Ди IуэрыIуатэм хъыбар гъэщIэгъуэн хэтщ къэбэрдейхэм я тхыдэм щыщ зы Iыхьэ цIыкIу къигъэлъэгъуэжу. Зэреджэри «Къэбэрдейхэм цеипхъэжь джанэр зэрызэщахам и хъыбарщ». А зэманым Талъостэней щIыжаIэ Жанхъуэт и къуэ Талъостэн и пщыгъуэт. Ар Беслъэн пцIапцIэ ипэкIэ пщы нэхъыжьу тетат.

«Талъостэней» жригъэIэу и пщыгъэр, и хэкур гъунэгъу лъэпкъхэм къаригъэцIыхум, пщым и цIэр хамэ щIыпIэхэм щагъэIум фIэфI пэтми, и цIыхухэр щыгъыныджэу псэурт, мэлыцым къыхэщIыкIа цей пхъашэр цIыхухъуми цIыхубзми щIагъщIэлъу ящыгът. Апхуэдиз зи пхъашагъ щыгъыныр, дауи, щIыфэмкIэ зэгътэкъым.

А цейр ящIынми бэлыхь куэд пылът. Псори зи фэ икIыжыр унэIут бзылъхугъэхэрт. Жэщ къэс цыпхын щIыхьэхут.

Арати, зы жэщ гуэрым Талъостэныр и бейгуэлхэр и гъусэу и IэмыщIэ илъ къуажэхэм ящыщ зым къыблэкIыжу мафIэ нэху къилъэгъуащ. Ар фIэгъэщIэгъуэн щыхъум, гупыр абдеж къыщинэщ, езыр шым къепсыхри, лъэсу плъэIуакIуэ-дэIуакIуэ кIуащ. Унэм цыпхын щIыхьэху щыIэу хъыджэбзхэр щызэхэст. Пщым и Iухьэгъуэмрэ хъыджэбз гуэрым и щхьэукъуэгъуэмрэ зрихьэлIэри, хъыджэбз щхьэукъуэм и Iэпэр цыпхыдзэм фIэуащ. Пщащэр къаскIэри и макъым къызэрихькIэ кIиящ, и фIэщуи бгащ: «Тхьэм и нейр къыщыхуэ апхуэдэпщ! ЩэкIыр дунейм темыхуэжу щыIэу жаIэ Кърымым. Абы кIуэуэ къытхуэзышэн пщы диIэкъым!», - жиIэри.

Талъостэным ар зэрызэхихыу къыIуигъэзыкIыжри и гупым къахыхьэжащ. Абы и цIыхухэр къазэрыхуэмыарэзыр жагъуэ щыхъуат.

Абдежым Кърымым кIуэуэ щэкI къызэрыришынум зыхуигъэхьэзырын щIидзащ пщыжьым. Къэбэрдейхэм, пэж дыдэу, бэлыхь ятелът щыгъыным теухуауи, пщым «Фытэдж!» жиIэмэ, «Хьайдэ, маржэ!» жаIэу хьэзырыххэу къызэхэувэнут джатэ зыхуэIыгъыр.

Арати, пщIэгъуалэ защIэ тесу шуудзэшхуэ зэхуишэсащ Талъостэным. Абыхэм я цIэр уэрэдыжьым къримыIуэми, зэрыжаIэмкIэ, джакIуэ зыхуищIу къишахэм яхэтащ КIэфыщ и къуитIымрэ ЕщIэнокъуэхэ Уэзырмэсрэ Темыркъанрэ. Абы щыгъуэ ахэр зэбийти, лъыщIэж я зэхуаку дэлъуи, зекIуэм папщIэ зэкIужри, зэдежьауэ жаIэ.

ПщIэгъуалэдзэ зэщIагъэшэсам нэмыщI, хьэмкIэшыгуищэ зэщIащIащ лIищэ дэсу. Ар я гъусэу, Талъостэныпщыр я унафэщIу ежьащ дзэр. «И пщIэгъуалэшхуэр кхъухьышхуэ пхащIэкIэ нытхузэрашэ» жеIэ уэрэдым. Абы къегъэлъагъуэ ахэр кхъухькIэ тенджызым зэпрыкIыу Кърымым и щIыгум зэрыщитIысыкIар. Къэбэрдейм икIа шуудзэм Бахъшысэрейр къатIысыхьауэ нэху къекIащ. Хъыбарым зэрыжиIэмкIэ, зауэ-банэ хэмыту, хьэмкIэшыгуи 100-м из щэкI хъаным къыIахащ. Уэрэдым къызэрыхэщымкIэ, зауэшхуэу Iуэхур зэфIэкIакъым. «Зы сэбэп къыхэмыкIынуми, мэжджыт хужьышхуэм сафIекIуэлIэнщ», - жиIащ а зауэм хэта Андемыркъан.

А зэманым къэбэрдейхэр чристэн диным итт, тэтэрхэр муслъымэнт, я мэжджытым папщIэ загъэлIэнут. Андемыркъан абы щыгъуэ щIалэ дыдэт, мэжджытым яфIекIуэлIэныр лIыгъэм и пщалъэу къилъытами, пэж дыдэт. Ар щыхьэт тохъуэ зекIуэр зауэншэу зэрызэфIэмыкIар. Хъыбарри щыхьэт тохъуэ абы… ЩэкIыр кърату кърагъэжьэжа нэужь, трахыжыну къакIэлъыпхъэрат! Ауэ шуукIэ къалэу щыта ЕщэнокъуитIым зыри псэууэ яIэщIэкIакъым.

КъищынэмыщIауэ, а гъуэгуанэр шуудзэм дежкIэ гугъуехьышхуэу щытами, Талъостэным гъусэкIэ фIыуэ, лIыгъэ иIэу дзэр къришэлIэжат.

КIэфыщ и къуитIымрэ Ещэнокъуэ зэкъуэшитIымрэ хабзэ яхэлъу, зэмыныкъуэкъуу зекIуэр кърахьэлIат, ауэ хэкум къыхьэжауэ щызэбгрыкIыжым я зэбииныгъэм щIидзэжри, я зэхуаку дэлъ лъыщIэжыр ямыгъэзэкIуэжауэ бэяуакъым.

Апхуэдэу, Талъостэныр я унафэщIу къэбэрдейхэм щэкI къашэри, япэ дыдэу, къэбэрдейхэм я цеипхъэжь джанэр зыщрагъэхауэ щытащ. А хъыбарырщ «Бахъшысэрей зекIуэм и уэрэдыр» зытраусыхьар. Мы Iуэхугъуэр къэхъуащ 15-нэ лIэщIыгъуэм и япэ Iыхьэм, Къэбэрдейр хэкуу щызэфIэува лъэхъэнэм. Уэрэдыр къэбэрдейхэм фIэкIа адрей ди лъэпкъэгъухэм яхэлъкъым.

«Адыгэ уэрэдыжьхэр» тхылъым къитхыжащ.