Жайны бир чууакъ кюнюнде Огъары Малкъардан Бабугентде Каркаланы юйлерине бир абадан тиширыу келди.
- Манга сизни бешикле этген, агъач уста жашыгъыз керек эди, - дейди ол, биргесине келтирген бешикни сабындан тутуп, ол анга бек багъалы зат болгъанын да жашырмай.
- Ол менме, - деди Абубекир, ыннаны аллына барып, анга намыс этип саламлаша.
- Жашым, бу бешикни халкъны кёчюргюнчю сени аппанг этип берген эди. Орта Азиягъа биргеме элтип къайтардым. Сабийлени, туудукъланы да бу бешикде эхчеп алай ёсдюрдюк. Учхунлагъа да жарарыкъ эди, тюбюндеги къынгыр агъачлары ашалмасала. Журтубузгъа къайтхандан сора туугъан сабийсе, алай аппангы, мени да ыразы болурубузну сюе эсенг, муну жангыртмай боллукъ тюйюлсе. Мында бёленнген сабийле сюек саулукълу ёсгендиле. Ол себепден, къорунг болайым, муну тап эхчелирча эт.
Ынна бешикни орунуна гъаршха учарыкъ аппаратха ремонт эт деп тилей келсе окъуна, жаш ишни къолгъа аллыкъ эди. Аппасыны къол ызы, ол салгъан накъышла болгъан бешикни тап этеригин айтып, ол ыннаны элине ашырды. Бир ауукъ замандан Орта Азияны дынгыл тюзлеринде, Черек сууну жагъасында да эхчелген, бир юйюрню уллу байлыгъы болуп тургъан бешикни тынгылы ремонт этип къайтарды. Агъач уста, жарсыугъа, Огъары Малкъардан келген ынна кимладан болгъанын сормагъан эди. Ол бешик сакъланнган эсе, аны жангыдан тап этерге бюгюн да хазырды, аппасындан къалгъан балтачыкъ да анга ол ишинде жарагъанлай турады.
Абубекирни атасы Мухарбий, аппасы Мухаммат да бешикле этген устала эдиле. Абубекирни цехинде биз болгъан кюн ол къарачай бешикни тёрт къабыргъасына салыннган буруш накъышлары болгъан таякъчыкъланы станокда жона тура эди. Уста ишлеген шинтикде, аны къол ызы болгъан столну артында олтуруп, ушакъны да алай бардырабыз.
- Атам этген затлагъа къарай, сабийлигимден юйрене башладым бешик ишлегенден къалгъан къангачыкъланы жонуп, - дейди Абубекир, бичакъны, балтаны, бычхыны къолуна биринчи алгъан кюнлени эсине тюшюре. – Башха жашчыкълача, ойнаргъа деп машиначыкъла, керохла, ушкокла этип башладым. Кесим олтурурча гитче шинтикни 13-14 жылым болгъанда келишдирген эдим.
Карка улу орта билим алгъандан сора къурулуш училищеге окъургъа киргенди. Анда эл мюлкдеги къурулушда мастер усталыкъны алып чыкъды. Аскерге къуллукъ этерге кетгинчи 15-чи къурулуш управленияда ишлеп тургъанды. Къыралны аллында аскер борчун Шимал Уралда ич ишлени аскеринде тамамлап, юйюне къайтхандан сора ПМК-5 организацияда уруннганды. Ол Нальчикде Идаров атлы орамда «Чемпион» тюкен болгъан жердеги кёп къатлы юйлени къурулушуна тири къатышханды. Къырал чачылгъандан сора къурулуш ишле да селейген эдиле. Абубекир да алгъа, башха жашлача, элинден узакъгъа кетип, къурулуш ишлеге къатыша тургъанды.
Алай заман бара баргъанда, аппасындан келген усталыкъны бир окъуу юйде да юйретмезликлерин ангылап, юйюрюнде жюрюген усталыкъгъа къайтады. Башлагъанында уа, аппасындан къалгъан балта бла абаданладан юйреннген усталыкъдан сора жукъ жокъ. Алай сюйген ишинг бла кюрешсенг, къол къыйынынг да хайыр тюшюре башлайды. Абубекирни иши да тынч-тынч тюзелгенди. Элде иш жокълугъун сылтаугъа салып, жукъ этмей тургъанла Карка улудан юлгю алыргъа боллукъдула. Къол усталыкъны хайырындан арбаздан чыкъмай юйюрюнге болушаллыкъса.
Бешик ишлегенден мамыр усталыкъ болурму? Аны алайлыгъын ангылагъан агъач бла кюрешген эллилери чынар къанга бла болушуп, жаш ишин алай башлагъанды. Адамланы заказларына кёре жапма тюбюнде салырча столла, шинтикле, юй ичинде атлауучла, буруула да этеди ол. Бирле суу ташладан бийик хунала этип, къоншуларындан бугъуннганларын жаратмай, Карка улу уа кесинде, кезиулю бешикни битгенин башхала да кёрюрча, агъачдан ариу буруу этгенди.
Абубекир кеси да аппасы ишлеген бешикде бёленнгенди 54 жыл мындан алгъа. Къарт аппаларыны бешигинде, андан сора да, тукъумну кёп сабийи жукълагъанды. Ол бешик бюгюн да Каркаланы юйюрлеринде сакъланады. Юйюнде итиу салыучу столгъа дери да уста хар затны кеси къолу бла ишлегенди. Бабугентчи жаш Огъары Малкъарда къурулушу бара тургъан музейге да кеси жарашдыргъан керекледен юлюш чыгъарыгъын айтады. Сюрмеленнген, жонулгъан чынар агъачны ийиси болгъан цехден малкъар бла къарачай бешиклени юсюнден кёп зат билип чыкъдыкъ.
Мамайланы Алий.
