КIуэкIуэ Казбек иригъэкIуэкIащ Стратегие зыужьыныгъэмрэ лъэпкъ проектхэмкIэ советым и зэIущIэ

КIуэкIуэ Казбек дыгъуасэ иригъэ­кIуэкIащ Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Iэтащхьэм деж Стратегие зыу­жьыныгъэмрэ лъэпкъ проектхэмкIэ щыIэ советым и зэIущIэр.
Абы щызэхалъхьэжащ 2020 гъэм и япэ илъэс ныкъуэм лъэпкъ проектхэр гъэ­зэщIэным хуэунэтIауэ зэфIагъэкIахэм, COVID-19-м зэрызиубгъум пэщIэтыным хуэгъэза лэжьыгъэм кърикIуахэм, ап­хуэдэуи макроэкономикэ, социальнэ политикэм и унэтIыныгъэ нэхъыщхьэхэу зэман гъунэгъуми 2030 гъэм нэсыхуи ятещIыхьауэ зрагъэхъулIэн хуейхэр яубзыхуащ.
ЗэIущIэм къыщыхагъэщащ коронавирус узыфэ зэрыцIалэм зэрызиубгъуам, абы пэщIэтыным хуэунэтIауэ мардэ ткIийхэр ягъэувын хуей зэрыхъуам Къэбэрдей-Балъкъэрым и экономикэмрэ со­циальнэ IэнатIэмрэ гъэунэхуныгъэхэм зэры­рагъэувар. Апхуэдэу щытми, яхузэ­­фIэкIащ IэнатIэхэр хэпщIыкIыу емы­гъэ­хуэхыныр. Къапщтэмэ, мэкъумэш, ухуэ­ныгъэ IэнатIэхэм я лэжьыгъэр къы­зэ­трагъэувыIакъым, лъэпкъ проектхэр гъэзэщIэным пащащ. Абы къыдэкIуэуи сату щIыным, цIыхухэм пщIэкIэ Iуэхутхьэбзэ яхуэщIэным, турист IэнатIэхэм хэщIыныгъэ ямыгъуэту къахузэтегъэнакъым. Пандемием гугъуехьхэр къишащ цIыхухэр IэнатIэкIэ къызэгъэпэщын и лъэныкъуэкIи.
Коронавирус узыфэ зэрыцIалэм земыгъэубгъун папщIэ ягъэува мардэхэр, къыхигъэщащ КъБР-м и Iэтащхьэм, зэран яхуэхъуащ къэралым хыхьэ щIыналъэ псоми я лэжьыгъэ зэтеухуэкIэм, языныкъуэхэм деж абыхэм наIуэ къащIащ щыIэ гугъуехьхэр, нэгъуэщI щIыналъэхэм гу щылърагъэтэжащ заужьынымкIэ яIэ Iэмалхэм, я мылъкур нэхъ зэгъэзэхуауэ ­къагъэсэбэпын зэрыхуейм иригъэгуп­сысащ, ягъэува мурадхэм къалэнхэмрэ хагъэплъэжащ.
Абыхэм я гугъу ищIащ Урысей Федерацэм и Президент Путин Владимир ба­дзэуэгъуэм и 13-м Стратегие зыужьыныгъэмрэ лъэпкъ проектхэмкIэ советым и зэIущIэр щригъэкIуэкIым. Урысейм и УнафэщIым 2020 гъэм бадзэуэгъуэм и 21-м Iэ зыщIидза Указым щызэригъэ­зэ­хуэжащ къэралым 2030 гъэ пщIондэ зэрызиужьыну щIыкIэр. Мыбдежым япэ увыпIэр зыхухихар цIыхухэм я бжыгъэм хэгъэхъуэнырщ, къэралым щыпсэухэм я узыншагъэмрэ зэIузэпэщыгъэмрэщ. Зэ­фIагъэкIын хуейуэ къагъэлъэгъуа Iуэху нэхъыщхьэхэри зыхуэунэтIар а къалэнхэр зэгъэхъулIэнырщ.
«Зэман гъунэгъу дыдэм дэ мыхьэнэшхуэ зиIэ лэжьыгъэ къытпэщытщ рес­публикэм зэрызиужьынум, зэдгъэхъулIэн хуейхэм дыхэплъэжынымкIэ, абы лъэпкъ проектхэм къыщыгъэлъэгъуахэри, бюд­жетым зэгъэзэхужыныгъэхэр хэлъхьэнри яхэту», - къыхигъэщхьэхукIащ КIуэкIуэ К. В. Абы апхуэдэуи жиIащ а лэжьыгъэр ­федеральнэ министерствэхэм, щIыпIэ ­уна­фэр зегъэкIуэнымкIэ органхэм быдэу япыщIауэ зэрегъэкIуэкIыпхъэр икIи ягъэу­ва пIалъэм къриубыдэу зэфIагъэ­кIын зэрыхуейр.
Лэжьыгъэм и унэтIыныгъэ нэхъыщ­хьэхэмрэ мурадхэмрэ я гугъу щищIым КIуэкIуэ Казбек къыхигъэщхьэхукIащ цIыхухэр егъэджэныр, щIэныгъэм зегъэужьыныр, сабийхэмрэ щIалэгъуалэм­рэ я зэчийхэр наIуэ къэщIыныр, абыхэм хэпщIыкIыу защIэгъэкъуэныр, IэщIагъэлI­хэр гъэхьэзырынымрэ лэжьакIуэхэр егъэ­джэжынымрэ. «Ар ди къэкIуэнум, ди къулеигъэ нэхъыщхьэм - цIыхум - хуэтщI хэлъхьэныгъэщ. Шэч къытесхьэркъым щIэныгъэр социальнэ IэнатIэми экономикэми щызэдгъэгъуэтыну зыужьыныгъэм­рэ ехъулIэныгъэмрэя лъабжьэу, шэсы­пIэу зэрыщытым, псом хуэмыдэу иджып­сту,хъыбарегъащIэ, щIэныгъэ-технологие зыужьыныгъэр дуней псом егъэлеяуэ щыщIэхуабжьэ мы зэманым», - къыхигъэщащ республикэм и Iэтащхьэм.
Япэ игъэщыпхъэ къалэнхэм ящыщщ цIыхухэм я узыншагъэм кIэлъыплъыныр, узыншагъэр хъумэн IэнатIэм зегъэу­жьы­ныр, цIыхухэр физическэ щэнхабзэмрэ спортымрэ жану хэтыфын хуэдэу КъБР-м и дэтхэнэ жылагъуэми Iуэхур щызэ­теухуэныр.
КъБР-м и Iэтащхьэм жиIащ цIыхухэр псэупIэкIэ къызэгъэпэщын Iуэхуми уна­-фэ тещIыхьын зэрыхуейр, къапщтэмэ, общежитхэм щIэсхэр абы къыщIагъэIэпхъукIыну зэракъалэныр. «Сыт хуэдэ зэ­Iу­зэпэщыгъэ зи гъугу пщIы хъунур, уна­гъуэ куэдым я нэхъ мащIэрамэ щыпсэун унэ ямыIэмэ».
«Ахэр къалэнышхуэщ икIи щIэгъэхуэбжьауэ гъэзэщIапхъэщ, 2025 гъэм и пэ ­къихуэу», - жиIащ КIуэкIуэ К. В. А Iуэхум къыщыбгъэсэбэп хъунущ псэупIэ ухуэ­ныр щIэгъэхуэбжьэным хухэха программэ­хэр, унэхэм я уасэхэр нэхъ пуд щIыпхъэщ, цIыху нэхъыбэ абы къыщIэупщIэу икIи ар къащэхуфу щытын хуэдэу. А Iуэхухэр пхузэфIэгъэкIынукъым КъБР-м и бюджетым нэхъыбэ тхуэмыщIмэ икIи ар тэмэму зэпэлъытауэ къэдмыгъэсэбэпамэ, IуэхущIапIэщIэхэр къызэIудмыхмэ, IэнатIэ­щIэхэр цIыхухэм къыхузэдмыгъэпэщмэ, щIыналъэ валовэ продуктым къыхэмы­хъуэмэ.
Республикэм и Iэтащхьэм Правитель­ствэм пщэрылъ щищIащ а Iуэхум икъукIэ набдзэгубдзаплъэу хэплъэну, Урысейм и адрей щIыналъэхэмрэ нэгъуэщI къэралхэмрэ абы хуэунэтIауэ зрагъэхъулIахэм зыщагъэгъуэзэну икIи Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и цIыхухэм я псэупIэхэр 2030 гъэ пщIондэ егъэфIэкIуа хъунымкIэ къэщхьэпэну программэхэр зэхалъхьэну.
Абы къыдэкIуэу гулъытэ хуэщIын хуейщ цIыхухэр псыкIэ ирикъуу къызэгъэпэ­щы­ным, къалэр зэIузэпэщ щIыным, къалэухуэ Iуэхухэмрэ архитектурэм ехьэлIахэмрэ хабзэм тету егъэкIуэкIыным, кIэ­рыхубжьэрыхухэр зэхэдзауэ зэхуэхьэсауэ абыхэм елэжьыным.
Экономикэ IэнатIэм гулъытэ нэхъыбэ зыщыхуэщIыпхъэу щIыналъэм и Уна­фэ­щIым къигъэлъэгъуащ зыужьыныгъэм сэбэп хуэхъуну жэрдэмхэр дэIыгъыныр, республикэм компаниещIэхэр, IуэхущIапIэщIэхэр щызэтеухуэныр, цIыхухэр лэ­жьапIэкIэ къызэгъэпэщыныр. А IэнатIэхэм щрагъэкIуэкI къэрал политикэр, къыхигъэщащ КIуэкIуэ К. В. щытын ­хуейщ гурыIуэгъуэу, зэхэщIыкIыгъуэу. Инвестицэ зыхалъхьэну щIыпIэхэр, проекты­щIэхэр къэгъэнэхуэн хуейщ, къэрал-щхьэзакъуэ зэдэлэжьэныгъэм зегъэу­жьыпхъэщ, къэрал мылъкур фейдэ ­нэхъыбэ къиту къэгъэсэбэпыпхъэщ. Мыб­дежым гулъытэ щхьэхуэ щыхуэщIыпхъэщ экономикэ «удзыфэ» жыхуаIэм, экологие туризмэмрэ курортхэмрэ.
Мыхьэнэ нэхъыбэ зиIэ Iуэхухэмрэ мурадхэмрэ ящыщу республикэм и Iэтащ­хьэм къигъэлъэгъуащ бжыгъэ трансформациери. «IT-технологиехэмкIэ иджыпсту дакъыкIэрыху хъунукъым, адрейхэм да­зэрыпеуэфыр къэмытIэсхъэн, IэнатIэ псоми зедгъэужьыфын папщIэ», - жиIащ КIуэкIуэм. Абы и лъэныкъуэкIэ республикэм игъуэтыну зыужьыныгъэм и лъабжьэу Къэбэрдей-Балъкъэрым и Iэтащ­хьэм къигъэлъэгъуащ диIэ хэкIыпIэ­хэмрэ щIыналъэм и щIалэгъуалэм я жыджэрагъымрэ: «Дэ ахэр сыт и лъэныкъуэкIи дэтIыгъын хуейщ».
Зытепсэлъыхь Iуэхухэм теухуауэ зэIущIэм къыщыпсэлъащ республикэм и Премьер-министр Мусуков А. ТI., КъБР-м и Правительствэм и УнафэщIым и япэ ­къуэдзэхэу Говоров С. А., КIэрэф М. А., КъБР-м и Правительствэм и УнафэщIым и къуэдзэхэу Къуныжь М. А., Хъубий М. Б. сымэ.

КъБР-м и Iэтащхьэмрэ Прави­тельствэмрэ я пресс-IуэхущIапIэ.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

29.03.2024 - 17:28

ХАМЭ КЪЭРАЛХЭМ ЗЭРАДЭЛАЖЬЭМ ФЕЙДЭ КЪЫПОКIУЭ

Хамэ къэралхэм ящыщу Къэбэрдей-Балъкъэрым сату нэхъыбэу зыдищIыр СНГ-м хэтхэращ икIи иужьрей илъэситIым къриубыдэу республикэм зэригъэкIуэкIа продукцэм и куэдагъым процент 25-кIэ хигъэхъуащ, жиIащ

29.03.2024 - 17:23

ЗЫУЖЬЫНЫГЪЭМ И ЛЪАГЪУЭМ ИРОКIУЭ

КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек Ставрополь крайм и губернатор Владимиров Владимиррэ Къэрэшей-Шэрджэс Республикэм и УнафэщI Темрезов Рашидрэ щIыгъуу хэтащ Тырныауз къалэм дэт, сыт и лъэныкъуэкIи з

29.03.2024 - 08:57

ХЬЭЩIЭХЭМ ДЫКЪЫХАГЪАЩIЭ

Урысей Ипщэмрэ Кавказ Ищхъэрэмрэ регби 7-мкIэ пашэныгъэр къыщыхьыным теухуа зэхьэзэхуэ иджыблагъэ Налшык къалэм щекIуэкIащ.

29.03.2024 - 08:56

ГУАПЭУ ЯГУ КЪАГЪЭКIЫЖ

КъБР-м щIыхь зиIэ и журналист, Урысей Федерацэм, Къэбэрдей-Балъкъэрым щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ, жылагъуэ лэжьакIуэ, «Советская молодёжь» газетым и редактор нэхъыщхьэу щыта Къардэн Мухьэм

29.03.2024 - 08:56

ХАДЭХЭКI ФIЭIУГЪЭХЭМКIЭ ДЫПАШЭЩ

Пхъэщхьэмыщхьэмрэ хадэхэкIымрэ къыхащIыкI консерву Кавказ Ищхъэрэм къыщыщIагъэкIым и процент 90-р Къэбэрдей-Балъкъэрым къылъос.