ШыщхьэуIум и 23-м Налшык щекIуэкIащ Егъэджэныгъэ IэнатIэм и лэжьакIуэхэм я шыщхьэуIу зэхуэсыр. ЗэIущIэм хэтащ КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек, Парламентым и УнафэщI Егоровэ Татьянэ, Правительствэм и УнафэщI Мусуков Алий, КъБР-м къегъэщIылIа федеральнэ инспектор нэхъыщхьэ Мэкъуауэ Тимур, Къэрал Думэм и депутат Геккиев Заур, КъБР-м ЕгъэджэныгъэмкIэ и министерствэм и Жылагъуэ советым и унафэщI Сэхъурокъуэ Хьэутий, щIыналъэ администрацэхэм я унафэщIхэр, гъэзэщIакIуэ гупхэм, цIыхубэм я лIыкIуэхэр.

Егъэджэныгъэм и лэжьакIуэхэр гъэ еджэгъуэм и пэ къихуэу илъэс къэс зэхуэзышэс зэIущIэр мы гъэм щекIуэкIащ Музыкэ театрым. Махуэшхуэр игъэщIэрэщIащ театр гупэм зыщызыубгъуа «Хабзэр дохъумэ, пщэдейрей махуэр гъунэгъу къыдощI» зыфIаща гъэлъэгъуэныгъэм.

Сыхьэт 11-м зэхуэсыр къызэIуихащ КъБР-м егъэджэныгъэмкIэ и министр Езауэ Анзор. Iэгуауэ ин къызэхуэсахэм хуаIэтащ егъэджэныгъэ Iуэхум ехъулIэныгъэ къызэрымыкIуэ къыщызыгъэлъэгъуа, лэжьыгъэм и жьантIэдэсхэу шыщхьэуIу зэхуэсым кърагъэблэгъахэм.

Лэжьыгъэр зэрекIуэкIыну программэр IэIэткIэ къащта иужькIэ, видео IэмалкIэ зэIущIэм хэтхэм закъыхуигъэзащ УФ-м егъэджэныгъэмкIэ и министр Кравцов Сергей. КъулыкъущIэм и псалъэм къыщыхигъэщащ илъэс блэкIам къриубыдэу зыхуагъэувыжа къалэн псори зэрагъэзэщIар икIи дэтхэнэ егъэджакIуэми фIыщIэ зэрыхуищIыр. «Дэ ди мурадщ, - жиIащ Кравцовым, - Урысейр сабийхэм щIэныгъэ етынымкIэ ипэ ит къэралипщIым ящыщ тщIыну. Ари и зы щхьэусыгъуэщ Урысейм и Президент Путин Владимир «ЕгъэджакIуэмрэ гъэсакIуэмрэ я илъэс» 2023 гъэм фIищыну унафэ къызэрищтам». Министрыр тепсэлъыхьащ Президентым и унафэкIэ сабий зэгухьэныгъэщIэ къэралым зэрыщызэхаублам. КъыдэкIуэтей щIэблэр хэкупсэу гъэсэным хуэунэтIа а мурадым щIэгъэкъуэн хуэхъунущ фокIадэм и 1-м щегъэжьауэ блыщхьэ къэс сабийхэм Хэкум и тхыдэм хухаха дерс зэрыратынур, еджэгъуэ тхьэмахуэм щыщIидзэкIэ къэрал гимным едаIуэу, ныпыр яIэту. А зэхъуэкIыныгъэм и фIыгъэкIэ сабийхэр хэкупсэу къэхъунущ. Кравцовыр тепсэлъыхьащ егъэджакIуэм мыхьэнэ зимыIэ «бюрократ» лэжьыгъэ куэд ищIэну къызэрыхуихуэми. Апхуэдэу къэмыхъун папщIэ, кIуэ пэтми тхылъымпIэ нэхъ мащIэ зэрызэрагъэхьэным хущIэкъунущ. Сабийхэм хуиту ядэлэжьэным и пIэкIэ, кIэ зимыIэ «отчётхэр» ирагъэтыным къыпыкIын зэрыхуейри къыхигъэщащ.

ЗэIущIэм кърихьэлIа егъэджакIуэхэр гъэ еджэгъуэщIэ зэрытехьэмкIэ ехъуэхъуу и псалъэр иублащ КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек. Адэмрэ къуэмрэ я цIэхэр бэлэрыгъыу зэблэзыгъэувыкIа Езауэ Анзор гуапэу пэджэжу, республикэм и лIыщхьэм игъуэу игу къигъэкIыжащ зи ахърэтыр нэху хъун КIуэкIуэ Валерэ. «Ущыуауэ къыпфIремыщI, - жриIащ министрым КIуэкIуэ Казбек. КъытщIэхъуэ щIэблэм яхуэфэщэн щIэныгъэ етын зэрыхуейм нэхърэ нэхъапэу зы Iуэхуи къилъытэу щытакъым КIуэкIуэ Валерэ. Сабийхэм я пщэдейрей махуэм нэхърэ нэхъ къыфIэIуэху, мис, мы иджыпсту зэфIэтх лэжьыгъэм нэхърэ нэхъ зэлIалIэ и лэжьэкIэм хэтакъым. А мурадым телэжьыхьащ Къанокъуэ Арсени, КIуэкIуэ Юри, дэри а гъуэгу дыдэм дытетынущ».

ЕгъэджакIуэхэм къафIэIуэхуу «зи щхьэфэ имыIэба» зыри къигъэнакъым КIуэкIуэ Казбек. Сыт нэхъри игъэнэхъапэу, унафэщIым и гугъу ищIащ егъэджакIуэхэм я улахуэм. «Си нэIэ тезмыгъэкIыу сыкIэлъоплъ егъэджакIуэхэм я улахуэм и инагъым. Ику иту сом мин 20 - 25-рэ нэхърэ нэхъыбэ къызэрамыхьми сыщыгъуазэщ. Дэ пщэрылъ зыщытщIыжащ илъэсыр имыкI щIыкIэ егъэджакIуэхэм я улахуэр сом мин 30-м нэхърэ мынэхъ мащIэ тщIыну, Кавказ Ищхъэ-рэ федеральнэ округым ику иту щызекIуэм нэдгъэсыну. Иджыри къэс апхуэдэ Iэмал диIакъым, ауэ иджыпсту ди экономикэм хъарзынэу зеужьри, ар зэдгъэхъулIэфыну дыщогугъ. ФIы дыдэу сощIэ шыщхьэуIум процентипщI-кIэ зыхэдгъэхъуа улахуэм и авансыр хэмыхъуэ щIыкIэ къызэрыфIэрыхьар. Улахуэ тыгъуэм а Iуэхури зэрагъэзэкIуэжым сыкIэлъыплъынущ».

КIуэкIуэ Казбек и гугъу ищIащ егъэджэныгъэр зыхуей хуэза хъун папщIэ, еджапIэщIэхэр зэраухуэм, жьыхэр зэрызэрагъэпэщыжым, къэралым игъэлажьэ программэхэр а IуэхумкIэ къызэрыщхьэпэм. «Ауэ ухуэныгъэхэмрэ мылъкумрэ мыхьэнэ яIэу щытми, езы егъэджакIуэр пщIэ зыхуэфащэ, сабийр къыдэзыхьэхыф, адэ-анэхэр зыфIэзыгъэлIыкI цIыхуу щытыныр нэхъапэжщ. ЩIэблэм щIэныгъэ едмыту зэрымыхъунур къыдгурыIуауэ, егъэджакIуэм и пщIэр къэтIэтыжыным, IэщIагъэм хэлъэт иIэу хэтхэр нэхъри гъэгушхуэным, егъэджакIуэу лэжьэну щIэхъуэпс сабий-хэм елIэлIэным гулъытэ хуэтщIын хуейщ», - къыхигъэщащ республикэм и Iэтащхьэм.

Гъэ блэкIам КъБР-м егъэджэныгъэм епхауэ щекIуэкIа Iуэхухэм убгъуауэ тепсэлъыхьащ министр Езауэ Анзор. Къэралым иригъэкIуэкI лъэпкъ программэхэм КъБР-р къыкIэрымыхуу, уеблэмэ лъэныкъуэ гуэрхэмкIэ щыпэрыту зэрыхэтым щхьэхуэу къытеувыIащ министрыр. Къызэхуэсахэм гуапэ ящыхъуащ республикэми къэралми школ ухуэныгъэ-хэр зыхуей хуагъэзэныр пэрыт къалэну зэрагъэувыр, еджапIэщIэхэри мымащIэу зэраухуэр.

«Егъэджэныгъэм епха лэжьыгъэ псоми къудамищу загуэш, - къыхигъэщащ Езауэ Анзор. - Инфраструктурэм зегъэужьыныр, егъэджакIуэхэр гъэхьэзырыныр, щIэныгъэфI сабийхэм етыныр». КъБР-м ЕгъэджэныгъэмкIэ и министерствэм жану къепхъуатэ къэралым щIыналъэ щхьэхуэхэм, къалэхэм, къуажэхэм ярит Iэмалхэр. Сабийхэм ябгъэдэлъ зэфIэкIыр наIуэ къэзыщI «Зыужьыныгъэм и къежьапIэ» жыхуиIэхэр къыщызэIуахащ школи 107-м. Апхуэдэхэм яхыубжэ хъунущ кIуэ пэтми нэхъыбэ хъу «Кванториум»-хэр, иджы цIэрыIуэ хъуа «Антарес»-р, «ДыгъафIэ къалэр», къинэмыщI сабий зэгухьэныгъэхэр».

Езауэ Анзор зэрыжиIэмкIэ, КъБР-м и Iэтащхьэм зэриубзыхуам ипкъ иткIэ, 2022 гъэм щегъэжьауэ 2024 гъэ пщIондэ школи 176-рэ зэIузэпэщ ящIынущ. Мы илъэсым школ 60 нэгъэсауэ зэрахьэн щIадзащ, ар илъэситIым къриубыдэу яухынущ. КъыкIэлъыкIуэ илъэсым а бжыгъэм иджыри ухуэныгъэ 30 къыхэхъуэнущ».

ЗэIущIэм апхуэдэуи къыщыпсэлъащ Прохладнэ къалэ администрацэм и унафэщI Архангельский Вячеслав, Терскол къалэм дэт курыт еджапIэм и директор Залихановэ Лейлэ сымэ. Ахэр тепсэлъыхьащ егъэджэныгъэ Iуэхур я щIыпIэм зэрыщекIуэкIым. Къызэхуэсахэр гуапэу IущIащ «Илъэсым и гъэсакIуэ» зэпеуэм и Iыхьэ зыбжанэм щытекIуауэ, куэд дэмыкIыу Ярославль щызэхэтыну иужьрей Iыхьэр къызыпэщылъ сабий гъэсакIуэ Щомахуэ Иринэ. «Сэ сынасыпыфIэу зыкъызолъытэж, - щыжиIащ хъыджэбзым зэIущIэм, - ди къэралым нэхъ лъапIэ дыдэу иIэр, сабийхэр, къызэрысIэщIилъхьам папщIэ».

«Иринэ девгъэхъуэхъу ехъулIэныгъэкIэ зэпеуэм хэтыну», - жиIэри, Iэгуауэшхуэ яхуригъэIэтащ гъэсакIуэм Езауэ Анзор.

«Ди щIыналъэмрэ ди лъэпкъымрэ я тхыдэр егъэджэныгъэ программэм хагъэкIыжыну хъыбар щыIэщ. Ар ди жагъуэ мэхъу. Ди тхыдэр кIуэдыжыну ара?» - жиIэри, зи цIэр наIуэ къэзымыщIа гуэрым тхыгъэ иригъэхьащ президиумым. Министрым жиIащ комиссэ щхьэхуэ зэрагъэпэщауэ лъэпкъыбзэхэри, щIыналъэм и тхыдэри зэраджыну тхылъхэм зэрелэжьыр. Абы и псалъэр Iэпихыу, КIуэкIуэ Казбек къыдыщIигъуащ: «Ди щIыналъэм и тхыдэр дгъэкIуэдыжын дэнэ къэна, апхуэдэ мурад зиIэхэм яхуэдмыдэну ар ди нэIэ лейм зэрыщIэдгъэтым шэч къытевмыхьэ».

ЗэIущIэм щIидзэным ипэ къихуэу зэбгратыкIа резолюцэр зэдэарэзыуэ IэIэткIэ къащтащ.