюн бошап, окъууну андан ары ёсдюрюр мураты бла Москвада  Евдокимов атлы Медико- стоматологический университетде  окъуй турады. Аны бла бирге  терапевт-травматолог да болуп, окъууну, ишин да бирге  бардырады.

Мурат Халкъла аралы Ясави атлы  университетде стоматолог болургъа окъуй турады. 

Шауаланы Разият.