Перс таурыхъ

Жыг щхьэкIэм абгъуэ тезыщIыхьа къуаргъым шыр цIыкIуих къришати, гуфIэгъуэ иIэт. Анэ гумащIэм темыпыIэу цIыкIухэм шхын къахурихьэлIэрт.

Жыгым пэмыжыжьэу щыпсэу бажэжь цIыкIум къуаргъ шыршхэм я зэрыгъэкIий макъыр щызэхихым, къэгуфIэри, мурад бзаджэ ищIащ. Абгъуэ лъагэм лъэIэсыртэкъыми, ищIэнур къигупсысырт. Мэзым пэмыжыжьэу щыпсэу къуажэм къикIыжу, пыIэ зэфIэтхъаижь гъуэгум телъу къигъуэтри къищтащ. Зыгуэр игу къэкIауэ къыщIэкIынти, мэзхъумэм и пхъэхыжьыр къидыгъуащ.

Еуэри, нэхущым, къуаргъыр иджыри и абгъуэм къимылъэтауэ, бажэм пыIэ щитIагъэщ, пхъэхыр къищтэри, жыгыр пих хуэдэу кIэщIэуващ.

Къуаргъыр къэуIэбжьауэ:

- ПщIэр сыт? - жиIэри къэгуоуащ.

- Плъагъуркъэ, сэ сымэзхъумэщи, жыгыр пызох.

- Дауэ зэрыпыпхынур? Мыбы си абгъуэр тетщ, абгъуэм шыр цIынэхэр исщ.

- Мы жыгым абгъуэ тепщIэн хуеякъым, мыр сэращ зи жыгыр. Иджыпсту сыномыплъу пысхынщи, къэпщIэнщ мэзым щыунафэщIыр хэтми.

Къуаргъым адэкIэ зыхуэмышыIэу и нэпсхэр къещэщэхыурэ бажэм елъэIун щIидзащ и шырхэр тIэкIу къыдэкIуэтейху жыгым емыIусэну.

- Сыт сэ уэ Iейм сыножьэн щIыхуейр? Сыножьэнукъым. Мыр си жыгщи, пысхынущ.

Зыкъомрэ зэпэщIэта иужь, ахэр зэгурыIуащ къуаргъым и шырхэм щыщ зы къритмэ, бажэм пIалъэ гуэркIэ жыгым и гугъу имыщIыну.

И нэпсыр къещэщэхыу къуаргъым зы шыр цIыкIу къридзыхри, занщIэу бажэм жьэдидзащ.

Мэзым бзууэ щIэсыр апхуэдэ IэмалкIэ къигъэпцIэну щыгугъыу, бажэ хьилэшыр гуфIэрт.

ЕтIуанэ махуэм, къуаргъым и ныбжьэгъу къуалэр хьэщIапIэ къыхуэкIуати, мо тхьэмыщкIэм и Iуэху зытетыр хуиIуэтащ.

- Еууей, сыту ужыIэзыфIэщ тIэ. Мэзхъумэм жыг узыншэ ириудынукъым. Иджыри зэ къакIуэмэ, сыгъэлъагъуи, сэ бжесIэнщ ар зищIысыр.

ЕтIуанэ махуэм бажэр къызэрымэжалIэу пхъэхыр и плIэм ирилъхьэщ, пыIэ щитIагъэри, къежьащ. Къуаргъым ар зэрилъагъуу и ныбжьэгъум еджащ.

- Еууей, тхьэмыщкIэжь, дэнэ деж мыр щымэзхъумэр? Мо пыIэжьымрэ пхъэхымрэщ утезыгъэпцIыкIар. Иджыри зэ уигъэшынэну яужь ихьэмэ, абы жепIэнури:

- ИIэ, псынщIэу пых, пхупыхмэ. Жыг пыпхын папщIэ, пхъэх жанрэ мэзхъумэм и Iэпщэ къарууфIэмрэ ухуейщ, жеIэ.

АбыкIэ зэгурыIуэри къуаргъым и абгъуэм игъэзэжащ. Еплъмэ, бажэр жыгым йоныкъуэкъури, бгъэдэтщ.

- Ухэт уэ, пщIэри сыт? - жи и щхьэр абгъуэм къришиикIауэ.

- Сэ сымэзхъумэщ, мы жыгыр къэзгъэуэну сыкъэкIуащ, уэ икIэщIыпIэкIэ аддэ нэхъ жыжьэу зегъэхьи нэхъыфIщ.

- ЗыщIыпIи сыкIуэнукъым. Мыр сэ си абгъуэщ. Уэ узэрымымэзхъумэр сощIэри, сыпщышынэххэркъым. Жыгыр пыпхыну ухуей - пых!

Бажэм къыгурыIуащ къуаргъыр зыгуэрым къызэригъэIущар.

- Апхуэдэу щыхъукIэ, тес, сеIусэнкъым уи абгъуэм, ауэ узыгъэIущар хэтми къызжеIэ закъуэ.

- Си ныбжьэгъу къуалэм къызжиIащ.

- Сэ езгъэлъэгъунщ абы дуней, - жиIэри ежьэжащ бажэр.

Абы яужь махуэ зыбжанэ дэкIыжауэ бажэр шэдым кIуэщ, фIыуэ зыхигъэджэразэри, къуалэ зыхузэгуэпыр зытес жыгым и щIагъым лIа нэпцI зищIри, щIэгъуэлъхьащ. Къуалэ Iущыр абы заулрэ щхьэщылъэтыкIащ, бажэм зэрызимыгъэхъейр щилъагъум, лIауэ къыщыхъури, еуIуну щхьэщытIысхьащ.

И бгъум деж етIысэхри и джабэм еуIуати, зигъэхъеякъым, и щхьэмкIэ щыIэбэм, бажэр къапхъуэри и дзэ жанхэмкIэ къуалэр иубыдащ. Къуалэ тхьэмыщкIэм и Iуэху зэрымыщIагъуэр къыщыгурыIуэм, къэлъэIуащ, бажэм имышхмэ, зы махуэм бзу зыбжанэ къызэриубыдыфыну хьилагъэм хуигъэсэну.

Дауи, бажэм ар игу ирихьащ.

- ФIыуэ егупсыси, тхьэ къысхуэIуэ, жиIащ къуалэм.

Бажэм тхьэ иIуэну и жьэр щызэтрихым, къуалэр къыжьэдэлъэтри, бгъуэтмэ къащтэ.

ЕтIуанэ махуэм къуалэм мэзым бзууэ щIэсыр зэхуишэсщ зэгурыIуэри, гуартэу теуэм, еуIуурэ бажэ хьилэшыр мэзым щIахуащи, иджы езыхэр тхъэжу мэпсэу.

ЗэзыдзэкIар ЩОМАХУЭ Залинэщ.