КъМР-ни Парламентини президиумуну жыйылыуунда «правительстволу сагъатда» быйыл республикада жай тирлик себиу ишле къалай къуралгъанларына къаралгъанды. Кенгешни спикер Татьяна Егорова бардыргъанды.
КъМР-ни эл мюлк министри Хасан Сижажев докладыны аллында 2023 жылны эсеплери бла къысха шагъырей этгенди. Ол билдиргенича, былтыр тирлик иги болгъанды, эл мюлк продукцияны индекси 110,1 процентге жетгенди. Мирзеу ёсдюрюуде уа бютюнда уллу жетишимле болгъандыла.
Жаз башы сабан ишлени къуралыулу бардырыр мурат бла министерство агропромышленный комплексде федерал ведомстволаны жер-жерли бёлюмлери, муниципалитетледе жууаплы структурала бла бирге оператив штаб къурагъанды. Аны бла бирге эл мюлк бла кюрешгенлеге тийишли методика, ангылатыу болушлукъ бериледиле.
Сабан ишле уа тийишли заманда башланнгандыла. Шёндю къышлыкъланы байыкъландырыу ишле толтуруладыла. Бу жумушла мирзеу ёсген 44,7 минг гектарда бардырылгъандыла, ол а битеу сабанланы 68 процентиди.
Мирзеу Май, Прохладна эм Терк районлада себилип башлагъанды. Жазлыкъла 2,7 минг гектарда себилгендиле. Битеу да бирге аланы 211,4 минг гектарда себерге белгиленеди.
Бу ишлени техника, урлукъ бла жалчытыуну юсюнден да баргъанды сёз. Бюгюнлюкде 5,5 минг тоннагъа урлукъ барды, андан а эл мюлк бла кюрешгенлеге 4,4 минг тоннасы керек боллукъду.
Регион нартюх эм картоф урлукъ бла кесине керек тенгли жалчытады. Республикада 15 минг тонна урлукъ нартюх ёсдюрюледи, кесибизге уа андан 3,3 минг тоннасы жетеди. Картоф урлукъ 2 минг тоннады. Министр айтханыча, къудоруну, тахта кёгетлени урлукълары бла жалчытыу соруу эсепде турады.
Сёз минерал семиртгичле бла жалчытыуну юсюнден да баргъанды. Ала регионнга РФ-ни Эл мюлк министерствосу къабыл кёрген планнга кёре келтириледиле. КъМР-ни Правительствосуну бегими бла аланы сатыу бла 8 компания кюреширикди, аладан эл мюлк бла кюрешгенле семиртгичлени кеси багъалары бла сатып алаллыкъдыла.
Бюгюнлюкде уа минерал семиртгичлени 20,2 минг тоннасы сатып алыннганды, аланы регионнга келтириу жумушла андан ары бардырыладыла.
- Былтыр семиртгичлени хайырланыуну къыралда болгъан орта эсепден озуп, субъектлени арасында бешинчи жерге чыкъгъанбыз,-дегенди докладчы.
Эл мюлк бла кюрешгенлени отлукъ, эл мюлк техника бла жалчытыуну юслеринден да айтылгъанды. Жылны аллындан бери уа тюрлю-тюрлю 51 техника сатып алыннганды. Быйыл мелиорация жаны бла ишле андан ары бардырыллыкъларын айтханды министр.
Эл мюлк бла кюрешгенлеге къырал себеплик быйыл да берилликди. РФ-ни Эл мюлк министрествосу бла КъМР-ни Правительствосу ол жаны бла 9 келишимни къабыл кёргендиле. Битеу да бирге бу жумушлагъа 3 миллиард сом берилликди.
Хасан Сижажев жаз башы сабан ишле бир тюрлю чырмаусуз башланнганларын, кемчиликле муниципал органла бла бирге къысха заманны ичинде тамамланнганларын чертгенди.
- 2024 жылда республика эл мюлкде биягъы иги кёрюмдюле болдурлугъуна ышаныулукъ уллуду. Малчылыкъ, аш-суу жарашдырыу промышленность ёсюуню кёргюзтюрюклери белгиленеди,-дегенди ол.
Докладны сюзе, Татьяна Егорова жерчилик бла кюрешгенле ата журтлу урлукъла бла хайырланнганларын бла къалгъанларын, тирлик эки кере ёсдюрюлген жерлени болумуну, буз уруу кезиуге хазырлыкъны юслеринден билирге сюйгенди.
Хасан Сижажев айтханыча, урлукъну 85 проценти ата журтлуду. Мелиорация соруулагъа аслам эс бурулгъаны бла байламлы хар жылдан да хайырланыугъа 5-10 минг гектар жер кийириледи. Докладчы билдиргенича, Къабарты-Малкъар бир жерден эки тирлик жыйгъан жангыз регионду – къышлыкъла жыйылгъандан сора юч районда биягъы мирзеу себиледи.
Буз уруудан сакъланыуну юсюнден айтханда, ахыр беш жылда бу жаны бла ишле бардырылгъан 7 жер ачылгъандыла. Алай бла 481 минг эл мюлк жер къорууланады. Быйыл эмда келир жыл энтта эки пункт ачаргъа мурат барды.
2023 жылда уа республика 24 миллион доллар багъасы продукцияны тыш къыраллагъа сатханды. Асламында алма, будай, сютден жарашдырылгъан ашарыкъла, эт, татлы ашарыкъла.
Аграр соруула, табийгъатны хайырланыу, экология эм тёгерекдеги къудуретни сакълау жаны бла комитетни башчысы Артур Текушев аш-суу къоркъуусузлукъ жаз башы сабан ишле къалай къуралгъанлары бла байламлы болгъанына эс бургъанды. Дагъыда депутат законла чыгъарыучу орган министерство бла къаты байламлыкъла жюрютгенин белгилеп, аны ишине эм республиканы агропромышленный комплексине иги багъа бергенди.
«Правительстволу сагъатны» ахырында Татьяна Егорова регионда шёндюгю теплицала ачылгъанларын белгилеп, аланы ишлери бла шагъырейленирге башламчылыкъ этгенди.
Жыйылыу жууаплы органлагъа эсгертиулени къабыл кёрюу бла бошалгъанды.
КъМР-ни Парламентини пресс-службасы.
