КъБР-м лэжьыгъэ IуэхукIэ къэкIуащ Урысей Федерацэм мэкъумэш хозяйствэмкIэ и министр Патрушев Дмитрий. Республикэм и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбекрэ министрымрэ тепсэлъыхьащ мэкъумэш-промышленнэ IэнатIэм адэкIи зэрызиужьынум, апхуэдэуи мэкъумэшыщIэхэм иратыну къэрал дэIэпыкъуныгъэхэм.
Патрушев Дмитрий къыхигъэщащ 2024 гъэм республикэм мэкъумэш продукцэр къыщыщIэзыгъэкIхэр дэIыгъынымрэ щIыналъэм и къуажэхэм зегъэужьынымрэ къэрал мылъкум къыхэкIыу сом меларди 2,7-рэ зэрыхухахыр.
Гулъытэ нэхъыбэ хуащIащ къэкIыгъэхэр къэгъэкIыным. Пхъэщхьэмыщхьэ жыгхэр хэсэнымкIэ ди республикэр къэралым щыпашэхэм ящыщ зыщ. Къапщтэмэ, илъэс къэс гектар мин 1,5-рэ хъу пхъэщхьэмыщхьэ хадэщIэхэр къоунэху. БлэкIа илъэсым гъавэ бэв кърахьэлIащ - пхъэщхьэмыщхьэрэ мэракIуэу тонн мин 500-м щIигъу.
- Гуэдзрэ соеу къэдгъэкIым процент 40-кIэ хэдгъэхъуащ. Мы илъэсри нэгъабэрейм хуэдэщ - жылэу хэтщIэхэмрэ ар зытетсэ щIыпIэмрэ захъуэжакъым. Бжьыхьэсэхэм щIыгъэпшэркIэ егугъуныр и кIэм ноблагъэ. Лэжьыгъэм хъарзынэу йоужьэрэкI, гъавэ бэв къызэрытIэрыхьэнум дыщогугъ, - жиIащ КIуэкIуэ Казбек. - Мыхьэнэшхуэ иIэщ мелиорацием зэрызиужьми. 2022 гъэм щегъэжьауэ псы зыщIэдгъэлъадэхэм гектар мини 8,5-рэ къыхэдгъэхъуащ, ар нэхъыбэ зэрытщIыным адэкIи иужь дитщ. Iэщ гъэхъунымкIэ IэнатIэми хъарзынэу зеужь. Нэгъабэ лыуэ къэдлэжьар проценти 10-кIэ, шэр - проценти 3,5-кIэ нэхъыбэ хъуащ.
Пхъэщхьэщхьэмыщхьэ - хадэхэкI консервхэр гъэхьэзырынымкIэ Къэбэрдей-Балъкъэрыр КИФЩI-м и щIыналъэ псоми ефIэкIащ, нэкулъ лIэужьыгъуэу, кхъуейуэ, минеральнэ псыуэ къыщIагъэкIхэри нэхъыбэ хъуащ.
УФ-м мэкъумэш хозяйствэмкIэ и министрыр гулъытэ нэхъ хуищIу къытеувыIащ къуажэхэм яIэ зыужьыныгъэм. 2020 гъэм щегъэжьауэ республикэр хэтщ «Къуажэхэм лъэныкъуэ псомкIи зегъэужьын» къэрал программэм. Абы хыхьэу жылэхэм дэт сабий садхэр, щэнхабзэмкIэ унэхэр зэрагъэпэщыж, псыкIэ къызэзыгъэпэщ объектхэр, нэгъуэщI куэди къагъэщIэрэщIэж. 2024 гъэм а Iуэхум къэрал мылъкум къыхэкIыу сом мелуан 38-рэ трагъэкIуэдэнущ.
КIуэкIуэ Казбек министрым фIыщIэ хуищIащ ди республикэм къызэреблэгъам, щIыналъэм и мэкъумэш хозяйствэм зэфIэкI хъарзынэхэр иIэу къызэрилъытам папщIэ.
Патрушев Дмитрий зыщигъэгъуэзащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и мэкъумэш-промышленнэ IуэхущIапIэхэм я лэжьыгъэр зэрекIуэкIми. Апхуэдэу япэу зригъэлъэгъуащ Шэджэм ЕтIуанэ къуажэм щыIэ «Кавказым и мэракIуащхъуэр (голубика)» IуэхущIапIэр.
Мы IуэхущIапIэр 2019 гъэм къызэрагъэпэщащ, икIи абы иIыгъщ гекар 50. Нэгъабэ абы къытрахащ продукцэу тонн 210-рэ. МэракIуащхъуэр мэкъуауэгъуэ мазэм щегъэжьауэ фокIадэм ику хъуху къыпач. Зы гектарым хуэзэу тонни 9-м нэблагъэ къытрах. А къэкIыгъэр зыхуей хуэзауэ лэжьэфыну щыхъур илъэситI ирикъуа нэужьщ, мэракIуащхъуэр IэкIэ къыпачыж, дунейр уэфIу, пщэдджыжьыпэм деж. Ар къэралым и тыкуэнышхуэхэм хурагъашэ.
Шэджэм ЕтIуанэм министрым щрагъэлъэгъуащ «Фрукт-Трейд» мыIэрысэ щагъэкI, абы псы къыщыщIаху IуэхущIапIэр, Прохладнэ щIыналъэм щыIэ мыIэрысэ жыгхэр, «Велес-Агро» IуэхущIапIэм щекIуэкI лэжьыгъэхэр.