Налшык къалэм и уэрам нэхъыщхьэу щытар, куэ­дым зэращIэжщи, Къэбэрдей уэрамырщ. 

Степной уэрамыр (иджы Лениным и цIэр зезыхьэр) нэхъыщхьэ ящIыным теухуа унафэр блэкIа лIэщIыгъуэм и 30 гъэхэм къащтат. Абы и щхьэусыгъуэр ар Головком и уэрамым нэхърэ нэхъ лъагэу, хадэхэм фIэкIа имыIэу щIыIэнэщI жыхуаIэм хуэдэу зэрыщытырт. Архитекторхэм хуиту уэрамыщIэр яухуэфыну Iэмал ягъуэтат…
Апхуэдэу Хэку зауэшхуэм и пэ, Степной, Театральнэ уэ­рамхэм я зэблэкIыпIэм ухуэныгъэшхуэ къыщыхутат - КъБАССР-м и ЦИК-рат ар. Парт лэжьакIуэхэм я унэм IуэхущIапIэ зэмылIэужьы­гъуэ куэдым зыщIагъэзэ­гъат, республикэм иджырей и министерствэхэм хуэдэхэр щIэсу. Унэр ди нобэм къэсакъым, зауэм и илъэсхэм ар якъутауэ щытащ икIи зэфIагъэувэжакъым. Абы ирихьэлIэу ухуэн щIадзагъэхэт Советхэм я унэри (архитекторхэр Маслих С. А., Вахтангов С.Е. сымэщ). Ар и кIэм нагъэсат 1956 гъэм. Абы республикэм и Iуэхухэр къызэзыгъэпэщ IэнатIэ псори щIагъэтIысхьащ. ЦIыху­бэм «Унэ хужь» зыфIаща а IуэхущIапIэм ­(КъБР-м и Правительствэм и унэ ­хъуам) и мыхьэнэр нобэ дощIэ. Апхуэдиз илъэсым ухуэныгъэм ­зэхъуэкIыныгъэу иIар зы ­закъуэщ - унащхьэм тет чэщанэ цIыкIум макъ къэзыгъэIу сыхьэтыр къызэ­ры­щыунэхуарщ.
Сыт-тIэ Къэбэрдей уэрамым и натIэ хъуар?! Зэгуэр нэхъ къулей дыдэхэм я унэхэр тету, тыкуэн нэхъ лъапIэхэр щылажьэу, щIыналъэм и щыхьэрым щыпсэухэми и хьэщIэхэми я гъащIэр «къыщекIэрэхъуэкIыу» щыта Къэбэрдей уэрамым и пщIэр ехуэхакъым, абы ди нобэм тхыдэмрэ иджырей зэма­нымрэ щызэподжэж. Зэ­ры­тщIэжщи, илъэс зыхыбл и пэ абы и щIэдзапIэм щегъэжьауэ - КIыщокъуэмрэ (Совет уэраму щытар) Нэгумэмрэ (Пощт) я уэрам зэхуакур къиубыду - зэрагъэпэщыжри, лъэсу ущызекIуэу ящIащ. Къалэ унафэщIхэм гулъытэ хэха хуащIащ, тхыдэ мыхьэнэ зиIэ унэхэм я теплъэм емыIусэу, ахэр зыхуей зэры­хуагъэзэнум.
Иджыпсту республикэм щыпсэухэм абдеж зэрызыщагъэпсэхум и мызакъуэу, нэгъуэщI щIыналъэхэм ­къикIхэри абы заплъыхьыну макIуэ. Мы зэманым къалэ унафэщIхэм я мурадщ тхыдэ мыхьэнэ зиIэ а щIыпIэр иджыри ирагъэфIэкIуэну. Нэхъыщхьэращи, къалэну зыхуагъэувыжхэм ящыщщ Лермонтовым и уэрамым нэс зыгъэпсэхуакIуэхэм лъэсу заплъыхьурэ кIуэцI­ры­кIыну. Апхуэдэу абыхэм зы гъуэ­гуанэкIэ зрагъэлъагъуфынущ «Победа» кино­театрыр, НыбжьыщIэхэм я театрыр, Сэралъп Мадинэ и унэ-музейр, «Псэ жыг» фэ­еплъымрэ Щхьэхуитыныгъэм и жыг хадэмрэ. Иужь­рейр мы зэманым «Къалэ зэIу­зэпэщ» программэм хыхьэу зыхуей хуагъазэ. 
- ЗэгурыIуэныгъэ зэтщIы­лIам ипкъ иткIэ, мы жыг хадэм и лъагъуэхэм плиткэ иралъхьэнущ, уэздыгъэхэр щызэрахъуэкIынущ, тIысы­пIэщIэхэмрэ кIэрыхубжьэ­рыху идзыпIэхэмрэ ягъэувынущ, - жеIэ Налшык администрацэм гъуэгу IэнатIэмрэ щIыпIэхэр зэIузэпэщ щIы­нымкIэ и департаментым и унафэщIым и къуэдзэ Хьэ­мыз Арсен. 
А лэжьыгъэхэм къадэкIуэу, къалэм зезыгъэужь «Платформа» IуэхущIапIэм и архитекторхэм лъэпкъ дамыгъэхэмрэ тхыпхъэхэмрэ къы­щыгъэсэбэпа дизайн щIэ­щыгъуэ зэхагъэуващи, сату IуэхущIапIэхэмрэ нэгъуэщI­хэмрэ ятетха тхыгъэхэм дяпэкIэ зихъуэжынущ, ­щхъуантIагъэхэр нэхъыбэ ящIынущ, пхъэкIэ зэпкъралъхьа, узыкIуэцIрыплъ ухуэ­ныгъэ­хэр ягъэувынущ (Къэ­бэрдей уэрамым и лъэс лъа­гъуэм жьауапIэ зэримыIэм къыхэкI гугъуехь щымы­Iэ­жын пап­щIэ). Зыгъэпсэ­хуакIуэхэм нарт эпосым и лIыхъужьхэр ирагъэцIыхунущ, зекIуа­пIэм и кIыхьагъкIэ абыхэм ятеухуа хъыбархэр зытет арт-ухуэныгъэхэр тетынущи.
- Ди щIыналъэм зыгъэ­псэхуакIуэ къакIуэхэм яфIэфIщ Къэбэрдей уэрамым, Нэгумэм къыщыщIэ­дзауэ Лермонтовым нэс кIуэцIрыкIыну. Си гугъэмкIэ, абы и зы щхьэусыгъуэр абдеж ХьэтIохъущокъуэм и цIэр зезыхьэ ди жыг хадэ цIэрыIуэм къызэрыщыщIи­дзэрщ. Ауэ дэ дыхуейщ зыгъэпсэхупIэм иджыри нэмыс щIыкIэ, къалэр абыхэм зрагъэцIыхуурэ, ди тхыдэм зыщагъэгъуазэурэ кIуэну. Дауэ хъуми, куэдым ящIэркъым Къэбэрдей уэрамыр тхыдэм щыхьэт техъуэ куэдкIэ зэрыбейр, - жеIэ «Платформа» IуэхущIапIэм и уна­фэщI Шыхъуэстэн Оксанэ. 
Шэч хэмылъу, иужьрей илъэсхэм Налшык игъуэта зыужьыныгъэр нэры­лъагъущ. Абы дэщIыгъууи гуапэщ тхыдэр хъума зэрыхъуным щIыналъэ уна­фэщIхэр зэрелIалIэр. 

БАГЪЭТЫР  Луизэ.