КЪАПЫСХЫЖ ФIЫГЪУЭР ЗЭПЛЪЫТ ХЪУН ЩЫIЭКЪЫМ

ЩIэныгъэм зыщиужь, техникэ унэтIыныгъэ щхьэхуэхэр гъащIэм лъэ быдэкIэ щыщыув ди лъэхъэнэм кIуэ пэтми робототехникэм и мыхьэнэм хохъуэ, къыщагъэсэбэп IэнатIэхэм я бжыгъэр нэхъыбэ хъууэрэ йокIуэкI. Пщэдейрей махуэр зей щIэблэм я акъылыр техникэм зэрытеухуам, интернет Iэмалхэмрэ хэкIыпIэхэмрэ мыбзаджэу зэрыщыгъуазэр щэхукъым. Апхуэдэу щыт пэтми, ущыгъуэзэныр мащIэщ, а щIэныгъэр зыужьыныгъэм телажьэу, цIыхум и зэIузэпэщыныгъэр къызэгъэпэщыным хуэгъэпсауэ щытын хуейщ. Иджырей щIэныгъэр экономикэм зегъэIэтыным, жылагъуэ зэхэтыкIэм зегъэужьыным хуэунэтIащ. Аращ къызыхэкIыр щIыпIэ-щIыпIэкIэрэ робототехникэм епха пэхуэщIэхэр ирагъэкIуэкIыныр.

Апхуэдэу зи ныбжьыр илъэси 6 - 14-м итхэм я зэхьэзэхуэ иджыблагъэ Налшык къалэ щекIуэкIащ. Ар къызэригъэпэщащ ЩIалэгъуалэм я инновацие къэхутэныгъэхэмкIэ «Робототехникэм и лъэщапIэ» центрым. Зэпеуэм сабий 60-м щIигъу къекIуэлIащ. Абыхэм я пщэрылът роботым щхьэм и программэм хуэдэ ирагъэувэу яутIыпщыныр, а программэм унафэ пыухыкIахэр игъэзащIэу гъэлэжьэныр, щыуагъэ къыхэмыкIыу, программэм зэблэу къыхэмыкIыу зэхэгъэувэныр. А псом ищIыIужкIэ а къалэныр сабийхэм IэкIуэлъакIуэу икIи псынщIэу зэфIахын хуейт.
КъызэгъэпэщакIуэхэм зэрыжаIэмкIэ, зэхьэзэхуэм ипэ къихуэу сабийхэм илъэс хъурейкIэ лэжьыгъэ ирагъэкIуэкIащ, роботыр зэрылажьэ щIыкIэхэр зрагъащIэу, абы пкъралъхьэ программэхэр зэрыуэзэрыбг мыхъун папщIэ ехьэлIапхъэ есэпхэр зэхалъхьэу. «Роботыр гъущIыкIэ щхьэкIэ, и фIэщыгъэр игъэпэжу зыгъэлажьэр зэхэплъхьэ къызэрыгуэкI есэпырщ. Программэм къилъытэр роботым ебгъэщIэну Iуэхум и зэкIэлъыкIуэкIэрщ, лъэбакъуэ бжыгъэрщ. Абы къыхэкIкIэ, есэпыр зи лъабжьэ алгоритмым набдзэгубдзаплъэу кIэлъыплъын хуейщ. Алгоритмым иубзыху лъэбакъуэхэм щыуагъэ къахэмыкIмэ, роботри, тенэ къыхэмыкIыу, лэжьэнущ, зытебгъэпсыхьа Iуэхури зэфIихынущ. Илъэс хъурейм къриубыдэу ди сабийхэм есэпым елэжьащ, программэхэр ящIым-якъутэжурэ зыхуей алгоритым къыхахащ», - жеIэ Центрым и унафэщI Азубэч Иринэ.
«Ди нэгу зэрыщIэкIщи, робототехникэр щIэупщIэшхуэ зиIэ хъу IэщIагъэщ. Абы щхьэкIэ ныбжьыщIэхэм а Iуэхум пыщIа щIэныгъэр пасэу ябгъэдэлъхьэн хуейщ. Сэ хьэкъыу си фIэщ мэхъу къытщIэхъуэ щIэблэм зэфIэкIышхуэ зэрыбгъэдэлъыр, куэд дыдэ къазэрыгурыIуэр, балигъхэм ямылъагъу Iэджэм я гулъытэр зэрынэсыр. Апхуэдэ дыдэу шэч къытесхьэркъым абыхэм дунейпсо мыхьэнэ зиIэ ехъулIэныгъэхэр зэраIэнум. Ди зэпеуэм и къегъэжьапIэм деж сэ къызгурыIуащ ди сабийхэр зэрыхьэлэмэтым. Куэдрэ щыжытIэ щыIэщ: фыщылэжьэну IэнатIэр лэжьыгъэм хуэвгъэхьэзыр. Апхуэдэ гуэри жытIэну игъуэ дихуакъым. Зэхьэзэхуэм къыхыхьа цIыкIухэр, зэгурыIуам хуэдэу, зэрызэпеуэным хуэгъэпсат, щхьэж и Iэмэпсымэрэ зэрылэжьэну компьютерымрэ абы хуэхьэзыру. ЦIыкIу щIыкIэ Iуэхум хуэщIауэ зэщIэкъуа ныбжьыщIэм щIэныгъэр зэгъэзэхуауэ къещтэ. Абы къегъэлъагъуэ ахэр зыхуеймрэ зыхущIэкъумрэ зэтеухуауэ, я гупсысэмрэ зэлэжьымрэ зэкIэлъыщIыхьэу зэрыщытыр. Сэ си къалэныр щIэныгъэрэ зэрылэжьэн Iэмэпсымэмрэ етыныр аращи, ар згъэзэщIэну сыхэтщ, ауэ езыхэм сэ къапысхыж фIыгъуэр зэплъыт хъун щыIэкъым», - жиIащ «ЩIэныгъэ гуэдзэм и пашэхэр» урысейпсо зэпеуэм къыхэжаныкIахэм ящыщ, категорие нэхъыщхьэ зиIэ егъэджакIуэ Азубэч Иринэ.
 

ШУРДЫМ Динэ.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

11.02.2025 - 15:02

ЗэкIэ и закъуэщ

Самбэ

11.02.2025 - 12:25

БлэкIамрэ нобэмрэ зэпащIэ

«Искож» хьэблэм щаухуа Щэнхабзэ зыужьыныгъэмкIэ центрым япэу щагъэлъэгъуащ «Лица Кавказа» выставкэр.

11.02.2025 - 09:03

Наркотикым и бийхэр

Республикэм и курыт еджапIэхэм я командэхэм футзалымкIэ я зэхьэзэхуэ «Налшык» спорт комплексым щекIуэкIащ. «Фэ топ» фIэщыгъэр зезыхьэ а зэпеуэр хохьэ еджакIуэхэм я футбол лигэм.

11.02.2025 - 09:03

Сом мелуан 224-кIэ нэхъыбэщ

«Урысей сетхэр - Кавказ Ищхъэрэ» IуэхущIапIэм и къудамэу Къэбэрдей-Балъкъэрым щыIэм 2024 гъэм республикэм и цIыхухэм яхуищIа Iуэхутхьэбзэм къыпэкIуа ахъшэр къанэ щымыIэу къыхихыжащ икIи ар сом мела

11.02.2025 - 09:03

Щапхъэхэм толажьэ

КъыдэкIуэтей щIэблэм я зэхэщIыкIым зегъэIэтыным, зыдэплъеин нэрылъагъу щапхъэхэр нэхъыбэ щIыным и IуэхукIэ Хэкум и хъумакIуэм и илъэсым къриубыдэу къэралым лэжьыгъэ зэмылIэужьыгъуэ куэд щекIуэкIыну