Къалэнхэмрэ мурадхэмрэ

КъБР-м и Iэтащхьэр ды­гъуасэ депутатхэм яIущIащ. Абы хэтащ ­УФ-м и Президентым и полномочнэ лIыкIуэм и аппарату ­КИФЩI-м щыIэм и федеральнэ инспектор нэхъыщ­хьэр, КъБР-м и прокурорыр, Правительствэм хэт­­хэр, КъБР-м цIыхухэм я хуитыныгъэхэр хъумэнымкIэ и уполномоченнэр, ­КъБР-м и Жылагъуэ палатэм и унафэщIыр, республикэм и район, къалэ ок-руг администрацэхэм я Iэтащхьэхэр.

КIуэкIуэ Казбек жиIащ мы зэманым дуней псом къы­щекIуэкI политикэ Iуэ­ху­хэм тещIыхьауэ зэIущIэ ира­гъэкIуэкIыну мурад зэ­ра­щIар. 
- Иужьрей илъэсхэм дри­щы­хьэтщ ди къэралри ди Президентри нацизм гуп­сысэм земыгъэубгъуным, ди гъунапкъэхэм къытеуэнкIэ шынагъуэ щымыгъэ­Iэ­ным ехьэлIауэ ирагъэ­кIуэ-кIа лэжьыгъэм. А Iуэхухэр мамыру зэхигъэкIыну ди къэралыр хущIэкъуами, ды­зэхахакъым. Уеблэмэ нобэми КъухьэпIэм Украинэм и унафэщIхэр къызэщIи­гъап­лъэ зэпытщ. Iэщэу   къамы­-гъэ­сэбэп щы­Iэжкъым: экономикэри, хъы­барегъащIэ Iуэхухэри, политикэри. Абыхэм ехьэ­лIауэ ди къэралым и Пре­зидент Путин Владимир унафэ къищтар тфIэтэ-мэмщ икIи тфIэкъабылщ. Санкцэхэр ди къэралым къызэрыпагъэувамкIэ я гугъащ ди хэкур къарууншэ ящIыну, арщхьэкIэ дэ быдэу дызэрыIыгъыу къыщIэкIащ. Нэхъ ипэкIи Урысейр санкцэхэм мызэ-мытIэу пэщIэтащ икIи сыт щыгъуи абыхэм пэлъэщащ. Си фIэщ мэхъу иджыри ар къызэрехъулIэнур. Иджыпсту къе­кIуэкI Iуэхухэм я пэжыпIэм ди цIыхухэр щыгъуазэу щы­тын хуейщ. Ди зэфIэкIхэр КъБР-м и Парламентым къыщызэщIэткъуэжыну, адэкIэ дызэлэжьынухэри къэд­гъэнэIуэну аращ нобэ ди мурадыр, - жиIащ ­КъБР-м и Iэтащхьэм. 
КIуэкIуэ Казбек Къэбэрдей-Балъкъэрым 2021 гъэм иIа  ехъулIэныгъэхэм  я  гугъу щищIым, къыхигъэщащ щIыналъэм къилэ­жьыр иджы япэу сом мелард 200-м зэрыщхьэдэхар. Республикэм езым къыщIигъэкIымрэ промышленнос­тым епха лэжьыгъэхэмрэ къы­­пэкIуар сом мелард ­54-м щIигъуащ. ЕхъулIэ­ныгъэфIхэр иIэщ мэкъумэш IэнатIэми - сом  мелард 68,8-рэ (абы и пэ ита илъэ­сым ебгъапщэмэ, проценти 110-кIэ ягъэзэщIащ). ­КъБР-м и Iэтащхьэм къы­хигъэщащ республикэм и туризм Iуэхуми хэпщIыкIыу зэрызиужьар. Нэгъабэ ­рес­публикэм зыгъэпсэхуа­кIуэу илъэсым иIам и бжыгъэр, зэи къэмыхъуауэ, цIыху зы мелуаным щIигъуащ. Сатум къыпэкIуар сом меларди 188-рэ мэхъу. ЦIыхухэм хуащIа Iуэхутхьэбзэхэм сом мелард 36,7-рэ кърикIуащ. 
- Щапхъэу къэсхьа бжыгъэхэм, шэч хэмылъу, щIыналъэм и бюджетыр зэфIагъэувэ, ди экономикэр зэ­пIэзэрыт ящI. Псалъэм ­папщIэ, республикэм и хэ­-хъуэр 2021 гъэм сом мелард 51,9-рэ хъуащ. Ар сом зы мелардрэ мелуани  100-кIэ нэхъыбэщ 2020 гъэм елъы­тауэ, - жиIащ КIуэ-кIуэм. - Мыхьэнэшхуэ яIэщ налогымрэ нэгъуэщI хэ­хъуэ­хэмри. Ахэр сом зы ­ме­­лардрэ мелуан 700-кIэ нэхъыбэ хъуащ. Къыхэзгъэщыну сыхуейт зи гугъу сщIы хэхъуэхэр хьэрычэт мащIэмрэ курытымрэ къы­зэрыхэкIар. Ар и фIыгъэщ хьэрычэтыщIэхэм защIэ­гъэкъуэным, ахэр тыншу гъэлэжьэным теухуауэ ед­гъэ­кIуэкIа Iуэхухэм. Хьэ­рычэтыщIэхэм фIыщIэ яхузощI налог хьэлэлу зэратым, абыкIэ республикэм и бюджетыр зэрагъэнщIым папщIэ. Бжыгъэхэр къэтхь­мэ, псори зэхэту налог ­хэ­хъуэхэр сом мелард 13,7-рэ хъуащ. 
КъБР-м и Iэтащхьэм къыхигъэщащ республикэм ­телъ къэрал щIыхуэр нэхъ ­мащIэ щIынми зэрелэжьар. Къэбгъэлъагъуэмэ, ар сом мелуан 360-кIэ ягъэмэ-щIащ. 
- Ди ехъулIэныгъэхэм ящы­­щу къэплъытэ хъунущ 2021 гъэм шыщхьэуIум и 1-м щегъэжьауэ цIыхухэм   я ­улахуэм проценти 10-кIэ зэрытхухэгъэхъуар. А лэ­жьы­гъэр къызэдгъэ­пэ­щы­ным бюджетым иджыри сом мелуан 504-рэ къы-  хэ­д­гъэкIауэ щытащ. 2021 гъэм и кIэм къызэригъэлъэ­гъуамкIэ, республикэм мазэм ику иту къыщахь ­улахуэр сом 31 679-рэ ­хъуащ, 2020 гъэм елъытауэ проценти 4,9-кIэ нэхъыбэщ, - пищащ КIуэ­кIуэм.
Ар тепсэлъыхьащ тхьэ­мыщ­кIагъэр къызэрап- щыт­эми (процент 24,2-уэ щытар процент 18,2-м нэскIэ ирагъэхащ) Къэбэрдей-Балъкъэрым лэжьапIэншэхэм я Iуэху зытетми. Иужьрейм и бжыгъэр 2021 гъэм и пэм елъытауэ хуэди 6,7-кIэ нэхъ мащIэ хъужащ. ЛэжьапIэншэу ятхыр процент 16 хъууэ щытамэ, проценти 2,5-м нэс ехыжащ. КIуэкIуэ Казбек къыхигъэщащ коронавирусым и зэманым лэжьапIэншэхэм я бжыгъэр хэхъуауэ щытами, иджы щытыкIэр зэре­фIэ­кIуэжар.
КъБР-м и Iэтащхьэр тепсэлъыхьащ Iэпхъуэшапхъуэхэм я Iуэху зытетми. Абы зэригъэпщащ блэкIа илъэсхэмрэ ди зэманымрэ щытыкIэр зыхуэдэр. Псалъэм папщIэ, илъэсипщI и пэ республикэм зы илъэ-сым къриубыдэу цIыху мини 5-рэ 548-рэ икIыу щытащ, 2017 гъэм - 2397-рэ, 2021 гъэм - 250-рэ къыхэхъуэжащ. КIуэкIуэ ­Казбек жиIащ абы мыхьэ­нэшхуэ зэриIэр. 
Апхуэдэуи КъБР-м и Iэ­тащ­хьэр къытеувыIащ рес­публикэм щагъэзащIэ лъэпкъ проектхэм. Нэгъабэ абы трагъэкIуэдащ сом ­меларди 8,6-рэ (2020 гъэм елъытауэ сом меларди 2 хуэдизкIэ нэхъыбэ). Лъэпкъ проектхэм хыхьэу, республикэм социальнэ IуэхущIапIэхэр щызэрагъэпэщыжащ, щIыналъэхэр зэ­Iу­зэпэщ щащIащ. Псори зэ­хэту IуэхущIапIэ 500-м нэблагъэ яухуащ е зэрагъэпэщыжащ (сом меларди 4,2-рэ текIуадэу). Лэжьыгъэшхуэ ирагъэкIуэкIащ республикэм и гъуэгухэр       зэгъэпэщыжыным и лъэ­ныкъуэкIи. 
КIуэкIуэ Казбек къыхи­гъэщащ санкцэхэм я зэранкIэ дызэрыт зэма­нымрэ къы­кIэлъыкIуэну япэ илъэс­хэмрэ гугъуу зэ­рыщытынур, ауэ абыхэм емылъытауэ, УФ-м и Президентым и пщэрылъхэр зэрагъэзэщIэнум хущIэ­къун зэрыхуейр. 
- Санкцэхэм дызэры­пэ­щIэ­­тыфыну Iэмалхэр къэра-лым иубзыхуащ. Абыхэм ящыщщ экономикэр зэпIэ­зэрыту Iыгъыныр, лэжьапIэ IэнатIэхэр цIыхум яфIэмыгъэкIуэдыныр, щытыкIэ гугъу хэхуахэм защIэгъэ­къуэныр, уасэхэр зэтеIыгъэныр. Мы лэжьыгъэхэм кIэ­лъыплъыну УФ-м и Правительствэм и комиссэ ­яубзыхуащ. Ди республикэми Iуэхухэр зэщIэзыгъэуIуэ штабхэр щыдгъэбелджы­лащ икIи зэрыхъукIэ ди къэралым и Президентым и пщэрылъхэр зэрыдгъэ­зэщIэным дыхущIэкъунущ. Иджыпсту нэхъыщхьэр  цIы­ху­хэм защIэдгъэкъуэ­нырщ, цIы­хур ирипсэун щхьэкIэ нэхъ мащIэ дыдэу зы­хуейм хэгъэхъуэнырщ, тхьэ­мыщкIагъэр дгъэ­мэ­щIэ­нырщ, - дыщIигъуащ КIуэкIуэм.
КъБР-м и Iэтащхьэр пыу­хыкIауэ тепсэлъыхьащ зэман гъунэгъум узыншагъэр хъумэнымкIэ, мэкъумэш, щэн­хабзэ, егъэджэныгъэ IэнатIэхэм, щIалэгъуалэм ядэ­лэ­жьэным ехьэлIауэ республикэ унафэщIхэр зэлэ­жьыну Iуэхухэм.

Гу зылъытапхъэ: КIуэ­кIуэ Казбек зэIущIэм щыжиIар зэрыщыту тетынущ ди газетым и къыкIэлъыкIуэ къыдэкIыгъуэм.

БАГЪЭТЫР  Луизэ.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

17.04.2024 - 16:08

СПОРТСМЕНХЭР ЯГЪЭЛЪАПIЭ

Мэлыжьыхьым и 5 - 9-хэм Анапэ къалэм щекIуэкIащ Урысей МВД-м IэпщэрыбанэмкIэ и чемпионат. Абы япэ увыпIэр къыщихьащ КъБР-м щыIэ МВД-м и гупым. 

17.04.2024 - 16:05

ДУНЕЙПСО ЩIЭИНЫМ И МАХУЭ

«Тхыдэ мыхьэнэ зиIэ щIыпIэхэр дывгъэхъумэ» къыхуеджэныгъэм щIэту а махуэр гъэ къэс гъэлъэпIэным теухуа унафэр 1982 гъэм ЮНЕСКО зэгухьэныгъэм Фэеплъхэмрэ щIыпIэ хьэлэмэтхэмрэ хъумэнымкIэ и дунейпсо

17.04.2024 - 09:01

ЩIЫХЬЫЦIЭ КЪЫХУАГЪЭФАЩЭ

Къэбэрдей-Балъкъэр, Къэрэшей-Шэрджэс, Адыгэ, Ингуш, Осетие Ищхъэрэ - Алание республикэхэм я цIыхубэ артист, «Адыгейм и ЩIыхь» медалыр зыхуагъэфэща уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэ Нэхущ Чэрим иджыблагъэ къра

17.04.2024 - 09:01

ДУНЕЙ ПСОМ ЩЫЦIЭРЫIУЭ АДЫГЭ БЗЫЛЪХУГЪЭМ ТЕУХУАУЭ

Котляровхэ Мариерэ Викторрэ я тхылъ тедзапIэм къыщыдэкIащ дунейм щыцIэрыIуэ бзылъхугъэ Хьэгъундокъуэ Елмэсхъан теухуа «Черкешенка» тхылъыр.

17.04.2024 - 09:00

ВАГЪУИЩЫМ Я НЭХЪ ЦIЫКIУМ

Астрономхэм къызэрахутауэ, ди Дыгъэм хуэдгъэдэну нэхъ тпэгъунэгъуу уахэм зыщызыгъазэр вагъуищу зэхэт Альфа Центаврэ гуэрэным хыхьэ Проксимэ Центаврэщ.