Иужьрей лъэхъэнэм къэралым гулъытэшхуэ зыхуищI унэтIыныгъэхэм ящыщщ щIэблэм хэкупсэ гъэсэныгъэ егъэгъуэтыныр. ЩIэныгъэ куу яIэным зыкIи пебдзых мыхъуну а лэжьыгъэр дэнэкIи щыщIагъэхуэбжьащ: еджапIэхэми, гъэсапIэхэми, щэнхабзэ IуэхущIапIэхэми, зэгухьэныгъэ зэмылIэужьыгъуэхэми. Iуэху щхьэпэхэр, хъарзынэхэр щызэфIах курыт школхэм хэту лажьэ тхыдэ-хэкурыдж музейхэми. Абыхэм щекIуэкI лэжьыгъэхэр наIуэ къыщыхъуащ иджыблагъэ республикэм къыщызэрагъэпэща зэпеуэм.
Еплъыныгъэ-зэпеуэ мардэм иту екIуэкIа Iуэхугъуэм хэтащ ди республикэм и хэкурыдж музейуэ школхэм щыIэхэр. Ди гуапэ зэрыхъущи, Бахъсэн щIыналъэм хыхьэ Кыщпэк жылэм КIуэкIуэ Валерэ и цIэр зэрихьэу дэт курыт школым щылажьэ тхыдэ-хэкурыдж музейр пашэ щыхъуащ абы. А IэнатIэр къалъытащ школ музейхэм ящыщу еджакIуэхэм хэкупсэ гъэсэныгъэ ядезыгъэкIуэкIхэм я нэхъыфIу.
Къыхэдгъэщынщи, школ музейр къызэрызэIуахрэ илъэси 10 хъуауэ аращ. Лэжьыгъэ купщIафIэ щекIуэкI IэнатIэр 2016 гъэм хагъэхьакIэт школхэм щылажьэ тхыдэ-хэкурыдж музейхэм я федеральнэ реестрым. Мы зэманым ирихьэлIэу музейм щызэхуэхьэсащ КъБР-м щыпсэу лъэпкъхэм я тхыдэм, щэнхабзэмрэ къадекIуэкI хабзэхэмрэ ятеухуа дэфтэрхэр, сурэт хьэлэмэтхэр, псэуныгъэм къыщагъэсэбэпу щыта хьэпшып зэмылIэужьыгъуэхэри яхэту. А псоми лэжьыгъэфIыр ящIыгъущи, жыпIэнурамэ, музейр хъуащ щIэблэр хэкупсэу гъэсэнымкIэ щIыналъэм щыIэ IуэхущIапIэ нэхъыщхьэ.
Музейм щызэфIах лэжьыгъэр унэтIыныгъэ зыбжанэу зэщхьэщыхащ. Абы къызэщIеубыдэ «Лъэпкъыр зэрыгушхуэ цIыху», «Ди хэкуэгъу цIэрыIуэхэр», «Кавказым и бын», «ЩIыхьрэ пщIэрэ», «Нанэ и дыщэ пхъуантэр», «Дадэ и Iуэтэжхэр» фIэщыгъэхэр зиIэ плIанэпэ щхьэхуэхэр. Музейм щIэлъщ КъБР-м и япэ президенту щыта КIуэкIуэ Валерэ и гъащIэмрэ и лэжьыгъэмрэ ятеухуа дэфтэр куэд. Ахэр щахъумэ музейм и плIанэпэ хэхам. Хьэлэмэтщ зыщыбгъэгъуэзэну къэбэрдей усакIуэ бзылъхугъэ Балъкъэр Фоусэт и гъащIэмрэ и творческэ гъуэгуанэмрэ. Зэчиишхуэ зыбгъэдэлъа а бгырыс усакIуэм теухуащ «Кавказым ипхъу» гъэлъэгъуэныгъэ купщIафIэр.
- ЩIэблэр хэкупсэу гъэсэным мыхьэнэшхуэ щрат лъэхъэнэм ди музейри зы лэжьыгъэ IыхьэкIэ хоувэ къэралпсо мыхьэнэ зиIэ а Iуэхугъуэм, - жеIэ школым и тхыдэ-хэкурыдж музейм и унафэщI, егъэджакIуэ-библиотекарь Гъуэщокъуэ Таисэ. - «БлэкIар додж, дызэрыт лъэхъэнэр къыдгурыIуэн, къэкIуэнум фIыкIэ дыхуэкIуэн папщIэ» къыхуеджэныгъэм дыщIэту долажьэ.
Музейм и унафэщIми школым и лэжьакIуэ гупми дохъуэхъу ехъулIэныгъэщIэхэр зыIэрагъэхьэу, щIэблэр фIым хуаущийуэ, хэкупсэу ягъасэу куэдрэ узыншэу лэжьэну.
ТАМБИЙ Линэ.