САБИЙЛЕ ЁСДЮРГЕНЛЕГЕ КЪАЛЛАЙ ТЁЛЕУЛЕ ТИЙИШЛИДИЛЕ?

Сабийлери болгъан юйюрлеге тийишли пособияланы юслеринден Россейни Социал страхование фондуну специалистлери билдиргендиле.

Ахча кимге бериледи?

 ФСС-ден пособияланы алыргъа Россейни гражданлары эм мында болжаллы халда жашагъан тыш къыраллы гражданла эркиндиле, ала борчлу халда страхование этиу системада аналыкъ неда талай заманны ичинде ишлемей къалсала деп эсепге тюшген эселе. Былайда сёз, эм алгъа, урунуу келишимге кёре ишлегенлени юслеринден барады.

Энчи предпринимательле эм кеслери аллына ишлегенле пособияланы алыр ючюн, эки излемни толтурургъа тийишлидиле: фондда эсепге кеслери ыразылыкълары бла сюелирге, сора пособияны алырдан алгъа бир жылны ичинде ФСС-ге тёлеуле этерге. Юлгюге: 2021 жылда сабий туугъаны бла байламлы пособияланы алыр ючюн, тёлеулени 2020 жылда этип башларгъа керек эди. Бала 2022 жылда тууарыкъ эсе уа, эсепге быйылны ахырына дери сюелирге эм тёлеулени этип башларгъа тийишлиди.

2. Къырал не бла болушурукъду?

 Фондну хазнасындан сабийли юйюрлеге тёрт тюрлю пособие бериледи.     а) Баладан ауурлулукъ болгъаны эм сабий табыу бла байламлы пособие ананы орта иш хагъыны 100 проценти тенгли бирди.

- Декретни 140 кюню ючюн пособияны эм уллу ёлчеми 340 795 сомду, сабий табыу къыйын ётген эсе декретни 156 кюнюне – 379 743 сом, эгизле ючюн берилген декретни 194 кюнюне – 472 244,5 сомгъа жетеди.

- Эм аз декрет ахча быйыл 58 878,4 сомду.

Эсгертиу: бу тарихле эм кёп бла эм аз пособияладыла. Хар анагъа ала иш хагъына кёре энчи саналадыла.

б) Тиширыу консультацияда эсепге сабийден ауурлулугъу болгъанлай ал кезиуледе (12 ыйыкъгъа дери) тургъаны ючюн берилген пособие.

в) Бала туугъанлай бир кереге берилген пособие.

г) Сабийге къарагъаны ючюн ай сайын берилген пособие ананы орта иш хагъыны 40 процентине тенгди. Аны эм уллу ёлчеми бир айгъа 29 600,48 сомду, эм азы уа – 7082,85 сомду.

Ананы орунуна ахча болушлукъ юйюрню башха келечилерине къаллай болумлада этиледи?

  Законодательствогъа тийишлиликде бир-бир болумлада ананы орунуна ахчаны юйюрю башха келечилери алыргъа эркиндиле:

- Сабийни атасы. Аны ючюн ананы ишинден ол пособияны алмагъаныны юсюнден справка изленирикди. Сора, ата сабийге къарагъаны ючюн пособие алыргъа боллукъду, ол аны ючюн декрет отпускга чыгъа эсе (ананы орунуна).

   - Амма, аппа, ананы неда атаны эгечи, къарындышы неда башха инсан, ол сабийге ананы орунуна къарай эсе. Ала барысы да (ата да) пособияны балагъа 1,5 жыл толгъунчугъа дери алаллыкъдыла.

Ана талай жерде ишлей эсе, анга къаллай бир тёленирикди?

Ана талай жерде официал халда келишимле тауусуп уруна эсе, жорукъла  былайдыла:

- Декретге чыкъгъынчыгъа дери ол ишлеген жерлерин алышындырмагъан эсе, сабийден ауурлулугъу болгъаны эм бала тапханы ючюн пособияланы хар ишлеген жеринде тохташдырадыла. Аланы барысында да энчи алып къарагъанда, декретге кетген 140 кюню ючюн, башда айтылгъаныча, хар биринде да уллу пособие 340 795 сомдан атламазгъа керекди.

- Тиширыу декретге чыгъардан алгъа эки жылда ишлеген жерлерин алышындыргъан эсе, пособияны бусагъатда уруннган жерлеринден аллыкъды. Аладан бирин ол кеси сайларгъа эркинди. Ол иш хакъларыны юсюнден справкаланы битеу уруннган жерлеринден жыяргъа керекди, ол пособияны ёлчемин тохташдыргъанда тергелликди. Мында да декрет ахчаны ёлчеми 340 795 сомдан ётмезге тийишлиди.

1.5 жылы толмагъан сабийге къарагъаны ючюн пособияны иш бла жалчытхан организацияладан жангыз бири тёлейди – тиширыу къайсын сайлагъанына кёре. Бу пособияны бир айгъа эм уллу ёлчеми 29600,48 сомду.

Бир бири ызындан туугъан сабийлери болгъан юйюрлеге

Декрет отпускда тургъан кезиуде ана экинчи баладан ауурлулугъу болгъанын билсе, анга пособияла къалай тёленедиле?

- Аллай кезиуледе инсан эки тюрлю амалдан бирин сайлагъа эркинди, - деп ангылатадыла ФСС-ни специалистлери. – Биринчиси, биринчи сабий ючюн алыннган декретден чыкъмазгъа. Экинчиси, биринчи сабий ючюн алыннган декретни болжалын тохтатып, экинчи бала сакълагъаны эм тапханы ючюн жангы декрет отпускга чыгъаргъа. Эки болумда да пособияны ёлчемин тохташдыргъанда аны ахыр эки жылда иш хагъыны орта ёлчемине къаралырыкъды. Тергеулени этгенде биринчи сабий ючюн алыннган отпускла эм ауругъан эсе, ишлемеген кюнлери саналырыкъ тюйюлдюле.

Аны бла бирге тиширыугъа тёлеулени ёлчемлерин кёбейтирча пособияны тергегенде алыннган жылланы тюрлендирирге эркинлик  бериледи. Сёз ючюн, 2019-2020 жыллада ана отпускда биринчи сабийи бла тургъанлай, 2021 жылда экинчи баланы сакълагъаны ючюн жангыдан декретге кетерге дейди. Быллай кезиуде аны 2019-2020 жылланы экисин да неда бирин 2017 эм 2018 жыллагъа алышындырыргъа онг барды. 2017, 2018 жыллада  аны айлыгъы кёбюрек болгъан эсе, сабий ючюн берилген пособие да ёсерикди.

Басмагъа Кульчаланы Зульфия хазырлагъанды.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

29.03.2024 - 09:05

БАХЧАЛАНЫ БУЗДАН КЪОРУУЛАРГЪА – 40 МИЛЛИОН СОМ

Быйыл эл мюлк жерлени буз уруудан къорууларча мадарлагъа Къабарты-Малкъарны бюджетинден 40 миллион сом бёлюнюрюкдю.

29.03.2024 - 09:04

КАРТОФДАН БАЙ ТИРЛИК КЪУУАНДЫРАДЫ

Шимал-Кавказстатны управлениясындан  билдиргенлерича, былтыр Къабарты-Малкъарны  мюлклерини барысында да картофдан  154,6 минг тонна  жыйылгъанды.  Ол былтырдан 1,8 процентге кёпдю.

29.03.2024 - 09:04

ТАНГ КЕСЕК КОНСЕРВА ЧЫГЪАРЫЛАДЫ

Къабарты-Малкъар тахта кёгетледен консервала жарашдырыу бла эки жылны ичинде алчы жерни алады. Ол санда былтыр, 363,8 миллион банка чыгъарылгъанды.

28.03.2024 - 10:01

НИЕТ ХАЗНАБЫЗНЫ АЙНЫТХАНЛА

Халкъыбызны ниет жетишимин кёргюзтген Къулийланы Къайсын атлы Малкъар театрны къуралыуу озгъан ёмюрню 1930-чу жылларында башланнганды. 1935 жылда А.

28.03.2024 - 09:03

ГИТЧЕ ЭМДА ОРТА БИЗНЕСНИ МАГЪАНАСЫ УЛЛУДУ

Къайсы къыралда неда аны ичинде субъектде экономиканы айнытыугъа уллу къошумчулукъ этгенле гитче эмда орта бизнес бла кюрешгенледиле эмда энчи предпринимательледиле.