Пасэрей зэманым джэгуакIуэкIэ еджэу щыIащ уэрэд яусу, пшынэ еуэу, зыкъагъэлъагъуэрэ цIыхухэр ягъэдыхьэшхыу.

Еуэщ-еIэри, апхуэдэ джэгуакIуэ гуп КIахэм къикIыу Къэбэрдейм къэкIуэну къожьэ. МыдэкIи апхуэдэ зы гуп Къэбэрдейм икIыу КIахэм кIуэну йожьэ. Куэд якIуа, мащIэ якIуа - сытми махуэхэм ящыщу зым а гупитIыр губгъуэ щхъуантIэм щызэIуощIэ. ЩызэIуощIэри, сэлам зэрах:

 - Дэнэ фыкъикIрэ?

 - Къэбэрдейм дыкъокI, КIахэм докIуэ.

 - Дэри КIахэм дыкъокI, Къэбэрдейм докIуэ.

Арати, хьэщIагъэ зэрамыхыу хъунт - еуэри, я гъуэмылэ зэхалъхьэ, я фадэ зэхакIэри, тхьэрыкъуэф Iэнэ пэротIысхьэ. Йошхэ-йофэ.

 - АтIэ, Къэбэрдейм сыт щыхъыбар? - жи КIахэм я джэгуакIуэ тхьэмадэм.

 - Уэлэхьэ, ди хэку хъыбарышхуэ илъмэ, - жи Къэбэрдейм я джэгуакIуэ тхьэмадэм.

 - Еуэри, зы выщIэ мылъхуэс дгъашхэрт зэрыкъэбэрдейуэ, и кIэбдз лъакъуитIыр Джылахъстэнейм итрэ и кIэ бацэмкIэ нэгъуейм бадзэ яхуеуэу, и фIалъэ лъакъуитIыр къурш лъабжьэм щIэтрэ езыр Дзэлыкъуэ щехъуу. Бжьыхьэр къэсмэ, дукIыжын ди гугъэу, къыздикIари-къыздихуари дымыщIэу зы бгъэжь къытеуэри, выщIэр ихьащ.

Куэдрэ уэгум уфэразэу итаи ар, выщIэр щишхын тIысыпIэ имыгъуэту, сытми, зызэман зэ къыр папцIитI къигъуэтри, а тIум яку дэтIысхьащ, зэран къысхуэмыхъуIауэ сышхэнщ жыхуиIэу. Зыдэ­тIысхьаp бжэным яхэт ажэжь гуэрым и бжьакъуэ зэхуакурауэ къыщIокI. А дакъикъэм уэшх къешхыу къыщIэкIынти, бжэныхъуэ Къуиижь ЦIыкIy ажэм и жьакIэ щIагъыр гъущапIэщ жиIэри щIэтIысхьауэ щIэсти, Iэуэлъауэ гуэр зэхихри къыдэплъеящ. Ажэ жьакIэр зэгуихри, жьакIитI зэхуакум къыщыдэплъым, бгъэжьым выщIэ блэгъур къыщIитхъауэ ишхырти, Къуиижь ЦIыкIyм щыщтэри лъэтэжащ. Щылъэтэжым, блэгъур къыIэпохури, бжэныхъуэм и нэм къыщIохуэ.

Блэгъур и нэм щIэлъу Къуиижь ЦIыкIy жэщ хъуху бжэныр игъэхъури къыдихуэжащ. Пщэдджыжьым аргуэру бжэныхъуэ кIуэну къыдокI. Бжэн къыдэзыхуахэм гу лъатэ Къуиижь ЦIыкIy нэкIэпсыжэ зэрыхъуам.

 - Сыт уи лажьэ, Къуиижь ЦIыкIy? - къоупщI и къуажэгъухэр.

 - Си нэм аргъуей щIэхуащ.

- ДэнщыIэ! - жаIэри щIэплъэмэ, зыгуэр къалъагъу, аргъуейми емыщхьу, зэщхьри къыпхуэмыщIэу.

Церпышхуэ щагъэлъадэ, вышхуищэ щIащIэжри, выщIэ блэгъур къыщIалъэф, хьэблэхьэр ежауэ Шэчэр Iуфэ ялъэфри, абы къыщагъанэ.

Абдежыр куэншыб идзыпIэ мэхъури щIы пшэр трещIэ, удзыпцIэ дахэ мэхъуж. АдэкIэ къиIэпхъукI, мыдэкIэ иIэпхъукIыурэ зы жылэ цIыкIу къытотIысхьэ абдеж. ХъуапсэхуэкIуэу къакIуэм къахэтIысхьэм, загъэпщкIуну къакIуэм къапытIысхьэурэ къуажэшхуэ мэхъу.

Блэгъум и кIапэр зы щIыпIэ деж къыщIэщырти, ар зы бажэжь цIыкIу къигъэунэхури, мэжэлIэху къакIуэурэ къегъуу щIидзащ. Блэгъум бажэр къегъуху, жылэм щIыр мэхъей жаIэурэ тыхь тхьэлъэIу ящI. Бажэри етащи, блэгъур кърелъэфэкI, егъэкIэрахъуэ-къегъэкIэрэхъуэж. Мэгузавэ жылэр: зэм дыгъэр къуажэ гупэм къыщыщIокI, зэм къуажэ щIыбым къыщIокI, зэм я псыр къуажапщэмкIэ блэж мэхъу, зэм кьуажэ щIыбымкIэ щежэхыу къыщIедзыж. Гужьеиху тхьэлъэIу ящIурэ жылэшхуэр къулейсыз мэхъу.

ИтIанэ жылэ унафэкIэ уд гуэр ягъаплъэри, бажэр блэгъум зэрегъур абы къехутэ. ЩакIуибл кIуэри, бажэжь цIыкIyp гъуэм къыщикIым еуэщ аби, къаукIащ. Жылэр дэкIри, бажэм и джабэ къыдэгъэзеям и фэр трахри, адрей лъэныкъэр къахудэмыгъэзейуэ къагъэнащ. Зы джабэм къытраха фэр къуажэм цIыхухъуу дэсым джэдыгурэ пыIэу яхурикъуащ.

Къуажэжьымрэ къуажэщIэмрэ яку псыр дэжти, къуажэжьым щыщу зэнысэзэгуащэ псыхьэ макIyэ, лэгъупым бжэгъу щIаури. Бажафэ щIэлъэныкъуэр темыхыу къызэрынар щалъагъум, нысэр гуащэм йолъэIу:

 - Мо бажафэ къэнэжар къытезгъэх! - жеIэри.

Гуащэм хуит къищIри, нысэр адрыщIым икIри, къуажэ псом къыхузэмыдзэкIа бажэр лъапэкIэ къызэридзэкIщ аби, фэм и кIапэр иубыдри къытрилъэфащ. А бажэфэ ныкъуэр къыздихьри, илъэс мыхъуа и къуэм пыIапхъэ хурикъуакъым. Залэ закъуэ хуэчэмти, тIыфибгъурэ ныкъуэрэ хилъхьэжри, пыIэ хъурей хуищIащ.

Ар зи нэгу щIэкIа Къэбэрдейм хьэIусыпэ зрату исыр зэхуэсауэ мазибл мэхъури зэхэсщ зэныкъуэкъуу: дэтхэнэра абыхэм нэхъ иныр жаIэри: ВыщIэра? Бгъэжьыра? Ажэжьыра? Къуиижь ЦIыкIy? Бажэра? Нысэра? И къуэра?

 - Аращ ди хэку щыхъыбарыр, - жи Къэбэрдейм я джэгуакIуэ тхьэмадэм.

 - Иджы уэри къыджеIэ фи дежкIэ щыхъер-щыхъыбарыр.

 - Ди дежкIэ щыхъер-щыхъыбарыращ, - жи КIахэм я джэгуакIуэ тхьэмадэм. - КIахэр зэрыкIахэу дызэхыхьауэ лэгъуп цIыкIу идогъэщI. А лэгъуп цIыкIум гъуaплъащIэ щий йолэжь, хъурейуэ къетIысэкIауэ. Абы къетIысэкIа гъуаплъащIэ щийр зым и уадэ макъыр адрейм зэхимыхыу зэпэIэщIэщ...

Ар щызэхихым Къэбэрдейм я накъырапщэр къэуIэбжьри, и жьэр къыIурыхуащ, жи:

 - А гъуэгу махуэ ежьэн, апхуэдиз зи инагъ лэгъупымкIэ сыт фщIэнур? - жиIэри.

KIaхэм я къамылапщэр къопсалъэри:

- Къэбэрдейм я выщIэ мылъхуэсыр иридгъэвэну арат! - щыжиIэм, мы дунейр икъутэжу дыхьэшх макъ къэIуащ.

ДжэгуакIуэхэр къызэплъэкIмэ, жылагъуэр къызэхуэсауэ къедаIуэрти:

 - Хэт нэхъ Iэзэу пцIы иупсрэ? - щыжаIэм, КIахэм я пцIы кIэщIыp трагъэкIуащ Къэбэрдейм и пцIы кIыхьым.

Тедзэным хуэзыгъэхьэзырар ТАБЫЩ Муратщ.