Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зе­зыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым узыфэ зэмылIэужьыгъуэхэм уакъызэрыпе­кIуэкIыну медицинэр узыншагъэм и лъабжьэу зэ­ры­щытым ехьэлIа щIэныгъэ зэхуэс иджыблагъэ щек­IуэкIащ.

Абы кърихьэлIащ ­КъБКъУ-м щIэныгъэ-къэху­тэныгъэ IуэхухэмкIэ и проректорым и къалэнхэр зыгъэзащIэ, химие щIэныгъэхэмкIэ доктор, профессор Хьэшыр Светланэ, Урысейм ЩIэныгъэхэмкIэ и академием­ Химиер зи лъабжьэ физикэмрэ медицинэ химиемкIэ и институтым и щIэныгъэ лэ­жьакIуэ пашэ, химие щIэныгъэхэмкIэ доктор, Мэзкуу дэт физикэмрэ техникэмкIэ и институтымрэ (МФТИ) Лумумбэ Патрис и цIэр зезыхьэ, Лъэпкъ зэныбжьэгъугъэм и урысейпсо университетымрэ (РУДН) я профессор Балакин Константин, КъБКъУ-м и егъэ­джакIуэхэр, медицинэ щIэныгъэ зэзыгъэгъуэт студентхэр.
ЗэIущIэр къыщызэIуихым, Хьэшыр Светланэ къахуеблэгъа хьэщIэр къызэхуэсахэм нэIуасэ яхуищIащ, абы и лэ­жьыгъэр узыншагъэр хъу­мэным и мызакъуэу, цIыхум гъащIэ кIыхь къигъэщIэным зэрыхуэунэтIар, абы къы­хэкIыуи узыфэ зэмылIэужьыгъуэхэм зыкъамыIэт щIыкIэ медицинэм иIэ Iэмалхэр зэ­щIэгъэуIуэным, уз хьэ­лъэхэм зэреIэзэ хущхъуэгъуэхэр зэхэлъхьэным зэрелэжьыр къыхигъэщащ.
«Узыншагъэм нэхъ лъапIи, нэхъ мыхьэнэ зиIи, зыкIэ­лъыплъын хуеи цIыхум иIэу къыщIэкIынкъым. Узыншагъэм цIыхум и къарумрэ зэ­фIэкIымрэ зэрызэтриIыгъэм хуэдэу, жылэм и псэуныгъэри елъытащ, экономикэм и зыужьыныгъэри гуэх имы­Iэу епхащ. Иджырей щIэныгъэр жыжьэ нэсащ. Махуэ къэс жыхуаIэм хуэдэу цIыхум и псэуныгъэр къызэзыгъэ­пэщ Iэмалхэр нэхъыбэ мэхъу, техникэмрэ технологиемрэ уалъыщIэмыхьэн хуэдизу заужь. Апхуэдиз зэхъуэкIыныгъэ къызыхэхъухь гъащIэм хэт цIыхухэм я пащхьэ Iэмалыншэу зы упщIэ къоувэ: мыпхуэдиз къэгъэщIыгъэм щхьэ къахэмыкIрэ псэ зыIутым къеуалIэ уз хьэлъэ­хэр щхьэщызыхыфын хущ­хъуэгъуэхэр зэрызэхалъхьэн Iэмалхэр, ахэр абы зэрырахьэлIэн кIуэрабгъухэр, жаIэу. ИкIи, узэрегупсысынкIэ, уп­щIэ­хэр игъуэщ. Пэжщ, зэзэ­мызэ щIыпIэ-щIыпIэкIэрэ къ­и­IукI хъыбархэм яхэту зэхыбох уз хьэ­лъэхэм уазэреIэзэн ­хущхъуэгъуэ зэрызэхалъхьар. Ауэ ахэр цIыху къызэрыгуэ­кIыр пэмылъэщын хуэдизу лъапсейщ икIи гъуэты­гъуейщ. Абы пэщIэтын, фармацием и гуащIэр а лъэныкъуэмкIэ гъэпсын зэрыхуейр хьэкъщ. Псоми къыдгуроIуэ узи бзаджи хэмыту гъащIэ кIыхь къэгъэщIэныр зэры­фIыгъуэшхуэр, абы щхьэкIэ зыкIэлъыплъыжын зэры­хуейр. Ауэ ар нэсу зэхи­щIы­кIыу къытхэтыр дапхуэдизу пIэрэ зэрыхъур? Мис а уп­щIэхэмрэ IэнатIэм и пащхьэ къилъ Iуэхугъуэ зэIумыбзхэмрэ я зэблэгъэкIыкIэ ­хъунум теухуащ профессор Балакин Константин и къэп­сэлъэныгъэр зэхьэлIауэ щы­тынури», – жиIащ Хьэшыр Светланэ.
«Фармацие IэнатIэр щIэныгъэ къудейуэ къэпщтэныр мащIэу къысщохъу. Абы ­къе­гъэжьапIэ иIэщи, дыхуе­мыплъэкIмэ, ипэкIэ ды­мыкIуэтэфыныр зыхуэIуа щыIэкъым. А къежьапIэми екIуэ­лIапIитI иIэщ: зыр узы­кIэлъыплъыжын, къоуэ­лIэн­кIэ хъуну узыфэхэм уа­къы­зэрыпекIуэкIын зэхэ­щIы­кIыр зибгъэIэнырщ, зэпымычу уи нэIэ зытебгъэты­жы­нырщ; етIуа­н­эри – фар­мацием и лъэкIыныгъэр егъэджэныгъэ IэнатIэм деж щыгъэлъэ­щынырщ. ЗэрытщIэщи, университетым щызрагъэгъуэт есэныгъэхэр егъэджэныгъэм къищынэмыщIауэ, щIэныгъэм, къэхутэныгъэм, гъэу­нэхуныгъэм пыщIауэ щытщ. Арыххэуи, ди къалэным къыхохъуэ: фармацием зиужьын папщIэ, университетым деж пэхуэщIэ-егъэджэныгъэ конвейеркIэ зэджэр щыу­тIып­щынырщ. Абы курых хуэхъур егъэджэныгъэм здыхэтым зригъэгъуэт есэныгъэхэр тегъэщIапIэ ищIурэ студентыр узыфэ зэмылIэужьыгъуэхэм пэщIэувэфын хущхъуэ­гъуэхэр зэхэлъхьэнымкIэ унэ­тIынырщ. Абы щхьэпэ хуэхъу­нущ щыIэ пэхуэщIэхэмрэ егъэджэныгъэ трекхэмрэ. ИкIэм-икIэжым, университетым иджырей къалэн нэхъыщхьэхэм гуэдзэ хуэхъу пщэрылъхэр игъэзэщIэнущ, узэлэжьыж, ебгъэфIакIуэ ­хъун, медицинэм къы­щыбгъэ­сэбэпын IэгъэщIагъи иIэнущ», – жиIащ Балакин Константин.
Профессорым щапхъэ зыбжанэ къихьащ. Абыхэм ящыщщ, псалъэм папщIэ, КъБКъУ-м и пэхуэщIэ-егъэ­джэныгъэ конвейерым иджырей технологиехэр къы­зэригъэсэбэп щIыкIэр. Хущхъуэгъуэ зыхэлъ къэкIыгъэ­хэм къыхаха пкъахуэхэр зэхалъхьэкIэрэ фитохущхъуэ­гъуэхэр ящI, хьэзыру щыIэ химие пкъыгъуэхэр щызэхагъэзагъэкIэ зэщымыщхъур щIэкIыу, зэщыщхъу хъуа пкъыгъуэ зэхэт къыхагъэкI (мыбы гуп зэхэту йолэжь фармацевтикхэмрэ нутрицевтикхэмрэ е фармацевтикхэмрэ физиотерапевтхэмрэ), нэгъуэщIхэри.
Апхуэдэу Балакин Константин и гугъу ищIащ цIыхур узыншэу гъащIэ кIыхь къегъэгъэщIэным хуэунэтIа ­хущхъуэгъуэхэр къыщIэзыгъэкIыну пэхуэщIэ-егъэ­джэныгъэ конвейерыр зэпэ­щын папщIэ, абы иIэну унэ­тIыныгъэхэр убзыхун, технологиехэр зэIубз щIын, хущ­хъуэгъуэхэр къыщIэзыгъэкIыну гупхэр гъэнэхуэн зэрыхуейр. Профессорыр шэщIауэ тепсэлъыхьащ хущхъуэгъуэм и дизайнерыр зыщIыну студием, хущхъуэ зэмылIэужьыгъуэхэм я зэхэлъхьэным елэжьынухэм (ар магистратурэм къы­щыхэплъхьэ хъуну, институт зэмылIэужьыгъуэхэр зэхэту елэжьыну, IэщIагъэмкIэ курс гуэдзэу къызэрагъэпэщыну хьэмэрэ егъэджакIуэхэм я нэIэ щIэту еджакIуэ щхьэ­хуэхэр ирагъэувэлIэну), егъэджакIуэхэм я IэщIагъэмрэ щIэныгъэмрэ щыхагъахъуэ курс щхьэхуэхэм я къызэгъэпэщыкIэ хъуным, щыIэ егъэджэныгъэ программэхэр хэлъхьэпхъэ зэхъуэкIыныгъэхэм, яхуримыкъункIэ хъуну Iэмалхэм къызэрыхагъэхъуэным, нэгъуэщIхэми.
И къэпсэлъэныгъэр къызэ­щIикъуэжкIэрэ, профессорым къыхигъэща узыншагъэр зи курых гъащIэ кIыхь къэгъэщIэным ухуэщхьэ­пэныр къалэн гугъу дыдэу щытми, пхуэмыгъэзэщIэн зэ­рыхэмылъыр, цIыхум къеуа­лIэ узым ущеIэкIэ, а узыфэр здэщыIэм уеIэзэ къудейм къы­щымыувыIэу, Iэпкълъэп­къым зэрыIыгъыу еплъын зэрыхуейр, цIыхум и дуней тетыкIэм елъытауэ пкърыт узыфэм зэрыкIэлъыплъыпхъэр, нэгъуэщI Iуэхугъуэхэри.
«Кавказыр мы къэтIэта Iуэхугъуэхэр къыщыхэлъ­хьэнымкIэ зихуэдэ щымыIэ щIыпIэ хьэлэмэтщ. Мыбдеж зыбжанэ лъандэрэ пэхуэщIэ-егъэджэныгъэ контейнерхэр щаутIыпщауэ щолажьэ, ирагъэкIуэкI Iуэхугъуэхэм зэ­щымыщхъуу къыхэкIри, зэщыщхъу щыхъуари куэд лъандэрэ щыубзыхуащ. Абы къыхэкIыу, жэрдэмым и кIуэкIэм фIы и лъэныкъуэкIэ зыщиукъуэдиину угугъэ хъунущ», – жиIащ Балакин Константин.
Къэпсэлъэныгъэр зэфIэкIа нэужь, профессорыр иджыри куэдрэ яутIыпщакъым абы едэIуа егъэджакIуэхэмрэ студентхэмрэ , упщIэмрэ жэуа­пымрэ къыщежьэри, зэп­сэлъэныгъэр уэршэр куп­щIафIэм хуэкIуэжащ.
Табыщ Мурат.