Зи ныбжьыр хэкIуэтахэмрэ ныкъуэдыкъуэхэмрэ ягъуэтыпхъэ Iуэхутхьэбзэхэм щытепсэлъыхьащ КъБР-м и Парламентым ЛэжьыгъэмкIэ, социальнэ политикэмрэ узыншагъэр хъумэнымкIэ и комитетым и зэIущIэм. Абы хэтащ КъБР-м и Парламентым и УнафэщIым и къуэдзэхэу Жанатаев Сэлимрэ Къардэн Муратрэ, КъБР-м и Iэтащхьэмрэ Правительствэмрэ я лIыкIуэу КъБР-м и Парламентымрэ суд IуэхущIапIэхэмрэ щыIэ ДыщэкI Мадинэ, республикэм социальнэ Iуэхутхьэбзэ щащIэ и центрхэм къикIахэр, Парламентым и ЩIалэгъуалэ палатэм хэтхэр.
ЗэIущIэр къыщызэIуихым, комитетым и унафэщI Къэжэр Хъусен жиIащ, жьыкIэфэкIэмрэ ныкъуэдыкъуэхэмрэ я псэукIэр егъэфIэкIуэным теухуауэ къэралым ищIэм мыхьэнэшхуэ зэриIэр, Къэбэрдей-Балъкъэрми абы теухуауэ щыIэ Iэмалхэр къызэрагъэсэбэпыр.
КъБР-м лэжьыгъэмкIэ, цIыхухэр IэнатIэхэмкIэ къызэгъэпэщынымрэ социальнэ дэIэпыкъуныгъэмкIэ и министр Асанов Алим тепсэлъыхьащ цIыхухэм социальнэ Iуэхутхьэбзэ яхуэщIэным теухуауэ ялэжьхэм.
Республикэм щызэхагъэувауэ йолэжь «КъБР-м щыпсэухэм я социальнэ Iуэхутхьэбзэхэр» программэм зи ныбжь хэкIуэтахэм яхуэгъэзауэ хэт Iыхьэм, «КъБР-м ис жьыкIэфэкIэм я узыншагъэр егъэфIэкIуэным, нэхъыбэ къагъэщIэным, бэIутIэIуншэу псэуным теухуа» щIыналъэ программэм.
Республикэм и регистрым иратха жьыкIэфэкIэхэм доIэпыкъу ди щIыналъэм и мылъкум щыщ ахъшэкIэ: псэупIэ-коммунальнэ Iуэхутхьэбзэхэм щIат уасэр хуагъэмащIэ, зэрызыщIагъакъуэ ахъшэ мазэ къэс Iэрагъэхьэ.
2022 гъэм щIышылэм и 1-м хуэкIуэу къызэрабжамкIэ, мазэ къэс компенсацэ ират лэжьыгъэм и ветеран мин 20-м (сом 813-рэ), зи хэку ирагъэIэпхъукIауэ щыта цIыху 10700-м (сом 2500-рэ). Мазэ къэс ахъшэкIэ доIэпыкъу лэжьыгъэм и ветеран мин 19-м (сом 430,53-рэ), тылым и лэжьакIуэу щыта 730-м (сом 647,98-рэ), зи хэку зрагъэбгынауэ щыта цIыху 9125-м (сом 864,35-рэ).
ЗэIущIэм щытепсэлъыхьащ ТекIуэныгъэ Иным и махуэм ирихьэлIэу Хэку зауэшхуэм хэтахэмрэ ныкъуэдыкъуэ щыхъуахэмрэ, зауэлIхэм я фызабэхэм илъэс къэс тыгъэ хуащI ахъшэми.
Зи закъуэ псэухэм, жьы хъуахэм, ныкъуэдыкъуэхэм махуэ къэс ядэIэпыкъуныр я къалэну республикэм щолажьэ IуэхущIапIэ 18.
Асановым къыхигъэщащ зыдэIэпыкъупхъэ жьыкIэфэкIэмрэ ныкъуэдыкъуэхэмрэ социальнэ Iуэхутхьэбзэ къыщыхуащIэ IуэхущIапIэхэм чэзум щыхэтын хуей зэрымыхъур, псори зэрызэхуагъадэр. 2021 гъэм апхуэдэ цIыху мин 40-м социальнэ Iуэхутхьэбзэ лIэужьыгъуих хузэфIахащ.
Министрым жиIащ мы IуэхущIапIэхэм щIалэгъуалэ волонтёр гупхэр, студентхэр, школакIуэхэр сэбэп зэрахуэхъур. Социальнэ Iуэхутхьэбзэхэм хухэхауэ къуажэхэм щыIэхэми лэжьакIуэ гупхэр къыщызэрагъэпэщащ. ЖьыкIэфэкIэхэр нэхъ зыхуэныкъуэ хъухэм теухуауэ, абыхэм хуащIэ Iуэхутхьэбзэхэм я бжыгъэми хагъэхъуащ. Къэунэхуащ такси, щхьэщIэщэ, щыгъын щад-щадыж, кIэлъыплъакIуэ, узыншагъэр щызэтрагъэувэжкIэ къагъэсэбэп Iэмэпсымэхэр бэджэнду зыт социальнэ Iуэхутхьэбзэ лIэужьыгъуэщIэхэр.
2011 гъэ лъандэрэ щыIэщ унэхэм къыщIэмыкIыф цIыхухэу къуажэ пхыдзахэм щыпсэухэм хухаха Iуэхутхьэбзэхэр. Апхуэдэ Iуэхутхьэбзэхэр яхуэзыщIэ гупхэр 2021 гъэм къриубыдэу ираджащ 1326-рэ. Ахэр ядэIэпыкъуащ жьыкIэфэкIэрэ ныкъуэдыкъуэу цIыху 3900-м щIигъум. Iуэхутхьэбзэ зэхуэмыдэу зэфIахащ 4608-рэ. Медицинэ IуэхущIапIэхэм щыкIэлъыплъащ зи ныбжьыр илъэс 65-м щхьэдэха къуажэдэс 1396-м.
Зи ныбжь хэкIуэтахэм я Iэпкълъэпкъыр зэщIэмынэн, я акъылым итын, я зэфIэкIхэр IэщIыб ямыщIын папщIэ, социальнэ IуэхутхьэбзэхэмкIэ IуэхущIапIэ щхьэхуэхэм къыщызэрагъэпэщ библиотерапие, изотерапие Iэмалхэр. Абы тету лажьэ клубхэмрэ гупжьейхэмрэ, «социальнэ туризм» Iуэхутхьэбзэр щыIэщ. Илъэс къэс, жьыкIэфэкIэхэм я махуэм ирихьэлIэу, псапэ зыпылъ Iуэхухэр, пшыхьхэр къызэрагъэпэщ.
2023 гъэм «Демографие» лъэпкъ проектым щыщ «Зи ныбжь хэкIуэтахэм» федеральнэ программэм къыщигъэлъэгъуащ жьы хъуахэмрэ ныкъуэдыкъуэхэмрэ пIалъэ кIыхькIэ зэракIэлъыплъын Iэмалхэм 2023 гъэм хуэкIуэну.
Министрым жиIащ ныбжьыфI зиIэхэмрэ ныкъуэдыкъуэхэмрэ я псэукIэр ирагъэфIэкIуэн папщIэ адэкIи абыхэм зэрадэIэпыкъунур.
Iуэхум теухуауэ къэпсэлъахэщ Тэрч щIыналъэмрэ Прохладнэ къалэмрэ цIыхухэм социальнэ Iуэхутхьэбзэ яхуэщIэнымкIэ щыIэ центрхэм я унафэщIхэу Жылэгъащтэ Артуррэ Сасыкъ Надеждэрэ, жьы хъуахэмрэ ныкъуэдыкъуэхэмрэ я унэу Налшык дэтым и унафэщI Быф Беслъэн.
Къардэн Мурат социальнэ IуэхущIапIэхэм я лэжьакIуэхэм фIыщIэ яхуищIащ, я къалэнхэмрэ мурадхэмрэ къызыхуэтыншэу ягъэзэщIэн папщIэ зэдэлэжьэным къыхуриджащ.
КъБР-м и Парламентым и пресс-IуэхущIапIэ.