КъБР-м и Парламентым и УнафэщI Егоровэ Т. Б. иджыблагъэ иригъэкIуэкIащ республикэм законхэр къыдэзыгъэкI и орган нэхъыщхьэм и Президиумым и чэзу зэIущIэр. Республикэ, федеральнэ закон щхьэхуэхэм я проектхэм къадэкIуэу, абы БюджетымкIэ, налогхэмкIэ, финансхэмкIэ комитетым и жэрдэмкIэ комитетым хухах зэманым хиубыдэу абы щыхэплъащ КъБР-м и бюджет зэгуэтым налог ахъшэр къыхузэщIэгъэуIуэным хуэгъэзауэ Урысей Федерацэм НалогхэмкIэ и федеральнэ къулыкъущIапIэм и Управленэу республикэм щыIэм иригъэкIуэкI лэжьыгъэм.
Управленэм и унафэщIым и къуэдзэ Лытнёвэ Н. Ю. ищIа докладым къыщигъэлъэгъуащ макроэкономикэ бжыгъэхэм елъытауэ налог хэхъуэхэр нэхъ псынщIэу нэхъыбэ зэрыхъур. 2018 гъэм и япэ мазибгъум КъБР-м и щIыналъэм къыщыхаха налогыу, къинэмыщI ахъшэу Урысей Федерацэм и бюджет IэнатIэм Iэрыхьащ сом меларди 9-рэ мелуан 900-рэ. 2017 гъэм и апхуэдэ зэманым елъытауэ ар сом зы мелардрэ мелуани 127,7-кIэ нэхъыбэщ, нэгъуэщIу жыпIэмэ, проценти 112,9-рэ мэхъу. Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и бюджет зэгуэтым мазибгъум къриубыдэу сом меларди 7-рэ мелуан 252-рэ къыIэрыхьащ икIи а бжыгъэр 2017 гъэм и апхуэдэ зэманым елъытауэ сом мелуани 144,3-кIэ нэхъыбэщ. Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и республикэ бюджетым а зэман дыдэм къыIэрыхьащ сом меларди 5,5-рэ мелуан 261-рэ. 2017 гъэм и апхуэдэ лъэхъэнэм елъытауэ ар сом мелуан 53,5-кIэ нэхъыбэщ. Налогыу зыщыгугъам елъытауэ проценти 104,5-рэ къыхахащ. Апхуэдэу щIыпIэ бюджетхэм мазибгъум къриубыдэу сом зы мелардрэ мелуан 991,1-рэ халъхьащ, 2017 гъэм и апхуэдэ лъэхъэнэм елъытауэ ахъшэу къыхахыр сом мелуан 90,9-кIэ нэхъыбэ ящIащ, налогхэм къызэрыщIигъу псынщIагъыр проценти 104,8-рэ мэхъу.
Апхуэдэ бжыгъэхэр щыIэ пэтми, гугъуехьхэри мащIэкъым. Доклад зыщIам къызэригъэлъэгъуамкIэ, КъБР-м и бюджет зэгуэтым налог хэхъуэхэр къызэрызэхущIагъэуIуэ щIыкIэм ухэплъэжмэ, налог хэхъуэхэмкIэ зыщыгугъхэм ящы-щу сом зы мелардрэ мелуан 24-рэ хущыщIэнкIэ зэрыхъунур уолъагъу. Ар фадэм тралъхьэ акцизхэмрэ организацэхэм я мылъкум, я хэхъуэхэм техуэ налогхэмрэщ.
Апхуэдэ Iуэхур къамыгъэхъун папщIэ УФ-м НалогхэмкIэ и федеральнэ къулыкъущIапIэм и Управле- нэу КъБР-м щыIэм и лэжьакIуэхэм Iуэху пыухыкIахэр зэфIагъэкI. Организацэхэр, хьэрычэтыщIэхэр, цIыху щхьэхуэхэр къызэрапщытам ипкъ иткIэ отчёт лъэхъэнэм щIэрыщIэу къабжыжу хуатхыжа налогхэмрэ къуаншагъэ зылэжьахэм зэретхьэкъуа ахъшэмрэ псори зэхэту сом мелуан 613-м ноблагъэ. ИрагъэкIуэкIа налог къэпщытэныгъэхэм япкъ иткIэ 2018 гъэм жэпуэгъуэм и 1-м ирихьэлIэу къаIэрыхьэжа ахъшэр сом мелуани 190-м щIегъу.
Мылъкум техуэ налогхэмкIэ къыхэнауэ иджыпсту щIыхуэу сом мелуан 825,3-рэ щыIэщ. Ауэ федеральнэ законодательствэм ипкъ иткIэ мылъкум техуэ налогхэмкIэ щIыхуэхэм ящыщу сом мелуан 387,7-р къахухэмыхыжыну къалъытащ.
Докладым лэжьыгъэм и лъэныкъуэ псори IупщIу къыщыгъэлъэгъуауэ щытами, депутатхэр куэдым щIэупщIащ. А упщIэхэр теухуауэ щытащ турист IэнатIэм къыбгъэдэкIыу КъБР-м и бюджет зэгуэтым къыIэрыхьэ налогхэм, мэкъумэш IэнатIэм хиубыдэхэм налогхэр зэрытралъхьэ щIыкIэм, нэхъ къызэрыгуэкIыу налогхэр зытралъхьэ хьэрычэтыщIэхэм ахъшэр къызэратым, щIым щIэлъ хъугъуэфIыгъуэхэр къызэрагъэсэбэпым папщIэ тралъхьэ налогым, нэгъуэщIхэми.
ЗэIущIэм щыжаIахэм япкъ иткIэ КъБР-м и Парламентым и Президиумым унафэ пыухыкIа къищтащ. Абы ипкъ иткIэ УФ-м НалогхэмкIэ и федеральнэ къулыкъущIапIэм и Управленэу КъБР-м щыIэм чэнджэщ иратащ КъБР-м и бюджет зэгуэтым и хэхъуэхэр нэхъыбэ щIыным, налогхэр нэхъ тэмэму къыхэхыным теухуауэ. Апхуэдэу унафэм къыщагъэлъэгъуащ налогхэр тыным хьэрэмыгъэ хэзылъхьэхэр, ямытха мылъку зыбгъэдэлъхэр къыщIагъэщыным хуэгъэзауэ КъБР-м и къэрал властым и органхэмрэ щIыпIэ унафэр зегъэкIуэнымкIэ органхэмрэ зэрадэлажьэр ирагъэфIэкIуэну.
Президиумым и зэIу- щIэм кърихьэлIащ УФ-м НалогхэмкIэ и федеральнэ къулыкъущIапIэм и Управленэу КъБР-м щыIэм и унафэщI ГуэбэщIыкI Ю., КъБР-м финансхэмкIэ и министрым и къуэдзэ Чеченов В. М. сымэ.
ЗэIущIэм нэгъуэщI Iуэхухэми щытепсэлъыхьащ. Къапщтэмэ, депутатхэр хэплъащ «Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Парламентым и депутатхэр зэрыхахым теухуауэ» Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Законым и 22-нэ, 62-нэ статьяхэм зэхъуэкIыныгъэхэр хэлъхьэным и IуэхукIэ» КъБР-м и законым и проектым.
- Федеральнэ законодательствэм тету законопроектым къыщагъэлъэгъуащ «Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Парламентым и депутатхэр зэрыхахым теухуауэ» КъБР-м и Законым Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Парламентым и депутатхэр щыхахкIэ кIэлъыплъакIуэхэр игъэкIуэну КъБР-м и Жылагъуэ палатэр хуит зыщI зэхъуэкIыныгъэр. Ар хуэунэтIащ хэхыныгъэ Iуэхур нэхъри нэхъ зэIухауэ къызэгъэпэщы-ным, - законопроектыр утыку къыщрилъхьэм жи-Iащ КъБР-м и Парламентым ЗаконодательствэмкIэ, къэрал ухуэкIэмкIэ, щIыпIэ унафэр зегъэкIуэнымкIэ и комитетым и унафэщIым и къуэдзэ Джэш Хьэсэн.
Документыр хуагъэхьащ абы хэплъэну зыхуэфащэ IэнатIэ псоми икIи ахэр елэжьыжа нэужь законопроектыр КъБР-м и Парламентым къыщыхалъхьэнущ.