КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек Хэку зауэшхуэм ди къэралым къыщихьа ТекIуэныгъэр илъэс 80 зэрырикъур щагъэлъэпIэну дауэдапщэхэр гъэхьэзырынымкIэ къызэгъэпэщакIуэ комитетым и зэIущIэ иригъэкIуэкIащ, дызэрыт гъэр УФ-м и Президент Путин Владимир Хэкум и хъумакIуэм и илъэсу зэригъэувам къыхэкIыу.
ЗэIущIэм хэтащ КъБР-м и Парламентым и УнафэщI Егоровэ Татьянэ, Правительствэм и УнафэщI Мусуков Алий, УФ-м и Президентым КИФЩI-м щиIэ полномочнэ лIыкIуэм и аппаратым хэту КъБР-м щыIэ къэрал инспектор нэхъыщхьэ Васильченкэ Дмитрий, правительствэм хэтхэр, министрхэр, хабзэхъумэ, цIыхубэ IуэхущIапIэхэм я лэжьакIуэхэр.
КIуэкIуэ Казбек зэIущIэм и пэублэм къыщыхигъэщащ ТекIуэныгъэр илъэс 80 зэрырикъур илъэс псом Iуэхугъуэ нэхъыщхьэу хэтын зэрыхуейр, ар унафэщI IэнатIэхэм, къэрал, муниципальнэ IуэхущIапIэхэм япэ ирагъэщыпхъэ къалэну зэрыщытыр.
Республикэм и Iэтащхьэр тепсэлъыхьащ махуэшхуэм и мыхьэнэм хэгъэхъуэн зэрыхуейм. «ЗэрыпхъуакIуэмрэ зызыхъумэжамрэ зэхуэбгъэдэнкIэ зы Iэмал иIэкъым. Нацистхэм я дэIэпыкъуэгъуу щытахэр лIыхъужьу зыгъэувхэр фэри дэри доцIыху, ар Украинэмрэ Прибалтикэмрэщ. Апхуэдэу пщIымэ, ди адэхэмрэ адэшхуэхэмрэ я фэеплъыр бгъэпуду аращ, абыхэм я пщIэр езыудыххэм дадэIэпыкъу хуэдэу», - къыхигъэщащ КIуэкIуэ Казбек.
Республикэм и Iэтащхьэм къызэхуэсахэм ягу къигъэкIыжащ Гитлер и пыхъуэпышэхэм совет цIыхубэм лейуэ ирахар: «Германиемрэ абыхэм я европей дамэгъухэмрэ 1941 гъэм мэкъуауэгъуэм и 22-м СССР-м зэрытеуар къэралым дежкIэ гузэвэгъуэшхуэу къыщIэкIат. А зауэм хэкIуэдащ совет цIыхуу мелуан 27-рэ, абыхэм ящыщу мелуани 8,6-р Дзэ Плъыжьымрэ Хыдзэ флотымрэ щыщу. Совет Союзым нацизмэр гъэкIуэдыжыным хэлъхьэныгъэшхуэ хуищIащ. Къэбэрдей-Балъкъэрым и цIыхубэми зыхащIащ нацистхэм зэрахьа лейм и Iэужьхэр. ЦIыху мин 70-м щIигъу зауэм дэкIащ, мин 40-м къагъэзэжакъым (а зэманым Къэбэрдей-Балъкъэрым щыпсэухэм я бжыгъэр зэрыхъур мин 350-рэт). Нэмыцэ зэрыпхъуакIуэхэм яIэщIэкIуэдащ ди щIыпIэм щыпсэуахэм ящыщу цIыху мини 4-м нэс».
ЗэIущIэм хэтахэр тепсэлъыхьащ Iуэхугъуи 115-рэ зэрырагъэкIуэкIыну щIыкIэм епха планым, КIуэкIуэ Казбек ар дяпэкIи зыгуэрхэр зыхагъэувэжын «псэ зыIут проекту» зэрыщытыр къыхигъэщащ. ИрагъэкIуэкIыну я мурад Iуэхугъуэхэр ятеухуауэ щытынущ ди къэралыр фашизмэм текIуэным хэлъхьэныгъэ хуэзыщIа, зауэмрэ лэжьыгъэмрэ я лIыхъужьхэм, нобэ Iэщэ яIыгъыу Хэкур зыхъумэ дзэ Iуэху хэхам хэтхэм.
Зытепсэлъыхь махуэшхуэм зэрызыхуагъэхьэзырым теухуауэ къэпсэлъахэщ КъБР-м щэнхабзэмкIэ и министр Къумахуэ Мухьэдин, лэжьыгъэмрэ социальнэ дэIэпыкъуныгъэмкIэ министр Тогузаев ТIэхьир, узыншагъэр хъумэнымкIэ министр Къалэбатэ Рустам, егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ министр Езауэ Анзор, Налшык къалэ администрацэм и унафэщI Ахъуэхъу Таймураз сымэ. Къапэщылъ лэжьыгъэм зэреплъхэр къагъэлъэгъуащ жылагъуэ Iуэхухэмрэ лъэпкъ проектхэмкIэ и министр КIурашын Анзор, щIалэгъуалэ IуэхухэмкIэ министр Лу Азэмэт, Архив къулыкъущIапIэм и унафэщI Щоджэн Щыхьым, щэнхабзэм и хъугъуэфIыгъуэхэр къэралым ихъумэнымкIэ и управленэм и унафэщI Гонтарь Олег сымэ.
КъызэгъэпэщакIуэ комитетым къыщащта унафэ нэхъыщхьэщ Хэку зауэшхуэм хэтахэм, абы фызабэу къигъэнахэмрэ ныкъуэдыкъуа-гъэ хэзыхахэмрэ илъэс къэс ират ахъшэр хуэдитIкIэ зэрагъэбэгъуэнур, ар сом мин 200-м зэрынагъэсынур. ХуэдитIкIэ хагъэхъуэнущ тылым и лэжьакIуэу щытахэм ират мылъкуми, ЕтIуанэ дунейпсо зауэм къриубыдэу я ныбжьыщIэгъуэм концлагерхэмрэ фашист хьэпсхэмрэ исахэми.
Гулъытэ нэхъыщхьэр дзэ Iуэху хэхам хэтхэмрэ абыхэм я унагъуэхэмрэ яхуэунэтIауэ къэнэнущ. Къыхалъхьа жэрдэмхэм язщ тыншу медицинэ дэIэпыкъуныгъэхэр хуащIэфын хуэдэу, цIыху щхьэхуэм хухэха «узыншагъэмкIэ карточкэхэр» ягъэхьэзырыныр.
ЩIалэгъуалэр хэкупсэу къэгъэтэджыным хуэунэтIа Iуэхугъуэхэри къаIэтынущ. Дзэ Плъыжьым иригъэкIуэкIа зауэзэрылIхэр къызытещ фэеплъ блын илъэсым къриубыдэу ящIынущ, щIыналъэ зыбжанэ зыхиубыдэ «ЛIыхъужь щIэблэ» зэхуэсышхуэр ирагъэкIуэкIынущ, «Зарница» губгъуэ джэгур зэхашэнущ, «ЗауэлI» дзэ-спорт центрыр къызэIуахынущ. Сыт щыгъуи хуэдэу, Хэку зауэшхуэм епха фэеплъхэр ящIынущ. КIуэкIуэ Казбек къалэн щхьэхуэ ящищIащ республикэм апхуэдэ фэеплъу ит псори зыхуей хуагъэзэну.
ЗэIущIэм и кIэухым КIуэ-кIуэ Казбек жиIащ: «Iэпэдэгъэлэл дымыщIу, набдзэгубдзаплъэу дыкIэлъыплъу дгъэзэщIэн хуей лэжьыгъэшхуэ къытпэщылъщ. Iуэху жьгъей хэткъым мыбы. ТекIуэныгъэм и илъэсым къалэн къытщещI ди къарум демыблэжу дылэжьэну, ар илъэс 80 зэрырикъум ирихьэлIэу ехъулIэныгъэщIэхэм дыхуэкIуэну».