Илъэси 160-м нэблэгъащ адыгэхэм я нэхъыбэм я адэжь Хэкур зэрабгынэрэ. ЛIэщIыгъуэм щIигъукIэ екIуэкIа Урыс-Кавказ зауэр щиухам ди лъэпкъэгъу минхэр къарукIэ ирахуат е гъэпцIагъэкIэ хэхэс хъуат.
Ди лъэпкъэгъухэм нобэ уащыхуэзэнущ къэрал куэдым. Тыркум адыгэу мелуаниблым нэблагъэ щопсэу, Сириемрэ Иорданиемрэ минищэрэ тIощIым щIигъу щыIэщ. Адыгэхэм уащрихьэлIэнущ Алыджым, Югославием, Ливием, Болгарием, Франджым, Албанием, Нидерландхэм, Румынием, Израилым, США-м, Канадэм, Мысырым, Ливием, ФРГ-м, Суданым, Иракым, нэгъуэщI къэралхэми.
Дэнэ щIыпIэ щыпсэухэми зэрахузэфIэкIкIэ я бзэр, хабзэр, нэмысыр яхъумэж. Ар къайхъулIэнымкIэ сэбэпышхуэ мэхъу Хасэхэр. Ауэ къыхэгъэщыпхъэщ ныбжь зиIэхэм е курыт ныбжьым нэсахэм нэмыщI, адрейхэм бзэр дахэ-дахэу зэрамыщIэжыр. ИтIани нэгъуэщI лъэпкъхэм яхэтIысхьа ди къуэшхэмрэ шыпхъухэмрэ Iэмалрэ зэфIэкIыу яIэр ирахьэлIэу я бзэмрэ хабзэмрэ нобэрей махуэм къызэрахьэсам уи гур егъэхуабэ. Сыт хуэдиз бэлыхь я псэм дэлъу псэуами, абыхэм яхузэфIэкIащ лъэпкъ зыхэщIыкIыр ямыгъэкIуэдыну, къащIэхъуэ щIэблэр зыщыщ лъэпкъыр ящIэу къагъэхъуну. Си щхьэкIэ срихьэлIащ бзэр имыщIэми, хабзэ къыпкIэлъызезыхьэ, ар зи Iэпэгъу щIалэщIэхэм.
Хэкужьыр зи плъапIэу къэпсэу ди лъэпкъэгъухэм я дежкIэ 1990 гъэхэм насыпышхуэ къахудэкIуауэ ялъытэрт. Абы щыгъуэм къэрал гъунапкъэхэр зэIуахри, а илъэсхэм щегъэжьауэ хэхэс адыгэхэр я хэку нэхъ къихьэж мэхъу, щIыналъэр зрагъэлъагъуну, зыщаплъыхьыну, я адэжьхэм я уэсят ягъэзэщIэну къокIуэж. Абы щыгъуэм къэIэпхъуэжыпэну тегушхуахэри щыIэщ. Пэжщ, абы лъандэрэ къэзыгъэзэжар мащIэ дыдэщ. Къэбэрдей-Балъкъэр, Адыгей, Къэрэшей-Шэрджэс щIыналъищри зэгъусэу къапщтэмэ, мин зыбжанэ ирикъуну аращ.
Мыбдежым губгъэн яхуэпщIыну къезэгъыркъым зи Iуэхурэ лъапсэрэ хамэ къэралхэм щызэтраухуауэ щыпсэухэм занщIэу зыкъащтэу къызэрымыIэпхъуэжыфымкIэ. Ауэ адыгэпсэмрэ адэжь хэкумрэ къызэрыримышэжьэжыр умыгъэщIэгъуэни плъэкIыркъым. Дауи, нэхъыбэ къетшэлIэжыфыну къыщIэкIынт, ар зи лъабжьэ программэ гуэр лажьэу диIамэ. Абы и щапхъи тлъэгъуащ. Адыгэ Республикэм и Iэтащхьэу щыта Джарым Аслъэн, къэрал Iуэху ищIри, Косовэ къришыжащ ди лъэпкъэгъухэр, къуажэ щхьэхуэуи игъэтIысыжащ. Абы иужькIэ апхуэдэу зэрыIыгъыу къытхуэмышэжами, къэкIуэж зэрыщыIэм, зи хэкужь зэзыгъэгъуэтыжхэр къызэрытхэтым и фIыгъэкIэ Хэкум къэзыгъэзэжа адыгэхэм я махуэр догъэлъапIэ.
НэщIэпыджэ Замирэ, Адыгэ Республикэм щIыхь зиIэ и журналист.
