Къабарты-Малкъарны Правительствосуну кезиулю жыйылыуунда финансла, инфраструктура, туризм, мюлк, культура жаны бла жыйырмагъа жууукъ бегимни проектлери сюзюлгендиле. Жыйылыуну Правительствону Председателини биринчи орунбасары Муаед Кунижев бардыргъанды.
Нальчик шахар округну муниципал иелигинден республиканы иелигине талай мюлкню кёчюрюрге оноу этилгенини юсюнден КъМР-ни жер эмда ырысхы бла байламлы халланы министри Аслан Тохов билдиргенди. Ол айтханыча, сёз Мовсисян атлы орамда 2,7-километрлик транспорт объектни, 10,6-гектарлыкъ жер участканы эмда 62,3 миллион сом багъасы инфраструктураны юсюнден барады. Алыу-бериу жумушладан сора ол объектле КъМР-ни Жол мюлк управлениясыны бойсунуууна кёчюрюллюкдюле. Алай этилгенини хайырындан республиканы жол сетьлерин айнытыргъа ахшы онгла къураллыкъдыла, деп белгилегенди Тохов.
«КъМР-ни туризм-рекреация комплексин айнытыу» деген къырал программагъа тюрлениуле кийириллигини юсюнден курортла эмда туризм министр Мурат Шогенцуков хапарлагъанды. Республикада туризм бёлюмню айнытыргъа деп, федерал бюджетден алгъаракълада 254,5 миллион сом берилгенди. Регион аны юсюне къошарыкъ ахчаны ёлчеми аны бир процентин тутады. Анга кёре сагъынылгъан къырал программа жангыдан тийишдирилгенди. Дагъыда регионда туризм продуктну юсюнден халкъгъа кенг халда билдириу жумушлагъа бёлюннген ахча туризм инфраструктураны айнытыугъа бериледи.
РФ-ни Финансла министерствосу бла жыл сайын социал сфераны бла экономиканы айнытыу эмда финансла бла болумну игилендириу жаны бла этилген келишимге кёре, республика бюджетини къоранчларын тийишдириу эмда файда тюшюрюуню кёбейтиу жаны бла борчла алады. Аны юсюнден КъМР-ни финансла министри Елена Лисун айтханды. Ол билдиргенича, жууукъ кезиуде 2023–2025 жыллагъа белгиленнген бюджетни жарашдырыу иш башланырыкъды. Аны себепли къырал финансланы игилендириу программаны болжалы 2025 жылгъа дери созулса тап боллукъду.
Дагъыда жашауда бола тургъан, ол санда налог эмда бюджет законодательстволада да, тюрлениулени эсге алып, талай жумушну бирге тийишдирирге керекди. Сёз ючюн, бюджетни толтуруу борчланы арасында энди хайырланылмагъан кесеклерин кетерсе да боллукъду. Аны айтханда, министр налогну ЕНВД тюрлюсю жыйыу тохтатылгъанын эсге салгъанды. Дагъыда къырал власть органланы талай борчлары алагъа бойсуннган учреждениялагъа бериллигин да туура этгенди. Проектде бюджетден ахчаны къыйматлы къоратыуну, кредит борчлагъа контрольну кючлендириуню, башха жумушланы юслеринден да айтылады.
Программа бардырылып башланнганлы, Елена Лисун билдиргеннге кёре, республиканы бюджетине 1,5 миллиард сом тюшгенди, аны 871 миллион сому уа къыйматлы къоратылгъанды. Экинчисини юсюнден айтханда, министр ол ахча социал магъаналы эмда эм алгъа этиллик жумушлагъа берилгенин билдиргенди. Анда дагъыда регионну къырал борчун эмда аны тёлеуде этилген къоранчланы азайтыуну юсюнден да айтылады.
Къурулуш эмда жашау журт-коммунал мюлк министри Алим Бербеков айтханнга кёре, КъМР-ни «Шёндюгю шахар болумну къурау» деген программасына тюрлениуле кийирилгендиле. Алагъа кёре ресурсла бла жалчытыу кёбейтилгенди, республиканы бюджетинден муниципалитетлени жер-жерли бюджетлерине субсидияла уа жангы жорукълагъа тийишлиликде берилликдиле. Сёз мында шахар болумну къурау жаны бла программаланы тамамларгъа себеплик этиуню юсюнден барады.
Саулай айтханда, быйыл сагъынылгъан программаны чеклеринде этиллик жумушлагъа 297,2 миллион сом къоратыллыкъды. Ол санда 228 миллион чакълы сомну федерал бюджетден берликдиле, 63,2 миллионну республика кеси, къалгъан 5,9 миллион сомну уа муниципалитетле къошарыкъдыла. Жер-жерли бюджетлеге жибериллик субсидияланы юсюнден айтханда уа, аланы ёлчеми 60,9 миллион сом боллукъду.
Жыйылыуда энтта да талай бегимни проектине къаралгъанды, ол санда къырал жумушланы бериу регламентни жарашдырыуну, бу айны биринчисинде республиканы тийресинде от тюшюуге къажау энчи низам кийириуню, КъМР-ни 100-жыллыгъын белгилеу бла байламлы къууанчлы ишлени бардырыргъа субсидияла бериуню юсюнден сёлешиннгенди эмда Правительствону алгъыннгы бегимлерини талайына тюрлениуле кийирилгендиле. Дагъыда Донбассда аскер къазауатха къатышып жаралы болгъан жерлешлерибизни онгдурургъа оноулашхандыла. Бу жол аны бла байламлы алты проект кёргюзтюлген эди.
Улбашланы Мурат.
