ЖЫЛЫ ЖЮРЕКЛИ ЭМДА АЧЫКЪ ХАЛДА

Озгъан баш кюн Нальчикде Къырал концерт залда  назмучу  Мусукаланы Азнорну къызы Сакинат бла тюбешиу болгъанды. Аны республикада  Китапны сюйгенлени  биригиую къурагъанды.

Тюбешиуню башлай, Китапны сюйгенлени обществосуну башчысы Наталья Шинкарёва биригиуге иги кёрмегенле, башха чыплары болгъанла, алай китап окъургъа бек сюйгенле киргенлерин билдиргенди. « Хар баш кюн жыйылып, кезиу-кезиу жангы чыгъармаланы эшитдирип окъуйбуз. Жазыучула бла тюбешиуле уа алагъа не заманда да байрамдыла.  Ма Мусукаланы Сакинатны  Москвада орус тилде чыкъгъан «Учсанг, къоркъургъа жарамайды» деген китабын биз тёрт кере жыйылып окъугъанбыз.

  Ары кирген къайсы хапарын алсанг да, жюрегинге жетмей, терен оюм этдирмей къоймайды. Бютюнда бег а  «Ана» деген повести сейирлик кёрюннгенди. Аны жигити, Чечен Республикада болгъан къаугъада къалгъан жашын излей баргъан, кёп къоркъуулу къужур ишлеге, къыйынлыкълагъа да тюбегенине къарамай, ахшылыкъгъа ийнаннган анады. Чынтты ана»,- деп, Наталья Петровна, авторгъа айланып: «Чечен къазауатны кезиуюнде жашы ючюн къыйынлыкъ сынагъан тиширыуну юсюнден къайдан билип жазгъанын соргъанды.

Сакинат, ол  кёпледен жыйышдырылгъан сыфат болгъанын белгилеп: «Аналада миллет жокъду, ала къайда да бирчадыла. Ала бир заманда да тюрленмейдиле, жашауларына къоркъмай, балаларын от-окъ тюбюнден, башха къыйынлыкъладан чыгъарыргъа хазырдыла»,- дегенди.

Андан сора тюбешиуге келгенлени бир къаууму китапдан юзюклени окъугъандыла. Ызы бла чыгъарманы сюзюу да башланнганды. Кёпле аны бек жаратханларын, бирлери уа окъугъан заманда кёз жашларын тыялмагъанларын жашырмай айтхандыла. Марина Одижева китапны  окъуп башлагъанынглай окъуна аны жигитлери бла бирге жашагъанча боласа, деп чертгенди. Сёз ючюн, «Тюбешиу» деген хапары бла да алай болгъанды. Автор бизни узакъ 1944 жылгъа къайтаргъанды, таулу халкъны зор бла кёчюрюлген, анга къыйынлыкъ сынатхан кезиулени  кёз аллыбызгъа келтиргенди.

– Анда аллай кезиуле суратланадыла, жилямай окъумазча. Ма аладан бири: урушдан аягъы  кетип къайтхан Мукай, юйюне келип, отоуда сюйген адамыны жаулугъу, жаралы къанатлыча, атылып тургъанын кёргенде, ангылайды аны миллетине болгъанны. Жаулукъну къоюн хуржунуна сугъуп  атланады ол Орта Азиягъа. Аякъсыз келип, юй бийчесин апчытыргъа болмай, терезеден къарап кетеди,  жаулукъну терек бутагъына тагъып, – дегенди ол.

Башха окъуучула да Сакинатны хапарларында  кеслерини жюрек сезимлерин эмда жарсыуларын таныгъандыла. Соруулары да кёп болгъандыла: хапарланы къачан жазып башлагъаны,  аны не зат илхамдыргъанды, жигитлерин къайдан алгъанды…

Тюбешиу жюрек жылыулукъ халда баргъанды.  КъМР-ни Жазыучуларыны биригиуюню таматасыны орунбасары Беппайланы Муталип  закий  Къайсынны  жаш жазыучуланы жыйылыуларында Сакинатны юсюнден  айтханын эсгергенди: «Мусукаланы Сакинатны чыгъармаларын уллу эс буруп окъугъанма, бек сейирсиннгенме, аны бла бирге къууаннган да этгенме. Ол, халкъ фольклоргъа кесин толусунлай берип, назмуларында жашайды. Андан мен эмда битеу малкъар адабияты уллу жангычылыкъланы сакълайбыз».  Муталип   къалам эгечине жоралап жазгъан назмусун да окъугъанды.

Поэт, бард, архитектор, композитор Сарбашланы Азнор да, Сакинатха жоралагъан назмусун окъуп, аны адамлыгъына баш ургъанын да чертгенди.

Тюбешиуню кезиуюнде   КъМР-ни Журналистлерини биригиуюню башчысыны къуллугъун толтургъан  Шауаланы Разият, «Минги-Тау» журналны жууаплы секретары Байтугъанланы Исмайыл, «Кабардино-Балкарская правда» газетни корреспонденти Марина Мазуренко, «Солнышко» журналны баш редактору Дарья Шомахова, Марко Вовчокну музейини директору Ольга Лажараева да сёлешгендиле. Ала авторну чыгъармаларын не заманда да уллу эс буруп окъугъанларын айтхандыла. Дарья уа Сакинат аны назмусун малкъар тилге кёчюрген биринчи автор болгъанын да чертгенди.

Бу аламат тюбешиуге къатышханла ол аланы эслеринде керти да кёпге дери къаллыгъын билдиргендиле эмда Сакинатха дагъыда жангы чыгъармалары бла аланы къууандыра турлугъуна ышаннганларын да айтхандыла.

Ахырында уа Мусукаланы Сакинат, окъуучула тилеп, талай назмусун окъугъанды эм аны чыгъармачылыкъ ишине уллу эс буруп, аны жазгъанларын сюйюп окъугъанлары ючюн барына да ыспас этгенди. 

Холаланы Марзият.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

29.03.2024 - 09:05

БАХЧАЛАНЫ БУЗДАН КЪОРУУЛАРГЪА – 40 МИЛЛИОН СОМ

Быйыл эл мюлк жерлени буз уруудан къорууларча мадарлагъа Къабарты-Малкъарны бюджетинден 40 миллион сом бёлюнюрюкдю.

29.03.2024 - 09:04

КАРТОФДАН БАЙ ТИРЛИК КЪУУАНДЫРАДЫ

Шимал-Кавказстатны управлениясындан  билдиргенлерича, былтыр Къабарты-Малкъарны  мюлклерини барысында да картофдан  154,6 минг тонна  жыйылгъанды.  Ол былтырдан 1,8 процентге кёпдю.

29.03.2024 - 09:04

ТАНГ КЕСЕК КОНСЕРВА ЧЫГЪАРЫЛАДЫ

Къабарты-Малкъар тахта кёгетледен консервала жарашдырыу бла эки жылны ичинде алчы жерни алады. Ол санда былтыр, 363,8 миллион банка чыгъарылгъанды.

28.03.2024 - 10:01

НИЕТ ХАЗНАБЫЗНЫ АЙНЫТХАНЛА

Халкъыбызны ниет жетишимин кёргюзтген Къулийланы Къайсын атлы Малкъар театрны къуралыуу озгъан ёмюрню 1930-чу жылларында башланнганды. 1935 жылда А.

28.03.2024 - 09:03

ГИТЧЕ ЭМДА ОРТА БИЗНЕСНИ МАГЪАНАСЫ УЛЛУДУ

Къайсы къыралда неда аны ичинде субъектде экономиканы айнытыугъа уллу къошумчулукъ этгенле гитче эмда орта бизнес бла кюрешгенледиле эмда энчи предпринимательледиле.