Олимпиадэр къыщежьа Алыджым и къалащхьэ Афинхэм 2004 гъэм щекIуэкIа зэхьэзэхуэм чемпионыгъэр ди лъахэгъуэхэм къахуихьакъым. Къэбэрдей-Балъкъэрым щыщхэу Аккаев Хьэжмурат атлетикэ хьэлъэмкIэ дыжьыныр, Тау Хьэсэнбий дзюдомкIэ домбеякъ медалыр къалъысащ. Ар дигу къыщIинэжахэм ящыщ зыщ нобэ къыщалъхуа махуэр зыгъэлъапIэ Къэрэшей-Шэрджэсым щыпсэу абазэ щIалэ Хърачэ Мурат боксымкIэ ещанэ абы зэрыщыхъуар.

 Хърачэ Мурат и спорт гъуэгуанэр щIэп­плъыкIыжмэ, Олимп щы­гум гугъу емыхьу хуэкIуауэ къып­щыхъунущ.  Ар Черкесск къалэм 1983 гъэм бадзэуэгъуэм и 25-м къыщалъхуащ икIи абы къыщыхъуащ. И адэр абазэщ, и анэр - Беслъэней къуажэм дэс Убых унагъуэцIэр зезыхьэ лъэпкъым ящыщщ.

И ныбжьыр илъэс 12 щыхъум, Хърачэр IэщIыхьащ УФ-м бок­сымкIэ щIыхь зиIэ и тренер Давыдов Александр икIи Iуэху зэхэщIыкI лъагэ зыбгъэдэлъ егъэджакIуэм щIалэ цIы­кIум боксымкIэ къэ­кIуэн зэриIэр къыхилъагъукIащ: Мурат хуа­бжьу и Iэпкъ­лъэп­къыр лантIэт, псынщIэт.

- Лэжьыгъэр зы­фIэфI, гуапагъэ, гъэсэныгъэ нэс зыхэлъ, спортым хэти хуэмыдэжу зи псэр хэпщIа спортсмену щытащ Мурат. А псом я нэ­хъыщхьэжу, ар хуабжьу спортсмен IэкIуэлъакIуэт. Апхуэдэ ты­гъэ дэтхэнэ гъэсакIуэри зы­щIэ­хъуэпст, - игу къегъэкIыж Хъра­чэм и гъэсакIуэм.

И ныбжьыр илъэс 15 иримыкъуу, Мурат Великобританием щекIуэкIа Дунейпсо зэпеуэм текIуэныгъэр къыщихьыфауэ щытащ. Абы къыкIэлъыкIуэ илъэсым щIалэгъуалэмкIэ Урысейм и чемпионатыр Саратов къалэм къыщихьащ. Абы щыгъуэми Хърачэр техникэ нэхъ дахэ зыбгъэдэлъ боксеру къалъытат.

Иужьрей и текIуэныгъэр Хъра­чэм зыщыIэригъэхьащ Ев­ро­пэм пашэныгъэр къыщыхьыным ехьэлIауэ Баку щекIуэкIа зэхьэзэхуэ иным.

- Абы щыгъуэм сы сызыпэ­щIэу­вар сэ схуэдэу япэ увыпIэ мыхъу­мэ нэгъуэщIым зытезымыгъэп­сы­хьэ, дэгъуэу зызыгъэхьэзыра боксёр ныбжьыщIэ защIэт, - чемпионатыр игу къигъэкIыж­кIэ­рэ жиIэжырт Мурат. - Арами, япэрей зэпэщIэтыныгъэм Эстонием щыщ боксёрыр но­каут згъэкIуащ. Абы иужькIи, си гур, си къарур нэхъ зэрыубыдащ, зэпэщIэтыныгъэхэри нэхъ тыншу езгъэкIуэкIащ, финал ны­къуэм сынэсыхункIэ.

Мыбдежым сызыпэщIэхуар чемпионатыр здыщекIуэкI къалэм щыщ боксёрти, залым щIэс цIыху мини 5-р абы IэгуауэкIэ, гуоу-кIий макъкIэ къыдэщIырт. Ап­хуэдэ щытыкIэр хуабжьу хьэлъэщ боксёрым дежкIэ. Арами, текIуэныгъэр къыIэ­щIэс­тхъащ. Абы иужькIэ езгъэ­кIуэ­кIа финал зэпэщIэтыныгъэр ауи къысщыхъужакъым. Тхухаха зэманыр имыух щIыкIэ, те­кIуэныгъэр сэ къысхуагъэфэщауэ щытащ…

КъыкIэлъыкIуэ Европей чемпионату Мурат зыхэтар Сараевэ щекIуэкIаращ. Мыбдежми Хърачэм IэкIуэлъакIуагъ ин бгъэдэлъу текIуэныгъэр къихьащ. Къилъэща дыщэ медалым щIыгъууи Мурат «Европэм и боксёр нэхъыфI» фIэ­щы­гъэцIэри къыхуагъэфэщащ.

2000 гъэм Красноярск къалэм щекIуэкIа зэхьэзэхуэ иным - Урысейм и Кубокым зды­щIэбэн зэпеуэм Мурат къыщигъэ­лъэгъуа зэфIэкIым, и техникэм имытхьэкъуа щы­Iа­къым.

Спортым куэдрэ къыщохъу текIуэныгъэр къэзылъэщыпа спортсменыр судьяхэм я «фIы­гъэкIэ» къыхагъэщIауэ къыщы­щIэ­­кIыж. Апхуэдэ мыхъу­мы­щIа­гъэ кърагъэхьылIауэ щытащ Мурат Будапешт щекIуэкIа Дунейпсо зэпеуэм. Хабзэншагъэ къагъэхъуам и зэранкIэ, дыщэ медалыр зыIэщIэлъын хуей Мурат дыжьынращ къратауэ щытар. Ар и жагъуэ мыхъуауэ къэ­на­къым спортсмен ныбжьы­щIэм, ауэ апхуэдэ щытыкIэми и гур иригъэкIурэхакъым…

2003 гъэм Мурат Урысейм и чемпион хъури, Олимп Джэгухэм я путёвкэри къихьащ. 2004 гъэм Афинхэм щекIуэкIа Олимпиадэм и щIалэр иригъа­жьэ­кIэрэ, Мурат и анэ Зулетэ и къуэм жриIэгъащ: «Си щIалэ, Урысейм и щIыхьыр зэ­ры­пIэ­тынум къищынэмыщIауэ, уэ лъэпкъ цIыкIуитIым - адыгэхэмрэ абазэхэмрэ я щIыхьри пIэ­ты­ну къыпщогугъ! Ар бгъэщып­къэ­жы­ныр уи къалэн нэхъыщхьэщ!»…

Олимпиадэр Мурат дежкIэ мыIейуэ щIидзащ. Зым адрейр кIэ­лъы­кIуэурэ, Хърачэм хигъэщIащ Китайм  щыщ Тонгу Чен, Австралием къикIа Энтони Литлл, Угандэр зи хэщIапIэ  Рукундэ Сэм сымэ.

КъыкIэлъыкIуэу Хърачэм къы­пэщIэуващ илъэ­ситхум къриубыдэу хамы­гъэ­­щIэфа боксёр цIэрыIуэ, Кубэм къикIа Кинделлан Марио.

Олимпиадэ нэужьым Мурат жиIауэ щытащ: «Зэи си фIэщ хъунтэкъым Кинделлан зы утыкум сыщы­пэ­щIэ­тыну, сыту жыпIэмэ, сэркIэ Ма­рио бок­сёр щэджащэт.

НэгъуэщI лъэныкъуэкIэ уеп­лъмэ, иужь раундым Кинделлан нэхърэ мынэхъ Iейуэ сылэжьащ икIи зэпэщIэтэныгъэр дыуха нэужь, си щхьэм мыпхуэ­дэуи къилъэдащ: «СытекIуэ­фынуи щытащ»...

Къэрэшей-Шэрджэсми, Мурат къызыхэкIа лъэпкъым Олимпиадэм домбеякъ медалыр щызы­Iэ­рызыгъэхьэфа Хърачэр лIы­хъу­жьым хуэдэу щаIэтауэ щытащ, тыгъэ лъапIэхэри хуагъэ­фэ­щащ.

Урысей Федерацэм и щIыхьыр Олимп щыгум щы­зы­Iэта Хърачэ Мурат къыхуагъэфэщащ «Хэкум и пащхьэм щиIэ фIыщIэхэм папщIэ» етIуанэ нагъыщэ зиIэ медалыр.

Хьэтау Ислъам.