Бу кюнледе Черек районну Герпегеж элинде  жазыучу эмда журналист Османланы Лейлунну жашы Хыйса бла тюбешиу болгъанды. Ол аны 70-жыллыгъына аталгъанды. 

Быллай къууанчлы кюнде Хыйсаны кёлюн кётюрюрге «Минги-Тау» журналны жууаплы секретары Шауаланы Разият, назмучу Мусукаланы Сакинат, художник Сарбашланы Азнор, Жамауатны социал жалчытыу жаны бла республикалы комплекс арасыны Черек районунда бёлюмюню таматасыны орунбасары Улбашланы Келлет келген эдиле.

Тюбешиуге Герпегеж элни администрациясыны таматасы Уяналаны Хамит, школну директору Бёзюланы Хусей, Хыйсаны орус тилден бла адабиятдан устазы Биттирланы Халимат эм башхала къатышхандыла. 

Аллында Хыйса сабий эмда жаш заманын эсгергенди. Ол бирде школгъа жазыучула келгенлерин, Толгъурланы Зейтун анга кесини китабын жазып бергенин да айтханды. «Ол кюн элге Гуртуланы Салих да келген эди.  Артда, кёп жылла озуп, мен «Заман» газетге  ишге кирирге барып, аны аллында сюелгенимде, ол кюн тюшгенди эсиме. Сау болсун, манга  кёз-къулакъ болуп тургъанды». 

Андан ары ол бу элде жашчыкъла аны заманында этиучю жумушланы да билдиргенди: «Жети къарындаш бла эки къыз ёсдюргендиле бизни атабыз, анабыз. Дерсден келгенден сора да, бош турмагъанбыз. Пионерле болуп, къартлагъа, къарыусузлагъа болушханбыз. Школну бошагъанымдан сора, мен бир жылны фермада ишлегенме. Анда бир атны аягъына сенек тийген эди да, ол ырахын болуп жата эди. «Атны жарасын иги этген къыйынды», - деп, сансыз этип къойгъанларында, мен аны аягъында жараны иринин кетерирге жарагъан дарманла салып, эки ыйыкъ бакъгъан эдим. Ат сау-саламат болгъанда, ферма тамата Бёзюланы Керим аны манга береди. Андан иги уа не? Сагъат бешде туруп, жаяу бара эдим фермагъа иги кесекни. Алай бла жыл озуп, мени аскерге чакъырадыла. Эки жылдан къайтып, эл орамда тургъанымлай, иеси бир жанына тартханына да эс бурмай, ол ат аллыма чабып келип, бетими жалагъан эди. Игиликни жаныуар, хайыуан да ангылайдыла», - деп, сабийлеге эсде къалырча хапар айтханды.  

Жазыучуну чыгъармачылыкъ эм жашау жолуну юсюнден а школну директоруну орунбасары, малкъар тилден бла адабиятдан устаз Кючмезланы Марина, Бёзюланы Хакимни къызы, толу билдириу этгенди. 

Османланы Лейлунну жашы Хыйса 1954 жылда Къазахстанда Абай элде туугъанды, Герпегежде ёсгенди. Аскерден къайтхандан сора, урунуу жолун къурулушда башлагъанды. Университетни къурулуш инженерле чыгъаргъан ингирги бёлюмюн тауусханды. Андан арысында къурулушлада мастер, прораб, инженер болуп да уруннганды. 1998 жылда уа «Заман» газетге келгенди. Бюгюн анда бёлюмге таматалыкъ этеди. 

Элни администрациясыны таматасы Уяналаны Хамит, белгили жерлешин алгъышлап,  аны сыйын кёрюп келгенлеге да саулукъ эм  игиликле тежегенди. Школну директору Бёзюланы Хусей да Хыйсаны атасы Лейлунну юсюнден сагъыннганды: «Ишчи адам эди. Жолчула эдиле ала - Биттирланы Ибрагим бла Османланы Лейлун, бир заманда кюреклери инбашларындан кетмегенди. Лейлун хапар айтып башласа, анга тынгылагъандан зауукъ зат болмаз эди. Хыйсагъа да бу жазыучулукъ фахму, баям, андан ётгенди. Кертиди, ана тилни сакълау бюгюн бек керекди. Газет, журнал да жаздырабыз, устазла да кюрешедиле. Ма быллай тюбешиуле да себеплик этедиле анга», - дегенди ол.  

Мусукаланы Сакинат Хыйсаны студент заманындан таныгъанын, ол не заманда да огъурлу адам болгъанын белгилегенди. «Иги усталыкъланы сайлагъанды Хыйса жашауунда. Бийик билимли къурулушчуду ол. Нальчикде кёп мекямгъа киргенди къыйыны. Андан иги уа не барды - аллай бир уллу жумуш тындыралсанг жашауунгда?!»  - дегенди ол.

Хыйса газетде миллетге уллу жумуш этгенин, эл-жер атланы санап, аланы суратларын бергенин, халкъ ауузунда сакъланнган таурухланы эсге салгъанын да айтханды Сакинат. «Дагъыда аны бир иги къылыгъы - менсиниу деген жокъду анда. Сабий бла, тамата бла да бирча адеплиди. Кёп жылланы ол ана тил бла байламлы эришиуледе жюрини таматасы болуп тургъанды. Аны чабып къучакълайдыла сабийле»,- дегенди. 

Бюгюн Хыйса онбеш китапны авторуду. Аланы хар бири халкъыбызны юсюнден эрттегили кюнледен бюгюннге дери хапар айтады. Аны алайлыгъын Шауаланы Разият да чертгенди. «Журналист, жазыучу да болуп, бу эки уллу жумушну юсюнде Хыйса этген ишлени санлары, багъалары да жокъду. Харкюнлюк газет ишин айтмай къойсанг да, Хыйса малкъар халкъны тарыхына къошхан юлюш къаллай бир магъаналы болгъанын халкъ сурамы кёргюзтеди.  Аны «Балкария сквозь века» деген китабы уа тарых эсгертмеди дерге боллукъду. Османланы Хыйса ариу юйюрню атасыды. Маммеланы Тамара бла бирге эки сабий ёсдюргенди: Ислам сатыу-алыу бла кюрешеди, Асият а атасыны ызы бла барады - республикалы телевиденияда журналистди», - дегенди ол.

«Шуёхуму юсюнден, анга тийишли болурча сёзле табып, ариу айтхан къыйынды. Алай а Хыйса керти да тенглик, къарындашлыкъ жюрюте билген адамладанды, не ишни къолгъа алса да, толтурмай къоймайды. Миллетин сюйген адамды. Кесигиз кёресиз, жазмаларында къаллай терен магъана барды, къайсы китабын алсанг да, ол алайды. Бизни районда онбеш быллай, оналтынчысы да басмадады, китап чыгъаргъан адам барды деп билмейме», - деп, Улбашланы Келлет юбиляргъа узакъ ёмюр, илхам, аламат китапла жазарын тежегенди. Ол бу элден бек белгили адамла, ол санда профессорла, жигитле да чыкъгъанларын белгилегенди.  

Халимат Муталифовна уа: «Мен Лейлунну беш сабийин окъутханма ма бу школда. Аланы къылыкъ хунерлеринде бу деп, аман зат эсгералмайма. Хыйса уа энчи ёхтемлигимди. Алгъаракъда «Акътамакъ» деген китабын саугъа этгенди манга. Аны къарындашым Даулет бла бирге окъуйбуз да, хар тизгини жюрекден келгенин ол да, мен да бирча белгилейбиз», - дегенди. 

Сарбашланы Азнор Хыйса бла университетни бир факультетин бошагъанын чертгенди эм кесини назмуларын окъугъанды. «Бусагъатда хар къайда да ана тилге сакъ болургъа чакъырадыла. Мен Къазахстанда ёсгенме. Бери кеч келгенди юйюрюбюз. 

Мында  малкъар тилде иги сёлешмегеним ачыкъланнган эди. Баккуланы Володя, художник, мени экиге айланнган къарындашым эди. Мен аны мастерскоюнда терк-терк бола тургъанма. Ары жазыучула, артистле, жырчыла, таулу интеллигенциядан кёп адам келиучю эди. Ала айып этип, юйренирге кюрешгенме, газет, журнал да жаздыра, китап окъуй», – деп, ол жарсыуну юсюнден да кесини оюмун айтханды Азнор. 

Тюбешиуню барыуунда экранда Хыйсаны назмулары, жырлары бла клипле кёргюзтюлгенлей тургъандыла. Сабийле аны назмуларын окъугъандыла. Автор кеси да къошулгъанды алагъа. 

Кертиланы Сакинат.