«Уэ хьэрычэт щIэи, сэ берычэт хэслъхьэнщ», – жиIащ, жаIэ, Тхьэм. ЦIыхур дунейм къызэрытехьэрэ жэрдэмыр имыжагъуэу, зыпэрыт Iуэхум зыщебгъэукъуэдий хъуну лъэныкъуэхэр къилъыхъуэу, ар зэрыбэгъуэну Iэмалхэр зэпигъэувэу къокIуэкI. ЩыIэныгъэм и екIуэкIыкIэм теухуауэ хьэрычэт зиIэ цIыхум къыхилъхьэ гупсысэм псэуныгъэм зригъэузэщIыну, жылагъуэм и щыIэкIэм зригъэужьыну IэмалыфIхэр иIэщ. ЗэхъуэкIыныгъэхэр зимыжагъуэ, гуращэ пыухыкIахэм телажьэ хьэрычэтыщIыр и гукъэкIхэм «хисхьэнкIэ» шынэркъым, укIуриинкIэ гузавэркъым, къемыхъулIэ къыхэкIми, щхьэ шхыгъуэ зрегъахуэри, адэкIэ мэкIуатэ.
Сатум пыщIа хуэIухуэщIэхэм адыгэм зыдригъэхьэхыщэу щымытами, гъущI куэбжэ зиIэ гъущI мастэ щощIэ, жыхуаIэм ещхьу, и унагъуэр зыхуей хуэзыгъэзэн, ар къызэзыгъэпэщын хэкIыпIэхэм лъыхъуэу щытащ, хъуэжым хыхьэрт, пIалъэткIэ шэсыпIэ иувэрт. Ауэрэ, ахъшэр адыгэ гъащIэм къыхыхьэу хуежьа нэужь, щэн-къэщэхун зэхущытыкIэхэр зи лъабжьэ псэукIэм зригъэзэгъыу щIидзащ. «ПсэукIэ ещIэ», хужаIэ ахъшэр зезыгъэкIуэф, хьэрычэт зиIэ цIыхум щхьэкIэ. Нобэрей дунеймкIэ, егъэлея къыхэмыкIмэ, ар щытыкIэ зэгъыу къэплъытэ хъунущ.
Совет къэралыгъуэр щыкъутэж илъэсхэращ хьэрычэтыщIэхэм я зэфIэкIыр нахуэ щыхъуар, экономикэм и щытыкIэр абыхэм куэдкIэ зэрелъытар хэIущIыIу ящIу щыхуежьар. Илъэс пщIы бжыгъэхэм зэтрагъэува жылагъуэ псэукIэр къызэтенэным халъхьа гуащIэращ къызыхэкIари 2007 гъэм УФ-м и Iэтащхьэм и унафэкIэ ХьэрычэтыщIэхэм я махуэр къэрал махуэгъэпсым хагъэувэн хуей щIэхъуари. Абы къыщегъэжьауэ ар IэнатIэм пэрытхэм ягъэмэхуэщI, гулъытэншэ щыхъуи къыхэкIыркъым. Апхуэдэу а махуэр сыт щыгъуи щагъэлъапIэ Бахъсэн щIыналъэм. Иджыблагъэ Бахъсэн щIыналъэм щIыпIэ унафэр щызехьэнымкIэ и IуэхущIапIэм апхуэдэ зы гуфIэгъуэ зэIущIэ щекIуэкIащ.
2021-2025 гъэхэм хьэрычэт Iуэху мыинымрэ курытымрэ зыщегъэужьынымкIэ икIи IэнатIэм пэрытхэм щIэгъэкъуэн яхуэхъунымкIэ къэралым къищта программэм къигъэув Iуэхугъуэхэр гъэзэщIэным, абы къыдэкIуэу Бахъсэн щIыналъэм и хьэрычэтыщI нэхъыфIыр къыхэхынымкIэ къащта хабзэхэр зэфIэхыным хуэунэтIауэ щIыпIэм зэхьэзэхуэ щекIуэкIащ. А зэпеуэм щытекIуахэмрэ къыщыхэжаныкIахэмрэ гъэфIэжыным теухуат къулыкъущIапIэм щекIуэкIа зэIущIэшхуэри.
Зэхуэсым кърихьэлIахэм фIэхъус гуапэ яриха нэужь, Бахъсэн щIыналъэм щIыпIэ унафэр щызехьэнымкIэ и IуэхущIапIэм и унафэщI Балъкъыз Артур хьэрычэтыщIэхэм псалъэ гуапэкIэ захуигъэзащ: «Хьэрычэт Iуэху мыинрэ курыткIэ дызэджэ IэнатIэр Бахъсэн щIыналъэм и экономикэм зезыгъэужь Iэмалщ. Ар лъоIэс мэкъумэш Iуэхухэми, гуэх имыIэу епхащ сату хуэIухуэщIэхэми. Ар къэгъэнауэ, IэнатIэм ди щIыналъэм инвестицие хэлъхьэныгъэхэр кърешалIэ, щIэныгъэр зи лъабжьэ хьэрычэт щIыкIэ лIэужьыгъуэщIэхэм зыщрегъэужь. Ди цIыхур лэжьапIэкIэ къызэгъэпэщыным хуэгъэзауэ хьэрычэтыщIэхэм яхузэфIэкIыр къыпхуэмылъытэну инщ. Арыххэуи, махуэщIыр зыгъэлъапIэр ар зыхухахахэм я закъуэкъым, атIэ зи псэукIэмрэ щыIэкIэмрэ фIы я лъэныкъуэкIэ зевгъэхъуэж цIыхубэми къывдагъэмэхуэщI. Гурэ псэкIэ сынывохъуэхъу махуэ дахэмкIэ, гукъэкI нэхъыбэ фиIэну, жэрдэм куэд къыхэфлъхьэну, дзыхь зэвгъэз хъун, фыкъэзыгъэпэжын гъусэфIхэр фиIэну, фызыпэрыт IэнатIэм зиужьыну си гуапэщ», – жиIащ Балъкъыз Артур.
ХьэрычэтыщIэхэм я зэхьэзэхуэм унэтIыныгъэ зыбжанэ иIащ. Апхуэдэу «Жыг гъэкIын» унэтIыныгъэмкIэ «Бахъсэн жыг хадэхэр» зэгухьэныгъэр текIуащ, «Хадэ щIэн» унэтIыныгъэм Абазокъуэ Ахъмэт и хьэрычэтщIапIэр къыщыхэжаныкIащ, «Iэщ гъэхъунымкIэ» Ныр Хьэсэн и IуэхущIапIэр ипэ ищащ, «Сату Iуэхухэр» унэтIыныгъэм Къэрмокъуэ Хьэчим и шхапIэ-рестораным и кIэн къыщикIащ. «ЦIыхухэм Iуэхутхьэбзэ зэмылIэужьыгъуэхэр яхуэщIэн» унэтIыныгъэм Къумыкъу Розэ и тыкуэныр нэхъыфIу къыщалъытащ. ЦIыхубэр гъэшхэным хуэгъэзауэ зэпеуэм хэта унэтIыныгъэм «Альтаир» жылагъуэ зэгухьэныгъэр къыхэжаныкIащ, «Промышленность» фIэщыгъэр зыгъуэта IуэхугъуэмкIэ фIым я фIыжу ягъэуващ «Альтаир» зэгухьэныгъэр.
ХьэрычэтыщIэхэм я махуэм ирихьэлIэу ягъэлъэпIащ зи лэжьыгъэкIэ къыхэщ, цIыхухэм Iуэхутхьэбзэ яхуэщIэнымкIэ IэнатIэр екIуу къызэзыгъэпэщ «Бизнес-Центр» щIыналъэ IуэхущIапIэм и унафэщI Шыбзыхъуэ Рустам. ФIыщIэгуапэ тхылъхэр иратащ щхьэзакъуэ хьэрычэтыщIэхэу Лэкъей Розэ, Къэнэмэт Фусэ, Шыкуэ Iэмырбий сымэ.
Дэри ди гуапэу дохъуэхъу IэнатIэм и лэжьакIуэхэм, я жэрдэм лъащIэр мыкIуэщIу, гуащIафIэу икIи ехъулIэу зыпэрыт Iуэхур ирахьэкIыну ди гуапэщ.
ШУРДЫМ Динэ.
