«Врач усталыгъын хар кюнден да ёсдюрюп турмаса, жарарыкъ тюйюлдю»

Юйюне  келе туруп, артда, отоуунда олтуруп, китапны къолуна алгъанда  да,  бюгюн операция этген тиширыуну сыфаты  Махтини  кёз аллындан кетмеди. Аны юсюнден оюмла анга ахырда тынчлыкъ бермейдиле. Болушургъа  хазна онг болмагъанын да сезе  тургъанлай, аны жарыргъа  нек базындым деген акъыл да жокълайды аны. Алай, кёп болмай башха шахарда врачла: «Биз мынга эталлыкъ жокъду»,- деп, юйюне ашырып къойгъан эр кишиге багъып, аны аягъы  юсюне салгъаны  эсине тюшюп, кеси кесими бошму терслейме, деп да келеди кёлюне.
Экинчи кюн эрттенликде врачла, жыйылып, ишни юсюнден  кенгешгенде да, аны кёзюне жукъ кёрюнмей, кишини айтханын да эшитмей турду. Ала да, аны халын ангылап, къаты бла озсала, акъырын атларгъа  кюрешедиле. Махти, ординаторскийге кирип, медицина журналлада,  Интернетде да ол жаргъан адамны ауруууну юсюнден  жазылгъанны окъуйду. Алай  алада кесин терслерча шарт тапмайды: ол  къолундан келгенни этгенди. Саусуз къыйналды эсе да, къайтышды. Ол а  не багъасы барды.
Хирург ол жетишим къуру аныкъы болмагъанын уста биледи. Насыпха, ол ишлеген больницада аурууну тюз тохташдырырча оборудование,  керекли дарманла, медицина инструментле да бардыла. «Ала болмасала уа, аны тийишли жерге билдирсек, экинчи кюн окъуна тапдырыладыла»,- дейди мени ушакъ нёгерим Аккыланы Махти.
Мында ауругъанлагъа бу дарман жокъду, аны келтир, муну  келтир деп къысмагъанларына кесим да шагъатма. Саусузланы асламысы да бу больницагъа тюшерге аны ючюн итинедиле.
Мен Хасаниягъа кирген жерде 2-чи номерли шахар клиника больницаны  юсюнден айтханымы ангылагъан болурла окъуучуларыбыз. Ары кеслерине бакъдырыргъа къуру бизни республикадан угъай, къоншу  регионладан да келедиле.    Кёпледен эшитгенме мындагъы врачла саусузлагъа  сакъ болгъанларын, билген амалларын аямагъанларын.
- Эштада, бизге коллективни бир ниетлилиги, бир бирге билеклик этерге хазырлыгъы себеплик эте болур. Больницаны алгъыннгы баш врачы, аты кенг белгили Ботталаны Батталны жашы Хадис бери уста специалистлени жыялгъан эди»,- дейди Аккы улу.
Аны  бла да къалмай, тёгерек-баш да саусузну, аны кёре келгенни кёлюн кётюрюрча къуралгъанды. Аны арбазына киргенинглей, кесинги санаторийге тюшген сунаса.  Терекле, юлкюле да - кёп. Жаз башы башланнганлай а, арбазы гюл бахчагъа  ушап къалады. Мен а не затха эс бургъанма десегиз, анда башха багъыу учрежденияланы тийрелериндеча  аптека жокъду. Ол а  саусузну аягъы юсюне этер ючюн, больницаны кесинде хар не керек да болгъанын кёргюзтген шартды. 
Ботта улу ауушханлы  къызы Залина башчылыкъ этеди бу багъыу учреждениягъа. Ол мында атасы тохташдыргъан низамны, адет-тёрелени да андан ары бардырады. 
Болсада Аккыланы Махтини къыйын саусузуна къайтайыкъ. Хирург, ол жатхан палатагъа эрттенликде кирип, халине къарап, аны  тюзеле баргъанына таза да жюрегинден къууанып, биринчи кере ышарды.
Тиширыу больницагъа андан бир ыйыкъ алгъа тюшген эди. Врачха тюбеп, баууру эрттеден бери да къыйнап тургъаныны юсюнден кёлю толуп, ичин къоркъуу алып айтады. Махти  анга ётюнде шинжили ташла жыйылгъанларын, эртте-кеч болса да, аланы кетермей жарамазлыгъын билдиреди. Мындан да  къыйын операцияла  этгенбиз,  хар зат да тап бошаллыкъды, деп кёллендиреди. 
Мен ол тиширыугъа тюбегенимде, ол аягъы юсюне болуп, жарып эди.
-Бу  больницаны баш врачы Тогъузаланы Залина, бёлюмню таматасы Тилланы Хабибуллахха, хирургла  Хапаланы Эльдаргъа, Аккыланы Махтиге, Гузеланы Викторгъа, дагъыда башха врачлагъа бла медсестралагъа мен бек ыразыма. Ала манга къуру дарман бла угъай, сёзлери,жумушакъ  кёз къарамлары бла да бакъгъандыла. Бери тюшгеннге къарындашлыкъ, жашлыкъ, аталыкъ, эгечлик да этгенлерин кесими юсюмде сезгенме,-дегенди ол. 
Операцияны тынчы болмайды, бютюнда ишине таза  жюреги бла берилген врачха. Аккы улу ма аллайды. Ол  къайсы палатагъа кирсе да, саусузланы бетлери жарыйды.Ала, анга къуру саулукъларыны юсюнден айтып къоймай, башха жарсыуларын, къууанчларын да букъдурмайдыла.
Ол медиклени юйюрлеринден тюйюлдю. Ким биледи, Аккыланы Исмайылны сабийлерини араларында анга дери врач  болса эди, ол бу бёлюмге кирмез эди. Алай бизден да бир доктор чыкъгъанлыкъгъа не боллукъду деп, сайлады ол усталыкъны. 
Аскерде къуллукъ этип келгенден сора, аны Къырал къоркъуусузлукъну комитетинде ишлерге чакъыргъан эдиле. Ары барса, эндиге иги къуллукъда боллур эди. Алай ол сокъуранмайды, адамлагъа болушуудан огъурлу иш а къайда! Азланы къайтармагъанды ол дуниядан. Аскерде къуллукъ этген заманында окъуна ёле тургъан аскерчи тенгине багъып, аягъы юсюне салгъан эди.
-Врачлагъа, сёзсюз, къыйналыргъа тюшеди. Ол себепден, солуу кюнлери болмай, саусузланы аягъы юсюне салыр ючюн билимлерин, фахмуларын, заманларын аямай кюрешген медиклеге  да къайгъырыулукъ керекди. Жарсыугъа, ол жумушну тынгъылы этеме деп айталлыкъ тюйюлме, бирде заманым жетмейди берде уа – къолайым,-дейди Махти.
Ол больница ачылгъан биринчи кюнден бери мындады. Кертиди, бир ауукъ заманнга аны Черек районну  ара больницасыны таматасына да  салгъан эдиле. Ол жумушну да айыпсыз толтургъанды. Бу больницагъа келгинчи  уа,   Нальчикде медицина училищени бошагъандан сора  терк болушлукъ берген станцияда ишлегенди,  Къабарты-Малкъар  къырал университетни медицина бёлюмюн, интернатураны да тауусханды.  Къайда да жаш айырмалыладан бири эди. Эллилери  айтып билеме, тенг жашлары орамда топну къуууп айланнган заманда ол китапладан башын кётюрмегенди. Кёп затха тюшюнюрге сюйгенди. Бусагъатда да алайды.  
Хирургия – ол эр кишини ишиди. Усталыкъдан, билимден сора да, кюч- къарыуну  излеген. Врач операциядан сора суу-салам болуп  чыкъгъанын кёп  кере кёргенме.  Алты-жети неда андан да кёп сагъатны аягъы юсюнде  сюелген окъуна тынчмыды? Андан сора да, кюн сайын адамланы къыйналгъанларын кёрюп бир турчу… Аны айтханымда, Махти тынгылап, эки аягъын кёргюзтдю. Ала уа къалын байлау бла чёргелип тура эдиле.
Хирург энди усталыгъым тамамлыкъ этеди деп айталлыкъмыды? –деп соргъанымда, Махти былай дегенди: «Анга сау ёмюр да жетерик тюйюлдю. Кюн сайын да юйренесе, ол да азлыкъ этеди, медицина бир жерде турмайды, аны аллында бармай эсек да, артда, кенгде къалыргъа жарамайды. Мени анга юйретген биринчи устазларым Ботталаны Хадисге, Леон Канцалиевге, Константин Пучковха бюгюн-бюгече да ыразыма. 
Биргеме ишлеген Тилланы Хабибуллах, Хапаланы Эльдар, Гузеланы Виктор эмда кёп башхала да ишиме себеплик этедиле, билмеген затыбызны бир бирибизден сорургъа уялмайбыз, бир бирге билеклик этерден да артха турмайбыз».
Мен больницадан чыгъып бара тургъанымлай, арбазда быллай бир ишни кёрдюм:  бир ынначыкъ,  акъ халатлы жаш адамны  къолларын уппа эте, ол да кечгинлик тилеп, аланы артха  алыргъа кюреше эди. Ол затха сейирсинип, мени ашыра чыкъгъанлагъа соруулу къарайма. «Энди ишлеп башлагъан хирургду. Ол тиширыуну жашына операция этип, ёлюмден къутхаргъанды»,- дедиле.
Экинчи номерли шахар  клиника больницада ма аллай сыйгъа тийишли врачла, хирургла, медсестрала ишлейдиле. Аккыланы Махти да аладан бириди. «Бизге ауруп, къыйналып келген саусуз, аягъы юсюне болуп, бети жарып: «Сау болугъуз!» -деп кетсе  да, тамамды»,-дейди ол.

Холаланы Марзият.
Суратда: Аккыланы Махти бла Гузеланы Виктор
 (онгдан  солгъа).
Суратны автор алгъанды.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

29.03.2024 - 09:05

БАХЧАЛАНЫ БУЗДАН КЪОРУУЛАРГЪА – 40 МИЛЛИОН СОМ

Быйыл эл мюлк жерлени буз уруудан къорууларча мадарлагъа Къабарты-Малкъарны бюджетинден 40 миллион сом бёлюнюрюкдю.

29.03.2024 - 09:04

КАРТОФДАН БАЙ ТИРЛИК КЪУУАНДЫРАДЫ

Шимал-Кавказстатны управлениясындан  билдиргенлерича, былтыр Къабарты-Малкъарны  мюлклерини барысында да картофдан  154,6 минг тонна  жыйылгъанды.  Ол былтырдан 1,8 процентге кёпдю.

29.03.2024 - 09:04

ТАНГ КЕСЕК КОНСЕРВА ЧЫГЪАРЫЛАДЫ

Къабарты-Малкъар тахта кёгетледен консервала жарашдырыу бла эки жылны ичинде алчы жерни алады. Ол санда былтыр, 363,8 миллион банка чыгъарылгъанды.

28.03.2024 - 10:01

НИЕТ ХАЗНАБЫЗНЫ АЙНЫТХАНЛА

Халкъыбызны ниет жетишимин кёргюзтген Къулийланы Къайсын атлы Малкъар театрны къуралыуу озгъан ёмюрню 1930-чу жылларында башланнганды. 1935 жылда А.

28.03.2024 - 09:03

ГИТЧЕ ЭМДА ОРТА БИЗНЕСНИ МАГЪАНАСЫ УЛЛУДУ

Къайсы къыралда неда аны ичинде субъектде экономиканы айнытыугъа уллу къошумчулукъ этгенле гитче эмда орта бизнес бла кюрешгенледиле эмда энчи предпринимательледиле.