КъМР-ни Парламентини спикери Татьяна Егорованы башчылыгъында законла чыгъарыучу органны президиумуну жыйылыуу болгъанды. Аны ишине РФ-ни сенатору – КъМР-ни келечиси, Федерация Советни Бюджет эм финанс рынокла жаны бла комитетини башчысыны биринчи орунбасары Улбашланы Мухарбий да къатышханды.
«Правительстволу сагъатда» республикада медицина-санитар болушлукъну юсюнден сёз баргъанды. Аны башлай, Татьяна Егорова медицинаны биринчи болушлукъ берген бёлюмю халкъны саулугъун сакълауда артыкъда магъаналы болгъанын чертгенди. «Аны ишин право жаны бла бегитиу къуралгъанды. Саулукъ сакълауну болумуна адамланы жашагъан жерлеринде кеслерине бакъдырыргъа онглары не халда болгъанларына кёре багъа бериледи. РФ-ни Президенти Владимир Путинни: «Медицинаны биринчи болушлукъ берген бёлюмю адамлагъа эм жууукъду, алай эсе уа артыкъда магъаналыды», – дегени тюздю. Ол кючлю болса, саулукълу жашауну созаргъа, ёлгенлени азайтыргъа, ауруудан багъыугъа къоранчланы азайтыргъа, жамауатны саулукълу жашау бардырыргъа кёллендирирге къолдан келликди», – дегенди Татьяна Борисовна.
Бёлюмню кадрла бла жалчытыугъа да эс бургъанды спикер. «Сынаулу, билимли врачланы регионда къалырларын сюе эсек, алагъа тийишли онгла къураргъа, медицинаны даражасын бийикге кётюрюрге керекди», – дегенди.
Татьяна Егорова алгъаракълада тийишли комитетни депутатлары бла Урван эм Лескен районланы бир-бир медицина учрежденияларында болгъанын да айтханды. «Биз аланы болумлары бла шагъырейленнгенбиз, саусузла бла ушакъ этгенбиз. Къысхасы, программа къалай ишлегенин ичинден кёргенбиз. Республиканы оноучулары, КъМР-ни Саулукъ сакълау министерствосу халкъгъа медицина болушлукъ бериуню игилендириуге уллу эс бурадыла деп айтыргъа эркинбиз. Медицина учрежденияла ишлетиледиле, эскилеринде жангыртыу жумушла бардырыладыла, шёндюгю оборудование келтириледи», – деп, спикер бу жыйылыуда жетишимлени юслеринден айтхан бла бирге кемчиликле да туура этилликлерине ышаннганын билдиргенди.
Ызы бла КъМР-ни саулукъ сакълау министри Рустам Калибатов сёлешгенди. Ол айтханнга кёре, Къабарты-Малкъар «Саулукъ сакълау» миллет проектни медицина-санитар болушлукъну игилендириу жаны бла федерал проектлерине 2019 жылдан бери къошулады. Ол санда «Биринчи медицина-санитар болушлукъ бериуню айнытыу», «Саулукъ сакълауну биринчи болушлукъ берген бёлюмюн жангыртыу» проектлени бардырады. «Республика миллет проектни жетишимли бардыргъанланы санына киреди. Анга уа белгиленнген жумушланы терк да, тынгылы да тамамланнганлары себеплик этгенди. Быйыл да ол халда ишлейбиз, ол а хайырлылыгъын кёргюзтгенди», – дегенди министр.
Ол биринчи болушлукъ берген бёлюмюн жангыртыу къалай баргъаныны юсюнден да билдиргенди. Быйыл ол жумушла «Узакъ ёмюр эм тири жашау» деген жангы миллет проектге кийирилгендиле. Былтыр тюрлю-тюрлю оборудованиядан 26-сын, женгил машиналадан 14-сюн алыргъа келишимле этилгендиле. Жылны ахырына дери сегиз объектни жангыртыргъа, сегиз амбулатория ишлетирге белгиленеди. Бу жумушлагъа 508 миллион сом къоратыллыкъды. Район поликлиникалагъа жылны башындан бери 21 оборудование келтирилгенди, ол санда жети маммограф эмда юч УЗИ аппарат. Юч амбулаторияда къурулуш ишле ахырына жетдириле турадыла: Светловодское, Акъ-Суу эм Кенже элледе.
Министр Нальчикде поликлиниканы мекямы битдириле тургъанын да энчи белгилегенди. Бюгюнлюкде анда оборудование орнатылады, мебель салынады. Ары 1-чи номерли поликлиника бла тиширыу консультация (Киров атлы орамдан) кёчюрюллюкдюле.
Дагъыда анда амбулатория эндоскопияны бла амбулатория реабилитацияны араларын эм амбулатория онкология болушлукъну къураргъа да белгиленеди.
Шахар эмда район больницаланы поликлиникаларына диагностика оборудование келтирилгенди. Министр билдиргенича, бюгюнлюкде битеу поликлиникала шёндюгю излемлеге келишедиле. Бек алгъа уа цифралы оборудованиягъа эс бурулады (флюорографла, маммографла, рентген эм УЗИ аппаратла, эндоскопла, жюрек-къан тамырланы тинтген оборудование).
Докладда быллай шартла келтирилгендиле: 2024 жылда медико-санитар болушлукъну айнытыу жаны бла регион программа ОМС-ни бла медицина учрежденияланы ахчаларына бардырылгъанды. Диспансеризация эм медицина тинтиуле къуралгъандыла, «Медицина болушлукъ бериуню жангы мадарлары» да сингдирилгендиле. Былтыр саулукъларын алгъадан тинтиуледен республиканы халкъыны 72,1 проценти ётгенди.
Узакъ элледе жашагъанлагъа мобил бригадала болушлукъ тапдыргъандыла. Былтыр 29 минг адамны саулугъу тинтилгенди бу амал бла. Флюорографиядан 60 минг адам, маммографиядан а 12 минг тиширыу ётгендиле.
Диспансеризациядан сора тохташдырылгъаныча, биринчи жерни къан тамырланы ауруулары аладыла. Министр онкологияны башланнган заманда ачыкълагъан кезиуле кёбейгенлерин да белгилегенди.
Профилактика тинтиуледен акъылбалыкъ болмагъанладан 203 минги ётгенди – план толусунлай толтурулгъанды. 24 минг сабийде тюрлю-тюрлю зыянла ачыкъланнгандыла, ала диспансер эсепге салыннгандыла.
Министр айтханыча, 2025 жылда республика «Узакъ ёмюр эм тири жашау», дагъыда «Юйюр» миллет проектлеге къошуллукъду. Аланы бардырыугъа 961 миллион сом къоратыллыкъды. Битеу да бирге уа республика саулукъ сакълау жаны бла 9 проектге къошулады.
Докладны сюзе, Татьяна Егорова жангыртыуну чеклеринде районлада жашагъанланы саулукъларына багъыу къалай къуралгъанын билирге сюйгенди, юлгюге Чегем районну келтиргенди.
Рустам Калибатов хар элде да тийишли оноула этилгенлерин белгилегенди. Нальчикде поликлиникаланы тапландырыу жумушла бир кезиуде бардырылмай, беш жылгъа бёлюннгенлерин айтханды. Районлада уа аллай онг жокъду. Аны ючюн а поликлиникала болжаллы халда стационарлагъа кёчюрюледиле, дагъыда эки-юч смен болуп ишлерча мадарла кийириледиле, мобил комплексле хайырланыладыла, дегенди.
Спикер Анзорейни бла Наркъаланы араларында саусузланы жюрютюуню къураргъа, районла аралы кёп профильли больницаны хирургия эм сабийден ауругъан тиширыула жатхан бёлюмлени жангыртыргъа кереклисини юсюнден да айтханды. Дагъыда сабийлени солуу органлары бла байламлы аурууланы жайыла барыулары не бла байламлы болгъанларын соргъанды, поликлиникалада уста кадрла жетишмегенлерин, ол санда МРТ-дан ангылаулары болгъанла азлыкъ этгенлерин эсгертгенди.
Билим бериу, илму, физкультура, спорт эм ёсюп келген тёлюню ишлери жаны бла комитетни башчысы Нина Емузова, Парламентге инсанладан сабийлени саулукъларын тинтген поликлиникаланы ишлерине тарыгъыула келгенлерин айтып, алада кадрла бла болумну юсюнден соргъанды.
Министр «Земский доктор» программаны хайырындан жетишмеген усталыкъланы тизмесин къысхартыргъа онг чыкъгъанын айтханды. Целевой амал бла окъугъанланы студентлени саны да кёбейгенин да билдиргенди.
«Справедливая Россия – Патриоты – За правду» фракцияны башчысы Владимир Кебеков Озрек элде поликлиниканы ишине эс бурулурун тилегенди.
Урунуу, социал политика эм саулукъ сакълау комитетни башчысы Хусейн Кажаров элледе бла районлада медицина учрежденияланы ырысхы-техника базаларын игилендириуге уллу эс бурулгъаныны юсюнден айтханды. Лескен эм Урван районлада медицина учрежденияла бла шагъырейленнгенде, алада бийик технологиялы операцияла жетишимли бардырылгъанларын кёргенбиз, дегенди.
Улбашланы Мухарбий, ушакъгъа къошула, КъМР-ни Саулукъ сакълау министерствосуну ишине ыразы болгъанын билдиргенди. Нальчикде жангы поликлиника ишлеп башласа, медицина болушлукъну къыйматы ёсеригин да белгилегенди.
Ушакъны кезиуюнде этилген башламчылыкъла эсге алынып, Парламентни президиуму жууаплы органлагъа эсгертиуле этгенди.
Ахырында Улбашланы Мухарбий РФ-ни Федерация Совети къабыл кёрген федерал законланы юслеринден билдириу этгенди, ол санда информация эм коммуникация жаны бла хыйлалыкъланы тохтатыугъа бурулгъан документлени да ачыкълагъанды.
КъМР-ни Парламентини
пресс-службасы.
