«Къаршы адамларынгы жылыулары жашаргъа кюч береди»

КъМР- ни Журналистлерини биригиуюню  правленини башчысыны къуллугъун толтургън Шауаланы Разият толу юйюрню огъурлу анасыды: юч сабий ёсдюргенди, беш туудукъну ыннасыды. Ол бизни бюгюн ушакъ нёгерибизди.

- Разият, сизни юйюрюгюз къалай къуралгъан эди?
- Университетде окъуп башлагъанымда, бизни танышдырадыла. Жууукъ заманны ичинде юйюр къурайбыз. Алийге  бла Мариямгъа юйде къайын атам, къайын анам, ыннабыз, къайын жигитим да къарап тургъандыла, мен окъуудан кетмегенме. Аминчиг а кеч туугъанды. Ючюсю да бир бирлерине бек сакъдыла.
Сабийле гитчеликлеринде жууукъларыны къатларында ёсгенлери ючюн къадарыма бек ыразыма. Хар балачыкъгъа атасындан-анасындан сора да, ол тукъумну адамы болгъанын сезерча, къатында къан къаршы адамлары болургъа керекди. Ол заманда сабийле ётгюрле, къарыулула боладыла, не аз гитче  затдан да къоркъуп тохтап къалмайдыла. Таулула «уллу къазанда бишген чий болмаз» деп бошдан айтмайдыла.
- Юйюр бла ишни бир бирлери бла келишдирген тиширыугъа тынч болмаз?
- Хау, бир–бирде сайларгъа окъуна тюшеди. КъМР-ни Жамауат палатасындан аны ючюн кетген эдим: юйюрюме заман къалмай эди. Радиода ишлегенимде анда- мында телевиденияда бериуле этиучю эдим да, «бизге кёч да къал» дейдиле. Ол заманда да сюземе да хар затны, ангылайма: хау, бек иги боллукъ эди анда ишлеген, алай сабийлериме уа тасха тюшерик эди, аны ючюн ары да бармагъанма.
Мен адамларымы къатларында турургъа сюеме. Кесим да уллу юйюрденме. Къан къаршы адамларынгы жылыулары жашаргъа кюч береди.   
-Кенжеде юйюгюз не заманда да  къонакъладан толу болады.
- Хау, адамладан эрикмейбиз. Ала аны сезедиле, бизге къонакъгъа келирге сюедиле. Юйде итибиз да барды, атларыбыз да! Рафил бир кезиуде  ауруйду да, Москвада врачла операциядан сора юйге жибере туруп: «Спорт бла кюрешсе иги боллукъду», - дейдиле. Жашыбыз алгъа биринчи атны келтиреди, ызындан экинчисин, ючюнчюсюн…энди бизге битеу жууукъларыбыз солургъа келедиле.
Бир жол а Рафил бла Москвагъа аны тенглерине барабыз да, аланы уа атлары, юйлерини къатында уа – агъач. «Къоркъмай, сабийлигингдеча, миналлыкъмыса?» – дейди ол. «Да агъачха уа бир кесим къалай? Кел, бирге барайыкъ», – дейме. Бюгюнча эсимдедиле ол сагъатла: агъачда ол таза, хансла ийисли хауа, тёгерекдеги ариулукъ! Аллай бир къууанч саугъалагъан эди агъач бизге. Табийгъатха жууукълукъ адамны тирилтеди. Ма анча жылдан сора атла биягъы бизни жашауубузгъа келгендиле.
- Сиз байлыкъ деген сёзню къалай ангылайсыз?
- Къарындашым, жашым, Рафил да ювелирледиле. Алай адамла бриллиантланы, алтынны байлыкъгъа санасала, сейир этеме. Байлыкъ – адамларынгдыла. Аны  анам ёлгенде, жаннетли болсун, алай терен сезген эдим. Ауруйду да, сора мен а элгенип къалама. Ол а: «Къоркъма, Разият, къайын ананг санга аналыкъ этерикди, Рафил да ышанырча билегингди, къарындашларынг, эгечлеринг, атанг…жунчума, хар зат да тап боллукъду», - дейди.
Къайын анам бек иги болгъанды манга, жаннетли болсун.  Бюгюнлюкде да жолда бара тургъанлай «мама» деп эшитсем, артха бурулуп къарайма, ким айтды  деп. Ичимден бир-бирде «мама» деп къайтарама, мен бу сыйлы сёзню айтыучу адамларым ауушхандыла, керти дуниялары жарыкъ болсун.  Бирге бара тургъан анадан  бла баладан ариу зат кёрмегенме мен бу дунияда!  Аналаны сабийлерине сюймекликлери – жашауну тутуругъуду.
-Алай ана керекли заманда къаты болургъа да керек болур?
- Хау, керекди. Хар адам кеси энчи бир дунияды. Юйюр къурагъанлыкъгъа, эр киши бла тиширыу бир кибик сагъыш этип башламайдыла, араларында кёп тюрлю кезиуле болургъа боллукъдула. Алай хар сёз болгъанлай айырылыргъа акъыл этерге керекмейди. Юйюр – ол  билеклик этиудю. Талула жашау нёгеринг а кимди деп сорадыла. Жашау нёгер-бир кюннге, жылгъа угъай, сау жашаугъа.
- Разият, журналистлени биригиуюню юсюнден да айтсагъыз эди?
- Абадан журналистлеге къолубуздан келгенича  болушабыз. Энчи «Заман» газетни юсюнден айтыргъа сюеме. Кесибизни тилибизде жаланда бир газет чыгъады да, ол хар таулу юйде болургъа керекди. Сабийле газетни бетлерин ачып, белгили адамларыбызны суратларын кёргенлей турсунла, аз–аз окъургъа да юйренирле. Ана тилибизни унутмайыкъ. Таулу юйюрледе сабийле малкъар тилде  сёлешгенлей турсунла.

Ушакъны Байсыланы Марзият бардыргъанды.

 

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

28.03.2024 - 10:01

НИЕТ ХАЗНАБЫЗНЫ АЙНЫТХАНЛА

Халкъыбызны ниет жетишимин кёргюзтген Къулийланы Къайсын атлы Малкъар театрны къуралыуу озгъан ёмюрню 1930-чу жылларында башланнганды. 1935 жылда А.

28.03.2024 - 09:03

ГИТЧЕ ЭМДА ОРТА БИЗНЕСНИ МАГЪАНАСЫ УЛЛУДУ

Къайсы къыралда неда аны ичинде субъектде экономиканы айнытыугъа уллу къошумчулукъ этгенле гитче эмда орта бизнес бла кюрешгенледиле эмда энчи предпринимательледиле.

28.03.2024 - 09:03

ИНВЕСТИЦИЯЛАГЪА – ЭНЧИ ЭС

Жангы предприятияла къурарча, производствону кенгертирча, инвестицияла этмей, башхача айтханда ишге ахча салмай боллукъ тюйюлдю.

27.03.2024 - 14:04

КЪАБАРТЫ-МАЛКЪАР РЕСПУБЛИКАНЫ БАШЧЫСЫ К.В.КОКОВНУ РОССЕЙ ФЕДЕРАЦИЯНЫ МИЛЛЕТ ГВАРДИЯСЫНЫ АСКЕРЛЕРИНИ КЮНЮ БЛА АЛГЪЫШЛАУУ

Росгвардияны Къабарты-Малкъар Республикада Управлениясыны хурметли аскерчилери, ишчилери эмда ветеранлары! Сизни Россей Федерацияны Миллет гвардиясыны аскерлерини кюню бла алгъышлайма!

27.03.2024 - 09:07

САКЪАТ САБИЙЛЕ ОКЪУУСУЗ КЪАЛМАЗЧА

Къабарты-Малкъарны Жамауат палатасында республиканы билим бериу учреждениялада сакъат эм къыйын ауругъан сабийлени окъутуу не халда болгъаны тинтилгенди.