НАСЫПНЫ ЖОЛУНДАН АЖАШХАНЛА

Жашауда болгъан ишди бу (жигитлени атлары тюрлендирипдиле ансы, кишини жанына тиймезча). Барийна бек иги къыз эди, жигер, къолунда иши отча жаннган. Аны анасы  Бахыят юйретмегенди ишлерге, ол анга табийгъатдан берилген хунер эди. Анасы уа тышында, къайда болса анда, бир къоншуларында жубана, бирде уа телефон бла бошалмазлыкъ ушакълада.

Къалай-алай болса да, къыйналмагъанлай, кереклерин табып жашайдыла.  Юйюр тамата  Эрменбий ол жанына сакъды. Алай бара-баргъан заманда аны саулугъу осалгъа кетип, тёшек болду. Андан сора башланнган эдиле  тюрлениуле. Барийна ол кезиуде университетде окъуй тура эди.

Студент жылла, ала сейирдиле, къууанчдан, женгилликден толу. Барийна да, тенглерине къошулуп, ол жашаудан юлюшюмю алайым дей тургъанлай, анга заочный бёлюмге кёчерге тюшдю. Нек дегенде анасы  кюнлени биринде былай айтып сюелди:

- Къызым, мен сатыугъа кетеме, алайсыз баш кечиндиралмайбыз. Сен а атанга, юйге да къара.

Окъууу иги баргъаны себепли артыкъ сюйсюнмеген эди бу оноугъа.  Бир курсчусу Омар бла да араларында  сюймекликни жилтини жаннган эди. Алай не амалы барды  Бахыятны тыяргъа,  ол, сумкаларын да жыйып, жол кёллюдю.  

Энди Барийна  кюнлени барын да бирча оздурады. Эрттенликде-эртте туруп атасына къарайды, дарманларын береди, юйню-башны  тизгинин жыйып, быстыр жууады, аш этеди. Жумушу асыры кёпден, башын кётюрюрге окъуна заманы жокъду. Атасы да кюнден-кюннге къарыусуздан-къарыусуз бола барады. Къызыны  уа,  анга кёргюзтмегенликге, кёзлери жилямукъдан толгъанлай айланады.

Башын сагъышла басхандан, ол тенглерин окъуна унутханды. Анасы уа бираздан артха къайтып, биягъы сумкаланы  таулу базардан алгъан затлары бла толтуруп артха кетгенди, юйде халгъа артыкъ уллу эс да бурмагъанлай. Бахыят  энди бизнес бла кюрешеди, кеси айтханыча.  Къылыгъы танымазча тюрленнгенди, алгъа заманын бошнакъгъа оздуруп кечиннген тиширыу, бусагъатда юсюн-башын да сымарларгъа кюрешип, жаланда жол кёллюдю. Эри уа тёшекден анга къарап, жаны бир бек къыйналады. Алай табийгъатдан берилген сабырлыкъ сёз айтдыртмайды. Энди айтып да не табарыкъды?

Заман. Къалай терк озады ол. Эрменбий Бахыят бла танышхан кюнлерин эсине тюшюрюп, къызын чакъырып, кёлюндегин  ачаргъа сюйгенди. Ол да  анга  ун какчыкъ биширип, къатына чёгюп, не айтаса атам деп, кёзюне мудах къарайды.

-Барийна,- деди ол, - биз сени ананг бла  бир ариу чууакъ кюнде танышхан эдик. Билемисе, къаллай къыз эди ол?! Кёк тейри окъуна сукъланыр эди анга. Алай… Ажашмагъан адам жокъду бу хаух дунияда. Алданнган эди ол да биреуленнге. Мен а анга да къарамагъанлай, аны биргеме алып, шахар тийрелеге кёчгенимде, кёп сёз эшитгенме ызымдан. Алай ол неди уллу сюймекликни къатында.

Бахыят а биринчи заманда тап туруп, артда уа къылыкъ этип тебиреген эди, кёп жюрегими къыйнагъанды. Ишден келсем, булутха киргенча турур эди, бир уллу палах этгенча мен анга.  Кесин алай нек жюрютгенин  бюгюн да ангыламайма, къызым. Ол бютюн ыразы болургъа керек тюйюлмю эди, аны намысын сакълагъан эркегырыугъа, билмейме, жууап табалмайма мен анга!

Эрменбий дуниясын алышхан кюн бир ариу къар жауду, тёгерекни агъартып, тазалап. Барийнагъа уа дуния къап-къара кёрюндю, жууаш, огъурлу атасы аны къоюп кетгенине тёзерге къарыу тапмагъанлай, ачы жиляйды ол.   Бахыят да келгенди узакъдан, алай артыкъ жарсыгъанча уа кёрюнмейди, къызын кесине къысып, анга ариу сёз айтыргъа эсине окъуна келмейди. Бир ыйыкъдан а, жууукълары тыяргъа кюрешгенликге, артха кетди.

Ангыламайды Барийна не болгъанын, билмейди не айтыргъа. Бираз кеси кесине келгенинден сора, жангыдан окъуууна къайтды. Омар да анга биягъыча жарыкъ тюбеди, жапсарды. Эки жылдан сора ала бир юйюрлю болургъа оноу этген эдиле. Алай жаш уллу той къураргъа сюйгенин билдирип: «Атамы къарындашы тыш къыралда ишлейди, манга да жер къураргъа айтханды. Бусагъатда ары кетерге тюшеди. Тохташып, бираз ахча мажарсам, тоюбузну несин да кесим ётдюрлюкме. Артда уа сени да биргеме элтирме», - деди.

Къыз телефон бла сёлешип, аны анасына билдиргенинде, ол сансыз этип, артыкъ уллу къулакъ салмады. «Хо, бу кюнледе юйге келликме да, сёлеширбиз», - деп къойду.

Чууакъ жаз башы кёк насып саугъаларгъа сёз бергенча жарыкъды, жаш адамла да бир бирлерине къагъыт жазып, шош насыпларын  жашыра, сакълайдыла, къууанадыла. Аллай кюнлени биринде  келди юйюне Бахыят. Таза, ариу сауутладан аш ашап, чай ичип, омакъ диваннга таянып къызындан хапар билди. Сора жаш баймыды, мюлкю бармыды деп, артха-алгъа сала турмагъанлай, сорду. Барийна не айтыргъа билмеди аллында олтургъан омакъланнган тиширыугъа.

-Тюйюлдю, - деди ол. – Омарны анасы устазды, атасы уа эртте ауушханды. Алай ол ишлерге кетипди бусагъатда. Сора бир бирибизни да бек сюебиз, олду магъаналы. Окъууубуз, билимибиз бар, эки къолубуз ишлей.

- Сен телисе, Барийна. Сабийча тели. Бусагъатны къызларына ушамайса, ушагъан да этмегенсе бир заманда. Тюз атангча. Андан эсе къоншубузда Токъуйну жашына къарачы, къаллай юй-журт ишлегендиле, атасыны къолайы да уллу.

- Анам, Токъуй законнга келишмеген затла бла кюрешеди, билесе. Къалай айтаса сен аны. Ала да мени келин этерге деп турмайды. Омарны уа бек сюеме, ангылаймыса?

- Сюй, сюй, ким тыяды сени. Алай Токъуй  бла мен телефон бла сёлеше-сёлеше турабыз быйылдан бери, Зейтун сени бек жаратады, ол  факъырачыгъа ушаш ызынгдан тагъылып айланмагъанлыкъгъа. Тамбла ала бизни рестораннга  элтирикдиле, хазырлан.

-Бир жары да бармам, ол чылгъыйкёз эринчек бла. Хар кюнден сырадан уруп, кюн узуну къопмагъанлай  жатады. Ингирликде уа шахаргъа чыгъып кетип, аяусуздан айланып, танг аласында ауа-сауа келеди.

-Болсун алай окъуна. Керегин табады да, айланады. Сен а кёп дауур этме, ол аман атанг акъыл юйретип кетген болур дейме.

-Анам! Чамландырма Аллахны. Къалай айтаса мёлекча бир жаннга аман деп. Ол сени сюйгенлей ёлгенди, бир аман айтмагъанлай, термилгенлей. Сен а…

-Не мен а?! Аныча бир къойчугъа, къара ишчиге барыргъамы деп тура эдим. Къадар манга уллу терслик сынатханды, тюзлюк жокъду дунияда, аны кесинг тартып алмасанг.

Тюзлюкню излегенле, кеслери хар заманда да тюз бола болурламы, ким билсин. Кёпле кюрешгендиле аны табаргъа, къолгъа этип хайырланыргъа да. Алай ол жолда кеслерини терсликлерине жолугъуп, чогъожланнганла, тозурагъанла да жашауда аслам тюбейдиле. Бахыят а сокъураннган  болурму эди…

Тебирерге, сатыуун  андан ары бардырыргъа ашыгъыпды ол. Алай кетсе, къызы аны айтханына къарамагъанлай, къурала тургъан ишни бузуп къояргъа боллукъду. Ол а Токъуй бла оноулашханды. Барийнаны Зейтуннга берип, кесине хайыр излейди,  бир кюн алай, бир кюн былай бола тургъан  тышында гитче бизнесине тутхучлукъ. Тойгъа хазырланыу къыстау барады, алай келинликни кёзю жарымайды. Омар, аны сюйгени, узакъдады, ол кезиуню хайырланып, жумушну ашыгъышлы тындырыргъа къазауатдыла.

Зейтун да, жангы капекча,  жылтырап айланады, асыры ичгенден кёз ачмай.  Бахыятха келип: «Тёщенька!» - деп къучакъларгъа да уялмайды.  Ол затла барысы да  Барийнаны назик жюрегин жарыргъа жетдиргендиле. Неди адам жюрек, бош алай эт тугулчукъ, къан  жетип жылытады аны ансы. Къан суууса уа, ол да бузлайды, инжиледи, апчыйды. Кёп да бармай тапхан эдиле кёлде къызны ёлюгюн. Бахыят а къаралып тура кетип, кюнлени биринде жыйышып биягъыча Россейге кетип къалды. Андан бери къайтмагъанды, Аллах оноуун этсин аны.

Айдаболланы Жамиля.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

28.03.2024 - 10:01

НИЕТ ХАЗНАБЫЗНЫ АЙНЫТХАНЛА

Халкъыбызны ниет жетишимин кёргюзтген Къулийланы Къайсын атлы Малкъар театрны къуралыуу озгъан ёмюрню 1930-чу жылларында башланнганды. 1935 жылда А.

28.03.2024 - 09:03

ГИТЧЕ ЭМДА ОРТА БИЗНЕСНИ МАГЪАНАСЫ УЛЛУДУ

Къайсы къыралда неда аны ичинде субъектде экономиканы айнытыугъа уллу къошумчулукъ этгенле гитче эмда орта бизнес бла кюрешгенледиле эмда энчи предпринимательледиле.

28.03.2024 - 09:03

ИНВЕСТИЦИЯЛАГЪА – ЭНЧИ ЭС

Жангы предприятияла къурарча, производствону кенгертирча, инвестицияла этмей, башхача айтханда ишге ахча салмай боллукъ тюйюлдю.

27.03.2024 - 14:04

КЪАБАРТЫ-МАЛКЪАР РЕСПУБЛИКАНЫ БАШЧЫСЫ К.В.КОКОВНУ РОССЕЙ ФЕДЕРАЦИЯНЫ МИЛЛЕТ ГВАРДИЯСЫНЫ АСКЕРЛЕРИНИ КЮНЮ БЛА АЛГЪЫШЛАУУ

Росгвардияны Къабарты-Малкъар Республикада Управлениясыны хурметли аскерчилери, ишчилери эмда ветеранлары! Сизни Россей Федерацияны Миллет гвардиясыны аскерлерини кюню бла алгъышлайма!

27.03.2024 - 09:07

САКЪАТ САБИЙЛЕ ОКЪУУСУЗ КЪАЛМАЗЧА

Къабарты-Малкъарны Жамауат палатасында республиканы билим бериу учреждениялада сакъат эм къыйын ауругъан сабийлени окъутуу не халда болгъаны тинтилгенди.