КИЕУ ЖЁНГЕРЛЕ

Келинни келтирген заманда жашны  баргъан адамлагъа киеу жёнгерле дейдиле. Ала кимледиле, не адамладыла? Бек алгъа жашны антлы шуёхдары, ата, ана жанындан жууукълары, къоншулары.  Къызны къол бла берселе, аланы  санында жашны атасы, анасы да болгъандыла. Аланы биргелерине жыл санлары алагъа келишгенле.

Хар жууукъну, къоншуну да киеу жёнгерге къошуп къоймагъандыла. Ариу къылыкълыланы, кеслерин тап жюрюте, мардасы бла ашай-иче билгенлени ийгендиле. Киеу жёнгерлени санында уста жырчыла, тепсеучюле да болгъандыла.  Сёз усталаны уа энчи окъуна чакъыртхандыла. Алгъыш айта билгенлени сыйлары бийик болгъанды.

Ариу алгъышла айтыргъа керек эди, адамла сейир этерча,  къулакъ салып тынгыларча. Юйюр къурагъан жаш адамладан башлап аланы аталарына, аналарына, тёрт да тукъумларына, эллерине, жамауатха, малларына-мюлклерине, мирзеу ёсген сабанларына, биченликлерине дери да тилек этгендиле. Кеслери да, назму окъугъанча,  тохтаусуз, сууча бардыргъандыла. Тойну бетин да ала чыгъаргъандыла.  Ариу жюреклени жумушатхандыла, адамланы кёллерин кётюргендиле.

Келинни келтирирге тебирегенден алгъа жыйын башчы айырылгъанды.  Атасы, анасы бла кимле барлыкълары, киеу нёгерле да ненчаулан боллукълары да тохташдырылады. Былайда дагъыда биреуленнге энчи эс бурулгъанды. Ол да кимди дегенде, киеу аякъны  аллыкъ жаш. Бек алгъа ол – элде намысы-сыйы жюрюген, сора сёзге да уста, ариу алгъыш айта билген адам.

 

Шёндю киеу жёнгерле машинала бла барадыла, келинни юйю тюзюнлей къоншуладан болмаса. Биринчисинде абаданла олтурадыла. Ол санда жыйын таматасы. Аны ызындан киеуню атасы нёгерлери бла. Ючюнчю машинада уа анасы. Аны биргесине да къауум тиширыу. Башхала  аланы ызларындан тизиледиле. Бек ахырларында уа – мал элтген машина.

Къызны юйюне жетгенде, эр кишиле машиналадан тюшедиле, тиширыула уа – угъай.  Биринчилени  чакъырып, арбазгъа кийиргенлеринден сора эки жаныны да таматалары жумушларын бу халда бардырадыла.  Алгъа киеу жёнгерлени таматалары  башлайды.

-Ассалам алейкум, хурметли (былайда къызны тукъумун айтадыла) эм аланы жууукълары.

-Уалейкум салам, багъалы (жашны тукъумун айтадыла) эм ала бла бирге келгенле.

Къонакъ аламысыз?

-Айхай да, алабыз, къонакъ Аллахны къонагъы. Жууукъ болугъуз.

Киеу жёнгерле арбазгъа ётгенден сора, келинни атасыны неда  анасыны эгечлеринден бири башчы болуп, беш-алты тиширыу барып, киеуню анасын, аны нёгерлерин да чакъырадыла.

Арбазда уа тепси барды. Аны юсюнде уллу агъач аякъ. Ичи бозадан неда сырадан толуп. Табакъ бла эт, лёкъумла, конфетле. Сора эки стакан аракъыдан толтурулуп, орталарына къагъыт салынып, бир бирлерине къапланып, ёре сюелип. Аланы башларында уа бир жумуртха.

Тепсини бир жанында келинни адамлары. Абаданла олтуруп, жашыракъла уа аланы жанларында сюелип. Киеу жёнгерлени таматалары къонакъбайла бла саламлашхандан сора, нёгерлеринден бирине бурулуп:

-Махмут, ётчю бери. Киеу аякъны да ал. Алгъыш да эт. Усталыгъынгы да кёргюзт,-дейди.  Тамата эс бургъан адам, экинчи айтдыра турмай, алгъа чыгъады.  Тепсини аллына барып, бисмилляхны айтып, энишге ийилип, аякъны тепдирмей, башындан уртлайды.  Сора эки къолу бла ёрге алып, къызны адамларына бурулуп, алгъыш айтады. Анга киеу аякъны алгъышы дейдиле. Сёз ючюн, былай дейди:

Аладан бири, тепсини аллына келип, аякъны башындан уртлайды. Сора, эки къолу бла ёрге алып, къызны адамларына бурулуп, алгъыш этеди.

Андан сора аякъдан уртлап, аны ызындан тургъан жашлагъа ётдюргенди. Сора кеси уа ишин андан ары бардырады. Энди, къолу бла тиймей, жумуртханы алыргъа керекди. Ол аны тишлери бла къысып, ёшюн хуржунуна салады, сора ийилип, къагъытны къыйыры бла тартып, баш стаканда аракъыны ичеди. Экинчи стаканны уа нёгерлерине ётдюреди. Андан сора столда болгъан шешаладан да бирини башын ачадыла.

Жашла ашай-иче тургъунчу, нёгерлеринден бири киеуню къонакъбайла бла шагъырей этеди.  Алгъа кеси  эр кишиле бла саламлашады, киеу ызындан барады. Андан сора тиширыулагъа ётюп, саламлашадыла.

Ол иш бошалгъандан сора къонакъла юйге чакъырыладыла. Киеу аякъны алгъан жаш ачылгъан шешаны башына 500-1000-сомлукъну тёгерек чулгъап салады.

 Киеу аякъ алынып бошалгъандан сора къонакъбайланы  таматалары кеси адамларына бурулуп: «Жашла, къонакъланы юйге кийиригиз, олтуртугъуз, аш-сууларына къарагъыз»,-дейди. Ары дери уа къонакълагъа къарарыкъланы белгили этип къояды.  Ала уа таматаларыны оноуун эшитгенлей, бирлери абадан эр кишилени энчи отоугъа, жашыракъланы уа башхасына олтуртадыла.

 Баргъаны боллукъду.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

05.05.2024 - 13:12

КЪАБАРТЫ-МАЛКЪАР РЕСПУБЛИКАНЫ БАШЧЫСЫ К.В.КОКОВНУ ПАСХА БАЙРАМ БЛА АЛГЪЫШЛАУУ

Къабарты-Малкъарны православный христианларын сыйлы байрам бла жюрегимден къызыу алгъышлайма!

05.05.2024 - 10:01

ЭМ КЮЧЛЮ – РЕСПУБЛИКАБЫЗНЫ КЪАУУМУ

Краснодар крайда футболдан «Къобанны кубогу. Жангырыу 2024» деген эришиу бардырылгъанды. «Эм кючлю команда» деген ат ючюн башха-башха регионладан 150-ден аслам жаш спортчу кюрешгенди.

05.05.2024 - 09:03

АЛГЪЫН ЖАШЛАРЫБЫЗ ЭРТТЕ ЮЙЮР КЪУРАГЪАНДЫЛА

Суратдагъы жашла барысы да таулуладыла. Биринден къалгъанла Огъары Малкъардандыла. Кёчгюнчюлюкню  кезиуюнде Къазахстанны Акъмола областында жашагъандыла, эл мюлкде уруннгандыла.

04.05.2024 - 09:03

«ЭТГЕН САЙЛАУУМА ЧЫРТДА СОКЪУРАНМАЙМА»

Гергъокъаланы Джамиля филология илмуланы кандидатыды. Бюгюнлюкде КъМКъАУ-ну тыш къыраллы тиллени усталыкъ халда окъутууну педагогикасы эмда психологиясы кафедрасыны доцентиди.

03.05.2024 - 14:00

АТ ЧАРИШЛЕ АРИУ МИЛЛЕТ ТЁРЕЛЕДЕН БИРИДИЛЕ

Биринчи майда Нальчик шахарны ипподромунда Жаз башыны эм Урунууну байрамына аталып  чаришле  болгъандыла.